Hát Chầu văn trong tín ngưỡng thờ Mẫu tại mảnh đất Cố đô Huế – Loan Kim Homestay

Cố đô Huế, mảnh đất thần kinh, nơi chứa đựng nhiều giá trị văn hóa lịch sử của vương triều nhà Nguyễn. Bên cạnh Nhã nhạc Cung đình, Ca Huế thì còn tồn tại một loại hình mà ít người biết tới đó là “Hát Chầu văn” trong tính ngưỡng thờ Mẫu.

Từ thế kỷ XVI đến giữa thế kỷ XX, thời kỳ nhà Nguyễn ( 1802 – 1945 ), Huế là Kinh đô của cả nước đã kết tinh, quy tụ nhiều sắc thái văn hóa truyền thống trong đó âm nhạc thấy khá rõ nét. Ngoài những làn điệu như hò, vè, lý, nhạc Cung đình, nhạc Nghi lễ thì hình thành một thể loại mới gọi là nhạc Chầu văn .
Nhạc Chầu văn chính là quy trình biến lời trên những bài văn chầu được cấu thành bởi những khổ thơ lục bát hoặc tuy nhiên thất lục bát thành nhạc điệu. Nội dung của nó diễn đạt sự tích ca tụng những vị Thánh – Thần – Tiên được thờ trong điện, gắn liền với những truyền thuyết thần thoại và câu truyện dân gian .

Chầu văn Huế có đặc trưng riêng, trên cơ sở mạng lưới hệ thống thang âm truyền thống ( thang năm âm – ngũ cung ) của vùng Bắc Trung bộ nói riêng và Nước Ta nói chung. Nhịp điệu cũng là một trong những yếu tố tạo nên đặc thù đặc trưng của nó. Ở đây phổ cập là nhịp 2/4, ngoài những còn có nhịp 3/7 nhưng ít khi sử dụng, nếu dùng thì ở trong bản văn thỉnh Hội đồng .
Ngoài việc sử dụng những làn điệu chính gốc như giọng Phú, Sắp, Thượng, Đài, Quảng, Cờn còn tích hợp những thể biến cách, thừa kế những làn điệu dân ca miền Bắc như Long lành, Trống quân, Ta lý, hát Thượng .

Dàn nhạc trong Chầu văn cơ bản gồm có đàn Nhị, đàn Nguyệt, đàn Bầu, sáo, bộ gõ có phách, trống, sau này bổ trợ thêm đàn Ghitar phím nhún. Nhưng tùy theo điều kiện kèm theo kinh tế tài chính mà hoàn toàn có thể có nhiều hơn hoặc ít hơn. Đôi khi người ta chỉ cần 3 nhạc cụ, đàn Nguyệt, phách, trống là hoàn toàn có thể hát trong buổi hầu đồng .

Chầu văn Huế với lối hát đơn, hát đôi, hát tập thể, có khi cả ban công văn (8 đến 10 người) cùng đứng hát và nhảy múa hát theo từng tính chất “giá hầu”.

Về thiên nhiên và môi trường diễn xướng, Hát Chầu văn là loại hát thờ, là lối hát trước bàn thờ cúng Thánh ( gồm có cả lên đồng ) gắn bó ngặt nghèo với nghi lễ tín ngưỡng tại am, điện thờ Thánh Mẫu. Là loại văn để hầu bóng, gọi là văn ca thỉnh hàm ( được biểu lộ thành lời ca, hát ), thỉnh mời những vị thần thánh giáng trần, hóa vào những con đồng để phán bảo ( lên đồng là sự hóa thân vào một vai thần, thánh, hay ma quỷ rất linh trong hành lễ, tức là thần, thánh, ma quỷ đã nhập vào người ngồi đồng … ) .
Đặc điểm của hát Chầu văn là quy trình hành lễ gắn liền với hình thức hoạt động và sinh hoạt lên đồng, hầu bóng mà ở đó, con đồng sẽ hóa thân vào những vị thần linh để phán truyền, dạy bảo, chữa bệnh hay ban phát tài lộc cho những người tham gia buổi lễ. Trong suốt thời hạn thực thi nghi lễ lên đồng, hầu bóng, âm nhạc Chầu văn đóng vai trò quan trọng, có tính cách phù phép, với mục tiêu thôi miên người ngồi đồng, tạo điều kiện kèm theo thuận tiện cho con đồng nhập bóng, và giúp việc nhập hồn của những vị thần linh vào con đồng được linh ứng .

Là một hình thức diễn xướng dân gian khá nguyên sơ với tính sân khấu, hoàn toàn có thể tách ra trình diễn, chọn một số ít GIÁ ( liên khúc ) của hầu bóng về diễn xuất để nhập vai. Cô Đôi Thượng ngàn, cậu Bơ … là những nhân vật trình diễn cho người xem những màn kịch múa, hái hoa, bắt bướm, chèo đò, múa dao, cưỡi ngựa … thật sinh động và mê hoặc .
Hát Chầu văn Huế được hình thành và tăng trưởng trên cơ sở thừa kế vốn âm nhạc truyền thống cuội nguồn của dân tộc bản địa để ship hàng cho mục tiêu tín ngưỡng của những tín đồ thờ Mẫu. Nó mang những giá trị văn hóa truyền thống ý thức rất thâm thúy, vừa biểu lộ nhu yếu thẩm mỹ và nghệ thuật vừa biểu lộ ước vọng tâm linh của con người trong đời sống. Vì vậy, âm nhạc Chầu văn Huế không chỉ là một hình thức hoạt động và sinh hoạt tín ngưỡng – văn hóa truyền thống hội đồng mà còn là một mô hình âm nhạc dân gian độc lạ cần được giữ gìn và phát huy trong đời sống hiện đại để làm phong phú và đa dạng thêm món ăn niềm tin cho người dân. / .

Có thể bạn quan tâm
Alternate Text Gọi ngay
XSMB