Cộng hòa Síp – Wikipedia tiếng Việt
Síp (tiếng Hy Lạp: Κύπρος, chuyển tự Kýpros IPA: [ˈcipros]; tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: Kıbrıs IPA: [ˈkɯbɾɯs], tiếng Anh: Cyprus), tên gọi chính thức là Cộng hòa Síp (tiếng Anh: Republic of Cyprus), là một đảo quốc có chủ quyền nằm tại phần phía đông của biển Địa Trung Hải, đây là đảo có diện tích và dân số lớn thứ 3 trong biển này. Síp nằm về phía nam của Thổ Nhĩ Kỳ, phía tây của Syria và Liban.
Theo những vật chứng khảo cổ học thì con người đã có những hoạt động giải trí tiên phong trên hòn đảo từ khoảng chừng thiên niên kỷ thứ 10 TCN và nơi đây có 1 số ít di tích lịch sử giếng nước thuộc vào hàng cổ nhất trên quốc tế. [ 3 ] Người Hy Lạp Mycenae khởi đầu đến định cư tại hòn đảo vào thiên niên kỷ 2 TCN. Do có vị trí kế hoạch, trong khoảng chừng thời hạn sau đó, hòn hòn đảo bị nhiều thế lực lớn chiếm đóng, như những Đế quốc của người Assyria, Ai Cập và Ba Tư, đến năm 333 TCN, hòn hòn đảo nằm dưới quyền Alexandros Đại đế. Các thế lực sau đó quản lý hòn hòn đảo là Ai Cập Ptolemaios, La Mã và Đông La Mã, những khalifah của người Ả Rập, vương triều Lusignan gốc Pháp và Cộng hòa Venezia, sau đó là 3 thế kỷ Đế quốc Ottoman quản lý từ năm 1571 đến 1878 ( về mặt pháp lý thì đến năm 1914 ). [ 4 ]Síp nằm dưới quyền quản trị của Đế quốc Anh vào năm 1878 và chính thức bị Anh Quốc thôn tính vào năm 1914. Sau quy trình tiến độ đấu tranh giành độc lập bằng hình thức dân tộc bản địa chủ nghĩa đấm đá bạo lực trong thập niên 1950, Síp chính thức được trao trả độc lập vào năm 1960. [ 5 ] Năm 1963, đấm đá bạo lực giữa hai hội đồng người Síp gốc Hy Lạp và gốc Thổ Nhĩ Kỳ mở màn nổ ra [ 6 ], rồi sau đó kết thúc khi đại diện thay mặt của hội đồng gốc Thổ Nhĩ Kỳ có được vị trí trong chính phủ nước nhà. Ngày 15 tháng 7 năm 1974, những thành phần dân tộc bản địa chủ nghĩa gốc Hy Lạp thực thi hòn đảo chính [ 7 ] [ 8 ] trong nỗ lực nhằm mục đích hợp nhất hòn hòn đảo vào Hy Lạp. Động thái này dẫn tới việc Thổ Nhĩ Kỳ đưa quân đội lấn chiếm Síp vào ngày 20 tháng 7 cùng năm, [ 9 ] họ chiếm được một phần chủ quyền lãnh thổ nay là Bắc Síp. Ước tính có trên 150.000 người Síp gốc Hy Lạp [ 10 ] [ 11 ] và 50.000 người Síp gốc Thổ Nhĩ Kỳ phải vận động và di chuyển chỗ ở. [ 12 ] Một nhà nước ly khai của người Síp gốc Thổ Nhĩ Kỳ được xây dựng vào năm 1983, hành động bị hội đồng quốc tế lên án, chỉ trích và chỉ có duy nhất Thổ Nhĩ Kỳ là vương quốc công nhận nhà nước mới này, tranh chấp vẫn liên tục diễn ra cho đến tận ngày này .
Chính phủ Cộng hoà Síp có quyền pháp lý trên toàn bộ hòn đảo, ngoại trừ các khu vực Akrotiri và Dhekelia vẫn thuộc Anh Quốc theo các hiệp định về cựu thuộc địa độc lập. Tuy nhiên, Cộng hoà Síp trên thực tế bị phân chia thành hai khu vực chính, bao gồm: Khu vực nằm dưới quyền quản lý của chính phủ Cộng hoà nằm về phía nam và phía tây – chiếm 60% diện tích đảo, còn ở phía bắc hòn đảo[13] do Cộng hoà Thổ Nhĩ Kỳ Bắc Síp quản lý chiếm 36% diện tích còn lại. Gần 4% diện tích đảo thuộc vùng đệm Liên Hợp Quốc. Cộng đồng quốc tế nhìn nhận phần đất phía bắc của hòn đảo là lãnh thổ hợp pháp của Cộng hoà Síp bị các lực lượng quân sự Thổ Nhĩ Kỳ chiếm đóng trái phép.
Bạn đang đọc: Cộng hòa Síp – Wikipedia tiếng Việt
Síp là một khu vực du lịch lớn, nổi tiếng tại Địa Trung Hải. [ 14 ] Síp chiếm hữu một nền kinh tế tài chính tiên tiến và phát triển với thu nhập cao [ 15 ] đồng thời có chỉ số tăng trưởng con người ( HDI ) đạt mức rất cao. [ 16 ] [ 17 ] Cộng hòa Síp là một thành viên của Khối Thịnh vượng chung Anh từ năm 1961 và là một thành viên tham gia sáng lập của Phong trào không link tuy nhiên, nước này đã rời khỏi trào lưu khi gia nhập Liên minh châu Âu ( EU ) vào năm 2004. [ 18 ] Năm 2008, Cộng hòa Síp liên tục gia nhập vào Khu vực đồng Euro .
Cái tên “Síp” trong tiếng Việt có lẽ có nguồn gốc từ tên quốc gia này trong tiếng Pháp là “Chypre”. Còn trong tiếng Anh, từ Cyprus có từ nguyên hơi khó xác định. Một lời giải thích có thể là từ tiếng Hy Lạp chỉ cây bách Địa Trung Hải (Cupressus sempervirens), κυπάρισσος (kypárissos), hay thậm chí cái tên Hy Lạp của cây lá móng (Lawsonia alba), κύπρος (kýpros). Một lời giải thích khác cho rằng nó xuất phát từ từ Eteocypriot cho đồng. Ví dụ, Georges Dossin, cho rằng nó có nguồn gốc từ tiếng Sumer cho đồng đỏ (zubar) hay đồng thiếc (kubar), bởi trữ lượng đồng lớn được tìm thấy trên hòn đảo. Thông qua thương mại xuyên biển hòn đảo này được đặt tên theo từ tiếng La tinh cổ cho loại kim loại này thông qua câu aes Cyprium, “kim loại của Síp”, sau này viết gọn thành Cuprum.[19] Síp cũng được gọi là “hoàn đảo của Aphrodite hay tình yêu“,[20] bởi trong thần thoại Hy Lạp, vị nữ thần Aphrodite, của sắc đẹp và tình yêu được sinh ra tại Síp.
Các biểu lộ của Assyrian Cổ cho “hòn đảo nhiều nắng xa xôi” là kypeř-až ṇ-itiṣ, đã nhiều lần được chuyển nghĩa sang tiếng Hy Lạp là kyperus nytis, hay kyprezu-nytys có nghĩa (trong thổ ngữ Cretan Cổ) “hòn đảo nhiều nắng phía nam”.[cần dẫn nguồn] Sau đó nó liên quan tới việc người Cretan đặt tên cho nó như vậy, và kết quả là “hòn đảo nhiều nắng phía nam”, “Kipriuznyt”.[cần dẫn nguồn] Một khả năng khác là người Phoenician đã gọi nó là “Kỹiprii Uűzta” (Đảo Cam),[cần dẫn nguồn] cái tên xuất hiện trong thời La Mã và họ nghĩ nó được đặt theo tên một trong những vị hoàng đế của họ, và gọi nó là “Ciprea Augusta”.[cần dẫn nguồn] Cùng với thời gian, Augusta bị bỏ đi và chỉ còn lại Ciprea.
Đảo quốc thuộc Tây Á, nằm ở vùng phía Địa Trung Hải, cách bờ biển Nam Thổ Nhĩ Kỳ khoảng chừng 80 km. Vị trí bao quát và thuận tiện trên những đường dẫn đến kênh đào Suez đã nâng cao tầm quan trọng về kế hoạch của đảo quốc này. Hai dãy núi Kyrenias trải dài ở bờ biển phía Bắc và dãy Troodhos phía Tây Nam chiếm hầu hết đất đai trên hòn đảo, bị ngăn cách bởi đồng bằng trũng trải dài ở giữa .
Lịch sử Síp[sửa|sửa mã nguồn]
Các Phần Chính Bài Viết
Thời cổ đại[sửa|sửa mã nguồn]
Tương truyền, Síp là nơi sinh của Aphrodite, Adonis và là nơi ở của Vua Cinyras, Teucer và Pygmalion. [ 21 ] Địa điểm có hoạt động giải trí của con người sớm nhất được xác lập là Aetokremnos, nằm ở bờ biển phía nam, cho thấy những người săn bắn hái lượm đã xuất hiện trên hòn hòn đảo từ khoảng chừng năm 10.000 trước Công Nguyên, với những hội đồng làng định cư từ khoảng chừng năm 8200 trước Công Nguyên. Sự Open của những người tiên phong trùng khớp với cuộc tuyệt chủng của những chú hà mã lùn và voi lùn, những xương sọ của chúng là khởi xướng cho truyền thuyết thần thoại Cyclops. [ 22 ] Các giếng nước được phát hiện bởi những nhà khảo cổ học ở phía tây Síp được cho là thuộc số những giếng cổ nhất Trái Đất, có niên đại từ 9,000 tới 10.500 năm. Chúng được cho là dẫn chứng về sự phức tạp của những hội đồng định cư tiên phong. [ 23 ] Những di tích lịch sử của một chú mèo tám tháng tuổi được tìm thấy được chôn cất với người chủ của nó tại một khu vực Đồ đá mới riêng không liên quan gì đến nhau tại Síp. [ 24 ] Ngôi mộ được ước tính có 9.500 năm tuổi, trước cả nền văn minh Ai Cập cổ đại và đẩy lùi thời gian diễn ra sự thuần hóa thú nuôi của loài người lên sớm rất nhiều. [ 25 ]Có nhiều đợt con người và người định cư tới đây cũng như những người mới nhập cư tới hòn hòn đảo trong thời kỳ Đồ đá mới, dù những trận động đất đã hủy hoại những hạ tầng từ khoảng chừng năm 3800 trước Công nguyên. Nhiều làn sóng người nhập cư tiếp nối, gồm cả 1 số ít bộ tộc từ tiểu Á giúp tăng cường nghề thủ công chế tác sắt kẽm kim loại trên hòn hòn đảo, dù những đồ tạo tác được phát hiện từ thời này rất hiếm khi có chất lượng cao. Thời kỳ đồ Đồng được báo trước với sự Open của những người Tiểu Á đến hòn hòn đảo này từ khoảng chừng năm 2400 trước Công Nguyên .Người Hy Lạp Mycenae lần tiên phong tới Síp khoảng chừng năm 1600 trước Công Nguyên, với những khu định cư thuộc thời kỳ này nằm rải rác trên khắp hòn hòn đảo. Một làn sóng người định cư Hy Lạp khác được cho là đã diễn ra trong quy trình tiến độ 1100 – 1050 trước Công Nguyên, và đặc thù Hy Lạp điển hình nổi bật trên hòn đảo cũng khởi đầu từ quá trình này. Nhiều thuộc địa Phoenicia đã được tìm thấy từ thế kỷ thứ VIII trước Công Nguyên, như Kart-Hadasht có nghĩa ‘ Thị trấn Mới ‘, gần Larnaca và Salamis lúc bấy giờ .Síp bị Assyria chinh phục năm 709 trước Công Nguyên, trước một quá trình ngắn dưới sự quản lý của Ai Cập và sau cuối là Ba Tư năm 545 trước Công Nguyên. Người Síp, dưới sự chỉ huy của Onesilos, gia nhập cùng với những người bạn bè Hy Lạp tại những thành bang Ionia trong cuộc Nổi dậy Ionia không thành công xuất sắc năm 499 trước Công Nguyên chống lại Đế quốc Ba Tư Achaemenes. Hòn đảo bị đưa lại dưới quyền quản lý liên tục của Hy Lạp bởi Alexandros Đại Đế và nhà Ptolemaios của Ai Cập sau cái chết của ông. Sự Hy Lạp hóa hàng loạt diễn ra trong thời kỳ Ptolemaios, chỉ chấm hết khi Síp bị Cộng hòa La Mã sáp nhập năm 58 trước Công Nguyên. Síp là một trong những điểm dừng tiên phong trong chuyến hành trình dài truyền giáo của Sứ đồ Phaolô .
Năm 395, Síp trở thành một phần của Đế chế Byzantine, [ 26 ] đế chế này mất quyền trấn áp hòn hòn đảo vào tay người Ả Rập năm 649 trước khi tái chiếm năm 966. Trong Cuộc Thập tự chinh thứ Ba, năm 1191, Richard I của Anh đã chiếm hòn hòn đảo từ Isaac Komnenos. Ông dùng nó như một địa thế căn cứ phục vụ hầu cần chính khá bảo đảm an toàn khỏi Saracens. Một năm sau Guy của Lusignan mua lại hòn hòn đảo từ Templars để bù cho những thiệt hại của vương quốc của ông .Cộng hòa Venice nắm quyền trấn áp hòn đảo năm 1489 sau sự thoái vị của Nữ vương Catarina Corner. Bà là vợ góa của James II người là Lusignan Vua Síp ở đầu cuối. Sử dụng nó như một cổng thương mại quan trọng, người Venice nhanh gọn củng cố Nicosia ; thành phố Hà Nội Thủ Đô hiện tại của Síp, với những Bức tường Venice nổi tiếng. Trong suốt thời quản lý của Venice, Đế chế Osman thường triển khai những cuộc cướp phá Síp. Năm 1539 quân Osman phá hủy Limassol và vì lo lắng điều xấu nhất hoàn toàn có thể xảy ra, người Venice cũng củng cố Famagusta và Kyrenia .Thời quản lý của Ottoman và Anh[sửa|sửa mã nguồn]
Bản đồ lịch sử Síp của Kaptan Pasha thuộc Đế quốc Ottoman, Piri Reis
Năm 1570, một cuộc tiến công quy mô lớn dưới sự chỉ huy của Piyale Pasha với 60.000 quân đã đưa hòn hòn đảo này về dưới sự thống trị của Đế quốc Thổ Ottoman, dù có sự kháng cự nhất quyết của những dân cư Nicosia và Famagusta. 20.000 người Nicosia bị giết hại, và mỗi nhà thời thánh, mỗi khu công trình công cộng và hoàng cung đều bị cướp phá. [ 27 ] Người Thổ áp đặt mạng lưới hệ thống millet và được cho phép những cơ quan tôn giáo được quản trị những hội đồng phi Hồi giáo của mình, nhưng cùng lúc ấy góp vốn đầu tư cho Nhà thờ Chính thống phía Đông như một lực lượng môi giới giữa người Síp Thiên chúa giáo và những cơ quan được trao không riêng gì quyền tôn giáo mà cả kinh tế tài chính và chính trị. Thuế khóa nặng nề đã dẫn tới những cuộc làm mưa làm gió, với giao động hai mươi tám cuộc khởi nghĩa đẫm máu diễn ra trong tiến trình 1572 và 1668, buộc những Sultan phải can thiệp. Cuộc tổng tìm hiểu dân số lớn của Đế quốc Ottoman năm 1831, chỉ tính số đàn ông, cho biết có 14.983 tín đồ Hồi giáo và 29.190 tín đồ Thiên chúa giáo. [ 28 ] Tới năm 1872, dân số của hòn hòn đảo đã tăng lên 144.000 gồm 44.000 người Hồi giáo và 100.000 Fan Hâm mộ Thiên chúa giáo. [ 29 ]Bộ máy hành chính, nhưng không có chủ quyền, của hòn đảo bị nhượng lại cho Đế quốc Anh năm 1878 với hậu quả của cuộc Chiến tranh Nga-Thổ Nhĩ Kỳ (1877–1878). Hòn đảo tiếp tục là một căn cứ quân sự quan trọng của người Anh trên những con đường thuộc địa của họ. Tới năm 1906, khi cảng Famagusta được hoàn thành, Síp là một địa điểm hải quân quan trọng giám sát kênh đào Suez, con đường chính chiến lược dẫn tới Ấn Độ khi ấy là thuộc địa quan trọng nhất của Anh. Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất và sự liên minh của Thổ Nhĩ Kỳ với khối Liên minh Trung tâm, Anh Quốc sáp nhập hòn đảo. Năm 1923, theo Hiệp ước Lausanne, nước Cộng hoà Thổ Nhĩ Kỳ mới thành lập từ bỏ bất kỳ yêu sách nào với Síp vào năm 1925 hòn đảo được tuyên bố là một Thuộc địa Hoàng gia Anh. Nhiều người Síp Hy Lạp chiến đấu trong Quân đội Anh trong cả hai cuộc Thế Chiến, với hy vọng rằng cuối cùng Síp sẽ được thống nhất với Hy Lạp.[cần dẫn nguồn]
Tháng 1 năm 1950 Nhà thờ Chính thống phương Đông tổ chức triển khai một cuộc trưng cầu dân ý, bị hội đồng người Síp Thổ Nhĩ Kỳ tẩy chay, theo đó 90 % người bỏ phiếu ủng hộ ” enosis “, có nghĩa là một liên minh với Hy Lạp ; tất yếu cũng có những người Síp Hy Lạp không đồng ý chấp thuận với enosis. Quyền tự trị số lượng giới hạn theo một hiến pháp được cơ quan hành chính Anh đưa ra nhưng ở đầu cuối bị bác bỏ. Năm 1955 tổ chức triển khai EOKA được xây dựng, tìm kiếm độc lập và liên minh với Hy Lạp trải qua đấu tranh vũ trang. Cùng lúc ấy Tổ chức Kháng chiến Thổ Nhĩ Kỳ ( TMT ), lôi kéo Taksim, hay sự ly khai, được xây dựng bởi những người Síp Thổ Nhĩ Kỳ như một tổ chức triển khai đối trọng. [ 30 ] Sự hỗn loạn trên hòn hòn đảo bị người Anh dùng vũ lực đàn áp .
Ngày 16 tháng 8 năm 1960, Síp giành được độc lập sau một thỏa thuận hợp tác tại Zürich và Luân Đôn giữa Anh Quốc, Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ. Người Anh giữ lại hai Vùng Căn cứ quân sự chiến lược có chủ quyền lãnh thổ tại Akrotiri và Dhekelia trong khi những cơ sở cơ quan chính phủ những văn phòng công cộng được trao theo tỷ suất thành phần sắc tộc khiến cộng đồng thiểu số Thổ Nhĩ Kỳ có quyền phủ quyết thường trực, 30 % trong nghị viện và cỗ máy hành chính, và trao cho ba vương quốc bảo lãnh những quyền bảo vệ triển khai .Năm 1963 đấm đá bạo lực giữa những hội đồng bùng phát, một phần được sự bảo trợ của cả hai ” nước mẹ ” [ 31 ] với việc người Síp Thổ Nhĩ Kỳ bị buộc vào sống trong những vùng đất trong nước và chỉ huy người Síp Hy Lạp Tổng giám mục Makarios III lôi kéo một sự đơn phương đổi khác hiến pháp coi đó là phương pháp để giảm stress và giúp người Hy Lạp có quyền trấn áp hàng loạt hòn hòn đảo. Liên hiệp quốc tham gia xử lý yếu tố và những lực lượng Liên hiệp quốc tại Síp ( UNICYP ) đã được tiến hành tại những điểm nhạy cảm .
nhà nước quân sự chiến lược Hy Lạp nắm quyền ở Hy Lạp đầu thập niên 1970 trở nên bất bình với chủ trương của Makarios tại Síp và sự thiếu vắng một quy trình hướng tới ” Enosis ” ( ‘ Liên minh ‘ trong tiếng Hy Lạp ) với Hy Lạp. Một phần vì nguyên do này, và một phần bởi sự bồn chồn với sự chống đối trong nước, hội đồng quân sự chiến lược đã tổ chức triển khai một cuộc hòn đảo chính bại Síp ngày 15 tháng 7 năm 1974. Nikos Sampson được hội đồng quân sự chiến lược Hy Lạp đưa lên làm tổng thống Síp. Dù là một người theo chủ nghĩa vương quốc, ông đã không công bố liên minh với Hy Lạp và công bố rằng Síp sẽ liên tục giữ độc lập và không link. [ 32 ] Nhưng cơ quan chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ không thấy dễ chịu và thoải mái với tình hình thực tiễn, cho nên vì thế họ đã phản ứng và tìm kiếm sự can thiệp của Anh, vốn chưa khi nào là đơn cử. Bảy ngày sau, ngày 20 tháng 7 năm 1974, Thổ Nhĩ Kỳ xâm lược Síp công bố một quyền, theo những thỏa thuận Zurich và Luân Đôn, để can thiệp và tái lập trật tự hiến pháp. Không quân Thổ Nhĩ Kỳ mở màn ném bom những vị trí tại Síp, hàng trăm lính dù đổ xô xuống khu vực giữa Nicosia và Kyrenia, nơi người Síp Thổ Nhĩ Kỳ được trang bị tốt từ lâu đã xuất hiện, trong khi ngoài bờ biển Kyrenia 30 tàu Thổ Nhĩ Kỳ được bảo vệ bởi những tàu khu trục cho đổ xô 6,000 lính và một lực lượng xe tăng, xe tải và những phương tiện đi lại bọc thép. Ba ngày sau, khi một thỏa thuận hợp tác ngừng bắn đã được đồng thuận, Thổ Nhĩ Kỳ đã cho đổ xô 30.000 lính trên hòn hòn đảo và chiếm Kyrenia, hiên chạy dọc nối Kyrenia với Nicosia và Q. Síp Thổ Nhĩ Kỳ của Nicosia. Hội đồng quân sự chiến lược tại Athens và sau đó là Sampson Síp mất quyền lực tối cao. Tại Nicosia, Glafkos Clerides nắm quyền tổng thống và trật tự hiến pháp được tái lập ; vẻ bên ngoài là vô hiệu nguyên do người Thổ Nhĩ Kỳ đặt ra cho cuộc xâm lược, dù người Thổ dù đã có nhiều thắng lợi khởi đầu như vậy khi đó đã cam kết vận dụng chủ trương từ lâu của họ là chia rẽ hòn hòn đảo và sáp nhập miền bắc Síp. Người Thổ sử dụng một quy trình tiến độ với những cuộc đàm phán vờ vĩnh – trong đó Thổ Nhĩ Kỳ được Mỹ ủng hộ về ngoại giao, tình báo – để tăng cường khu vực Kyrenia và chuẩn bị sẵn sàng cho tiến trình thứ hai của cuộc xâm lược, mở màn ngày 14 tháng 8 và dẫn tới việc chiếm đóng Morphou, Karpasia, Ammochostos và Mesaoria. Sự can thiệp quân sự chiến lược của Thổ Nhĩ Kỳ được Hoa Kỳ bí hiểm ủng hộ [ 33 ] [ 34 ] và NATO. [ 33 ] Người Hy Lạp thông tin sự xây dựng của một nhóm bán quân sự chiến lược EOKA mới nhằm mục đích chống lại những kẻ xâm lược nhưng điều này đã cho thấy sự phản tác dụng, khiến việc trục xuất người Hy Lạp khỏi những vùng do Thổ Nhĩ Kỳ chiếm đóng càng diễn ra nhanh hơn. Với số lượng thua kém trọn vẹn, những lực lượng Hy Lạp không hề chống lại sự tiến quân của Thổ Nhĩ Kỳ. Vùng Ayia Napa chỉ thoát khỏi sự chiếm đóng nhờ nó nằm sau khu vực Căn cứ có Chủ quyền Anh, nơi người Thổ vì cần thận đã không xâm lăng .Một quan điểm khác cho rằng cuộc hòn đảo chính đơn thuần chỉ có mục tiêu hạ bệ Tổng giám mục Makarios và chính phủ nước nhà của ông vì vậy những kế hoạch của Henry Kissinger về Síp hoàn toàn có thể được triển khai .Ioannides [lãnh đạo hội đồng quân sự Hy Lạp] đã nói rằng… ông không chắc liệu mình chỉ đơn giản có thể rút quân Hy Lạp khỏi Síp… hay dứt khoát lật đổ Makarios và để Hy Lạp thoả thuận trực tiếp với Thổ Nhĩ Kỳ về tương lai của Síp. (The trial of Henry Kissinger By Christopher Hitchens, 2002, p.82.)
Áp lực quốc tế dẫn tới một cuộc ngừng bắn và ở thời điểm đó 37% đất đai đã thuộc trong vùng chiếm đóng Thổ Nhĩ Kỳ, 170.000 người Síp Hy Lạp bị đuổi khỏi nhà cửa ở miền bắc và 50.000 người Síp Thổ Nhĩ Kỳ phải ra đi theo hướng ngược lại. Năm 1983 người Síp Thổ Nhĩ Kỳ đơn phương tuyên bố độc lập, và chỉ được mỗi Thổ Nhĩ Kỳ công nhận. Tới thời điểm hiện tại, có 1,534 người Síp Hy Lạp[35] và 502 người Síp Thổ Nhĩ Kỳ[36] mất tích vì cuộc xung đột. Các sự kiện trong mùa hè năm 1974 là trọng tâm chính trị trên hòn đảo, cũng như quan hệ Hy Lạp-Thổ Nhĩ Kỳ. Khoảng 150.000 người định cư từ Thổ Nhĩ Kỳ được cho là đang sống trên miền bắc vi phạm vào Hiệp ước Genève và nhiều nghị quyết của Liên hiệp quốc[Còn mơ hồ – thảo luận]. Sau cuộc xâm lược và chiếm đóng lãnh thổ miền bắc của Thổ Nhĩ Kỳ, Cộng hoà Síp thông báo toàn bộ cảng vào ở miền bắc bị đóng cửa, bởi thực tế chúngkhông nằm trong quyền quản lý của họ.
Lịch sử gần đây[sửa|sửa mã nguồn]
Bởi sự phân chia của nền Cộng hoà diễn ra trên thực tế, chứ không phải về mặt pháp lý, miền bắc và miền nam đã đi theo những con đường khác nhau. Cộng hoà Síp là một chế độ dân chủ lập hiến đã đạt tới mức độ giàu có cao, với nền kinh tế bùng nổ và cơ sở hạ tầng tốt. Nó là một thành viên của Liên hiệp quốc, Liên minh châu Âu và nhiều tổ chức quốc tế khác và được các tổ chức này công nhận như chính phủ hợp pháp duy nhất của toàn bộ hòn đảo. Vùng không thuộc quyền quản lý của Cộng hoà Síp, Bắc Síp, phụ thuộc vào sự giúp đỡ từ Thổ Nhĩ Kỳ. Nỗ lực lớn cuối cùng nhằm giải quyết cuộc tranh cãi Síp là Kế hoạch Annan. Nó được người Síp Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ nhưng nó bị phản đối bởi người Síp gốc Hy Lạp.
Tháng 7 năm 2006, hòn hòn đảo trở thành một thiên đường bảo đảm an toàn cho những người Liban tị nạn vì cuộc xung đột giữa Israel và Hezbollah. [ 37 ]Tháng 3 năm 2008, một bức tường từng đứng hàng thập kỷ như biên giới giữa vùng do người Síp Hy Lạp quản trị và vùng đệm của Liên hiệp quốc đã bị phá bỏ. [ 38 ] Bức tường từng cắt ngang qua Phố Ledra tại TT Nicosia và được coi như một hình tượng can đảm và mạnh mẽ của sự phân loại hòn hòn đảo lê dài 32 năm. Ngày 3 tháng 4 năm 2008, Phố Ledra được Open với sự hiện hữu của những quan chức Síp gốc Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp. [ 39 ]
Síp là một nền cộng hòa Tổng thống. Lãnh đạo nhà nước và chỉ huy chính phủ nước nhà là Tổng thống, tổng thống được bầu qua một quy trình đại trà phổ thông đầu phiếu với nhiệm kỳ năm năm. Quyền hành pháp do cơ quan chính phủ đảm nhiệm và quyền lập pháp thuộc Nghị viện trong khi nhánh Tư pháp độc lập với cả nhánh lập pháp và hành pháp .Hiến pháp năm 1960 quy định một hệ thống chính phủ tổng thống với các nhánh hành pháp, lập pháp và tư pháp riêng biệt, cũng như một hệ thống kiểm tra và cân bằng phức tạp, gồm một tỷ lệ chia sẻ quyền lực đã được tính trước để bảo vệ các quyền lợi của người Síp Thổ Nhĩ Kỳ. Nhánh hành pháp, do một Tổng thống Síp Hy Lạp và một Phó tổng thống Síp Thổ Nhĩ Kỳ đứng đầu. Hai người này được các cộng đồng của mình bầu lên với nhiệm kỳ năm năm và mỗi người đều có quyền phủ quyết với một số kiểu quyết định hành pháp và lập pháp. Quyền lập pháp thuộc Nghị viện, với các đại biểu cũng được bầu lên trên căn bản đầu phiếu. Từ năm 1964, sau những cuộc xung đột giữa hai cộng đồng, các ghế của người Síp Thổ Nhĩ Kỳ trong nghị viện bị bỏ trống. Người Síp Thổ Nhĩ Kỳ từ chối thành lập bộ nội vụ trước cuộc xâm lược Síp trong nỗ lực nhằm phân chia Cộng hoà Síp về pháp lý. Điều này là rõ ràng trong báo cáo của Tổng thư ký Liên hiệp quốc ở thời điểm ấy. Các lãnh đạo người Síp Thổ Nhĩ Kỳ đã gia nhập vào một lập trường cứng rắn chống lại mọi biện pháp có thể khiến các thành viên của hai cộng đồng sống và làm việc cùng nhau, hay có thể đặt người Síp Thổ Nhĩ Kỳ vào các tình huống theo đó họ sẽ phải chấp nhận quyền lực của các cơ quan chính phủ. Quả thực, bởi giới lãnh đạo người Síp Thổ Nhĩ Kỳ cam kết coi sự chia rẽ về địa lý và tự nhiên giữa các cộng đồng như một mục tiêu chính trị, dường như các hành động được người Síp Thổ Nhĩ Kỳ khuyến khích khó có thể được coi là sự thể hiện các dấu hiệu của một chính sách mới. Kết quả dường như là một chính sách tự chia rẽ một cách thận trọng của người Síp Thổ Nhĩ Kỳ[40]
Năm 1974 Síp bị phân chia trên thực tế thành Síp do người Hy Lạp kiểm soát ở hai phần ba hòn đảo ở phía nam và một phần ba diện tích do Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát ở phía bắc. Người Síp Thổ Nhĩ Kỳ cuối cùng đã tuyên bố độc lập năm 1983 trở thành Cộng hoà Bắc Síp Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng chỉ được mỗi Thổ Nhĩ Kỳ công nhận. Năm 1985, Cộng hoà Bắc Síp Thổ Nhĩ Kỳ đưa ra một hiến pháp và tổ chức cuộc bầu cử đầu tiên. Liên hiệp quốc công nhận chủ quyền của Cộng hoà Síp với toàn bộ hòn đảo Síp.[cần dẫn nguồn]
Nghị viện hiện có 59 thành viên được bầu với nhiệm kỳ năm năm, 56 thành viên theo đại diện thay mặt tỷ suất và ba thành viên quan sát viên đại diện thay mặt cho những hội đồng người Maronite, Latin và Armenia. 24 ghế được chia cho hội đồng Thổ Nhĩ Kỳ nhưng vẫn bị để trống từ năm 1964. Môi trường chính trị hầu hết là cuộc tranh giành giữa Đảng Tiến bộ của Tầng lớp Lao động ( AKEL ) Cộng sản và Đảng Tự do dân chủ bảo thủ và phái trung dung [ 41 ] Đảng Dân chủ, Dân chủ Xã hội Phong trào Dân chủ Xã hội ( EDEK ) và EURO.KO trung dung .Ngày 17 tháng 2 năm 2008 Dimitris Christofias thuộc Đảng Tiến bộ của Tầng lớp Lao động được bầu làm Tổng thống Síp và đây là thắng lợi bầu cử tiên phong không phải thuộc một liên minh lớn. Điều này khiến Síp trở thành một trong ba vương quốc duy nhất trên quốc tế đã từng có một cơ quan chính phủ Cộng sản được bầu cử dân chủ, hai nước kia là Moldova và Nepal, và là vương quốc thành viên Liên minh châu Âu duy nhất đã từng nằm dưới sự chỉ huy của phái Cộng sản. Christofias đảm nhiệm cơ quan chính phủ từ Tassos Papadopoulos thuộc Đảng Dân chủ ông đã nắm chức vụ này từ tháng 2 năm 2003. Tuy nhiên, do những hậu quả nặng nề mà Christofias gây ra trong cuộc khủng hoảng kinh tế tại Síp 2012 – 13, ông đã không ra tranh cử lần 2 và nhiệm kỳ sau ( 2013 ), Nicos Anastasiades thuộc Đảng Dân chủ đã lên nắm quyền và được tái cử và nắm giữ chức Tổng thống cho đến nay .
Cộng hòa Síp được chia thành sáu Q. : [ 42 ] Nicosia, Famagusta, Kyrenia, Larnaca, Limassol và Paphos .Lãnh thổ nhờ vào ở bên ngoài và vùng đất thuộc quốc tế[sửa|sửa mã nguồn]
Síp có bốn vùng đất phụ thuộc ở bên ngoài, và toàn bộ lãnh thổ thuộc Khu vực Căn cứ có Chủ quyền Anh Dhekelia. Hai vùng đầu tiên là các làng Ormidhia và Xylotymvou. Vùng thứ ba là Trạm điện Dhekelia, bị ngăn cách bởi một con đường của Anh làm hai phần. Phần phía bắc là một vùng phụ thuộc ở bên ngoài, giống như hai làng trên, trong khi vùng phía nam nằm cạnh biển và vì thế không phải là một vùng đất phụ thuộc ở bên ngoài, dù nó không có lãnh hải riêng.[43]
Vùng đệm Liên hiệp quốc chạy ngược hướng Dhekelia và quay trở lại từ cạnh phía đông của nó bên ngoài Ayios Nikolaos, nối với phần còn lại của Dhekelia bằng một hành lang đất, và theo hướng này vùng đệm quay về góc phía đông nam của hòn đảo, vùng Paralimni, là vùng phụ thuộc ở bên ngoài trên thực tế chứ không phải theo pháp lý.Pyrgos là một vùng đất nhờ vào quốc tế trên trong thực tiễn của vùng do cơ quan chính phủ trấn áp trên hòn hòn đảo. Đây là thị xã Hy Lạp Síp nằm trên Vịnh Morphou do nhà nước Bắc Síp Thổ Nhĩ Kỳ trấn áp .
Sự quan tâm liên tục trên sự phân loại hòn hòn đảo nhiều lúc đội lốt những yếu tố nhân quyền. Mại dâm lan tràn trên cả vùng do Hy Lạp và vùng do Thổ Nhĩ Kỳ trấn áp, và vùng phía nam do Hy Lạp trấn áp đã bị chỉ trích [ 44 ] vì vai trò của nó trong ngành thương mại sex như một trong những con đường buôn người từ Đông Âu. [ 45 ] Chế độ ở phía bắc nhiều lúc bị chỉ trích về yếu tố tự do ngôn luận [ 46 ] tương quan tới việc đối xử nghiêm khắc với những tổng biên tập báo. Luật pháp về đấm đá bạo lực mái ấm gia đình tại nước Cộng hòa vẫn phần nhiều không được vận dụng, [ 47 ] và nó vẫn chưa được trải qua thành luận ở phía Bắc. Các báo cáo giải trình về sự đối xử không thích đáng với nhân viên cấp dưới trong nước, hầu hết là những công nhân nhập cơ từ những nước đang tăng trưởng, đôi lúc được thông tin trên báo chí truyền thông Síp Hy Lạp, [ 48 ] và là chủ đề của nhiều chiến dịch của những tổ chức triển khai từ thiện chống phát xít KISA .
Vệ binh Quốc gia Síp là lực lượng quân sự chiến lược chính của Cộng hòa Síp ở phía Nam. Đây là lực lượng quân đội hỗn hợp gồm hàng loạt người Hy Lạp, với những nhánh bộ binh, không quân và thủy quân .Các lực lượng trên bộ của Vệ binh Quốc gia Síp gồm những đơn vị chức năng sau :
- Sư đoàn Bộ binh số 1 (Ιη Μεραρχία ΠΖ)
- Sư đoàn Bộ binh số 2 (ΙΙα Μεραρχία ΠΖ)
- Lữ đoàn Bộ binh số 4 (ΙVη Ταξιαρχία ΠΖ)
- Lữ đoàn Thiết giáp số 20 (ΧΧη ΤΘ Ταξιαρχία)
- Lữ đoàn Hỗ trợ số 3 (ΙΙΙη Ταξιαρχία ΥΠ)
- Lữ đoàn Hỗ trợ số 8 (VIIIη Ταξιαρχία ΥΠ)
Lực lượng không quân gồm Phi đội Trực thăng Tấn công số 449 (449 ΜΑΕ) – với những chiếc SA-342L và Bell 206 và Phi đội Trực thăng Tấn công số 450 (450 ME/P) – với những chiếc Mi-35P, BN-2B và PC-9. Các sĩ quan cao cấp hiện tại gồm Tư lệnh Tối cao, Vệ binh Quốc gia Síp: Trung tướng Konstantinos Bisbikas, Phó tư lệnh, Vệ binh Quốc gia Síp: Trung tướng Savvas Argyrou và Tham mưu trưởng, Vệ binh Quốc gia Síp: Thiếu tướng Gregory Stamoulis.
Síp triển khai nền kinh tế thị trường tự do dựa đa phần vào những ngành dịch vụ đặc biệt quan trọng là du lịch. Trước đây nông nghiệp là ngành kinh tế tài chính quan trọng nhất, lôi cuốn 1/3 lực lượng lao động, nông sản xuất khẩu chiếm 1/3 giá trị xuất khẩu của Síp, nhưng những năm gần đây du lịch và dịch vụ từ từ chiếm vị trí quan trọng hơn, góp phần đến 78 % GDP và lôi cuốn hơn 70 % lực lượng lao động của Síp. Nền công nghiệp Síp nhỏ bé, hầu hết là công nghiệp chế biến và sản xuất hàng tiêu dùng như dệt, giày dép, may mặc xuất khẩu, chế biến nông lâm sản … Năm 2007, Síp đã lôi cuốn nhiều vốn góp vốn đầu tư chiếm hơn 20,8 % GDPlàm tăng thêm nguồn ngân sách đến 9,996 tỷ USD .Năm năm nay, Tổng sản phẩm quốc dân ( GDP ) của Síp là 19.931 tỷ USD tính theo quy đổi, với tỷ suất tăng trưởng GDP thực 3,6 %, thu nhập tính theo đầu người là 35,750 USD ( năm nay ). Tỷ lệ lạm phát kinh tế là 5,1 % ( 2008 ) ; tỷ suất thất nghiệp là 3.8 % ( 2008 ), nợ quốc tế 26,12 tỷ USD ( 31/12/2007 ). Síp có quan hệ kinh tế tài chính – thương mại hầu hết với những nước EU, Đông Bắc Á ( Nước Hàn, Nhật Bản ) .Kinh tế Síp khá thịnh vượng và đã được phong phú hóa trong những năm gần đây. [ 49 ] Theo những ước tính mới nhất của IMF, GDP trên đầu người của nước này ( đã được kiểm soát và điều chỉnh theo sức mua ) ở mức USD 28.381, ở trên mức trung bình của Liên minh châu Âu. [ 50 ] Síp đã được lựa chọn là một cơ sở cho nhiều doanh nghiệp quốc tế bởi hạ tầng tăng trưởng cao. Chính sách kinh tế tài chính của nhà nước Síp chú trọng tới việc đạt những tiêu chuẩn cho việc gia nhập Liên minh châu Âu. Chấp nhận đồng euro làm tiền tệ vương quốc như nhu yếu với mọi vương quốc mới gia nhập Liên minh châu Âu, và chính phủ nước nhà Síp đã gật đầu đồng tiền tệ mới ngày 1 tháng 1 năm 2008. [ 49 ] Dầu mỏ gần đây đã được phát hiện trên thềm lục địa giữa Síp và Ai Cập, và những cuộc đàm phán đang được thực thi giữa Liban và Ai Cập để đạt tới một thỏa thuận hợp tác khai thác những nguồn tài nguyên đó. [ 51 ] Thềm lục địa chia tách Liban và Síp được cho là có trưc lượng dầu thô và khí tự nhiên lớn. [ 51 ] Tuy nhiên, Hải quân Thổ Nhĩ Kỳ không được cho phép việc khai thác dầu khí trong vùng. [ 51 ] [ 52 ]Kinh tế khu vực do Thổ Nhĩ Kỳ chiếm đóng ( thực tiễn là Quận Mersin ) đa phần gồm những nghành nghề dịch vụ dịch vụ, gồm nghành công, thương mại, du lịch và giáo dục với những khu vực nông nghiệp và công nghiệp nhẹ nhỏ. Kính tế hoạt động giải trí trên cơ sở thị trường tự do, dù nó liên tục bị tác động ảnh hưởng bởi sự cô lập chính trị của người Síp Thổ Nhĩ Kỳ, sự thiếu vắng góp vốn đầu tư tư nhân và cơ quan chính phủ, ngân sách luân chuyển cao, và thiếu vắng nguồn lao động có kinh nghiệm tay nghề. Dù có những trở ngại như vậy, nền kinh tế tài chính đã hoạt động giải trí tốt trong quy trình tiến độ 2003 và 2004, với những tỷ suất tăng trưởng cao 9.6 % và 11.4 %. Thu nhập trung bình trong khu vực đạt USD 15.984 năm 2008. [ 53 ] Sự tăng trưởng được tương hỗ một phần bởi sự không thay đổi vững chãi của đồng lira mới Thổ Nhĩ Kỳ và bởi sự tăng trưởng mạnh trong nghành giáo dục và kiến thiết xây dựng. Hòn đảo đã tận mắt chứng kiến một cuộc bùng nổ du lịch trong nhiều năm và cùng với đó là sự thịnh vượng của thị trường cho thuê của Síp. Ngoài ra sự tăng trưởng tư bản trong mức độ thịnh vượng được tạo ra do nhu yếu của những nhà đầu tư tới đây và những dân cư ngày càng giàu lên trên hòn hòn đảo. [ 54 ]
Tăng trưởng dân số (các con số cho toàn bộ hòn đảo, ngoại trừ khoảng 150.000 người nhập cư Thổ Nhĩ Kỳ gần đây sống tại miền Bắc Síp).
Cơ cấu dân số.
Theo cuộc tìm hiểu dân số tiên phong sau khi công bố độc lập, được triển khai tháng 12 năm 1960 và ở trên khoanh vùng phạm vi hàng loạt hòn hòn đảo, Síp có tổng dân số 573.566 người, với người Síp gốc Hy Lạp chiếm 77 % dân số và người Síp Thổ Nhĩ Kỳ chiếm 18 % ( người sắc tộc khác chiếm 5 % còn lại ). [ 55 ] Theo cuộc tìm hiểu dân số gần nhất triển khai trên hàng loạt hòn hòn đảo ( tháng 4 năm 1973 ), dân số Síp là 631.778 với ước tính người Síp Thổ Nhĩ Kỳ chiếm 19 % tổng số ( khoảng chừng 120.000 ). [ 56 ]Các cuộc tìm hiểu dân số sau này thực thi trong tiến trình 1976 – 2001 sau sự phân loại trên thực tiễn của hòn hòn đảo với chỉ số người sống trong vùng thuộc quyền trấn áp của nhà nước Cộng hòa Síp, số người Síp Thổ Nhĩ Kỳ sống ở miền Bắc Síp theo ước tính của Sở Thống kê Cộng hòa Síp theo những tỷ suất tăng trưởng dân số và tài liệu nhập cư. Trong cuộc tìm hiểu dân số ở đầu cuối năm 2001 do Cộng hòa Síp thực thi, dân số tại vùng cơ quan chính phủ trấn áp là 703.529 người. Số người Síp Thổ Nhĩ Kỳ ở miền Bắc Síp được Sở Thống kê Cộng hòa Síp đưa ra là 87.600 người, hay 11 % tổng dân số được công bố. [ 56 ]Những ước tính gần nhất của Sở Thống kê Síp cho rằng dân số hòn đảo này ở thời điểm cuối năm 2006 là 867.600 người, với 89.8% (778.700) ở vùng do chính phủ kiểm soát và 10.2% (88.900) người Síp Thổ Nhĩ Kỳ ở miền Bắc Síp.[56] Tuy nhiên, ước tính của Cộng hoà Síp về số người Síp gốc Thổ Nhĩ Kỳ không phản ánh tổng số dân của miền Bắc Síp. Ngoài ra, Sở Thống kê Cộng hoà Síp cũng ước tính rằng 150.000-160.000 người nhập cư Thổ Nhĩ Kỳ (được gọi là “người định cư trái phép” trong Bản tóm tắt thống kê năm 2007 của Cộng hoà Síp,[56] Ghi chú tại tr. 72) đang sống ở miền Bắc Síp, đưa số dân trên thực tế của miền Bắc Síp lên khoảng 250.000 người. Ước tính do Cộng hoà Síp đưa ra khớp với các kết quả cuộc điều tra dân số năm 2006 do ‘chính phủ’ Bắc Síp tiến hành, theo đó tổng dân số Cộng hoà Bắc Síp Thổ Nhĩ Kỳ là 265.100 người.[57] Vì thế tổng dân số Síp hơi lớn hơn 1 triệu người, gồm 778.700 người ở vùng lãnh thổ do chính phủ Cộng hoà Síp kiểm soát và 265.100 người tại vùng lãnh thổ do chính phủ Cộng hoà Bắc Síp Thổ Nhĩ Kỳ quản lý.
Síp đã tận mắt chứng kiến một làn sóng lớn người lao động nhập cư từ những vương quốc như Vương Quốc của nụ cười, Philippines, và Sri Lanka, cũng như số lượng lớn người cư trú tiếp tục thuộc những quốc tịch Nga, Anh và những vương quốc Liên minh châu Âu khác. Các hội đồng người Nga và Ukraina khá lớn ( đa phần là người Hy Lạp Hắc Hải, nhập cư sau sự sụp đổ của Khối Đông Âu ), Bulgaria, România, và những vương quốc Đông Âu. Tới cuối năm 2007, khoảng chừng 124.000 người nhập cư định cư tại Síp, ba nhóm người nhập cư lớn nhất là 37.000 người Hy Lạp, 27.000 người Anh, và 10.000 người Nga. Hòn đảo cũng là nơi sinh sống của một cộng đồng thiểu số người Maronite 6.000 người, một hội đồng người Armenia khoảng chừng 2 nghìn người, và những người tị nạn đa phần đến từ Serbia, Palestine, và Liban. Cũng có một cộng đồng thiểu số người Kurd tại Síp .Bên ngoài Síp có một hội đồng khá lớn và thịnh vượng người Síp gốc Do thái tại những vương quốc khác. Hoa Kỳ, Anh Quốc, Hy Lạp và nước Australia là những nước tiếp đón đa phần người di cư rời bỏ hòn hòn đảo sau khi nó bị phân loại trên thực tiễn năm 1974. Đặc biệt tại Anh Quốc ước tính có 150.000 người Síp .
Tôn giáo tại Síp (2010)[58][59] tôn giáo tỷ lệ Chính thống giáo Đông phương 78% Hồi giáo 20% Khác 1% Không tôn giáo 1% Đa số người Síp gốc Hy Lạp là thành viên của Giáo hội Chính thống Hy Lạp, trong khi hầu hết người Síp Thổ Nhĩ Kỳ là Fan Hâm mộ Hồi giáo. Theo Eurobarometer 2005, [ 60 ] Síp là một trong những vương quốc có số dân theo tôn giáo đông nhất tại Liên minh châu Âu, cùng với Malta, Romania, Hy Lạp và Ba Lan. Thậm chí Tổng thống tiên phong của Síp, Makarios III, còn là một tổng giám mục. Đây cũng là một trong năm nước duy nhất của Liên minh châu Âu có tôn giáo chính thức của nhà nước, ( Giáo hội Chính thống Síp, bốn vương quốc kia là Malta, Hy Lạp, Đan Mạch và Anh Quốc Anh giáo. Ngoài những hội đồng Chính thống giáo và Hồi giáo, còn có những hội đồng Bahá’í, Do Thái, Tin lành ( gồm cả Pentecostal ), Công giáo Rôma, Giáo hội nghi thức Maronite ( Nghi thức Kitô giáo phía Đông ) và Tông truyền Armenia nhỏ tại Síp .
Síp có mạng lưới hệ thống giáo dục tiểu học và trung học tăng trưởng cao với cả mạng lưới hệ thống giáo dụng công và tư nhân. Chất lượng cao của nền giáo dục có được nhờ trình độ trên mức trung bình của những giáo viên những cũng bởi thực tiễn gần 7 % GDP được chi cho giáo dục khiến Síp là một trong ba nước tiêu tốn nhiều nhất cho giáo dục trong EU cùng Đan Mạch và Thụy Điển. Các trường công nói chung được xem có cùng chất lượng như những cơ sở giáo dục tư nhân. Tuy nhiên, giá trị của bằng cấp trung học nhà nước bị hạn chế bởi trong thực tiễn những bằng cấp có được chỉ chiếm khoảng chừng 25 % điểm số ở đầu cuối của mỗi môn, 75 % còn lại do giáo viên quyết định hành động trong học kỳ, theo một cách ít công khai minh bạch nhất. Các trường ĐH Síp ( giống như những trường ĐH Hy Lạp ) hầu hết bỏ lỡ hàng loạt giá trị bằng cấp trung học trong việc đảm nhiệm. Tuy một bằng trung học chỉ là bắt buộc khi vào trường ĐH, việc tiếp đón được quyết định hành động phần nhiều chỉ trên cơ sở điểm số tại những cuộc thi đầu vào trường ĐH mà mọi ứng viên đều bị bắt buộc phải tham gia. Đa số người Síp theo học trung học tại Hy Lạp, Anh, Thổ Nhĩ Kỳ, những trường ĐH châu Âu và Bắc Mỹ. Cần chú ý quan tâm rằng hiện tại Síp có tỷ suất Xác Suất công dân ở tuổi lao động có trình độ trung học cao ở EU với 30 % trước cả Phần Lan 29.5 %. Ngoài ra 47 % dân số trong độ tuổi 25 – 34 có bằng cấp ba, cao nhất tại EU. Sinh viên Síp rất chịu khó vận động và di chuyển, với 78.7 % đang học tại một trường ĐH bên ngoài Síp .Các trường cao đẳng tư và những trường ĐH được nhà nước tương hỗ đã được tăng trưởng .
Con số sinh viên từ quốc tế cũng ngày càng tăng .
Lịch sử nghệ thuật và thẩm mỹ Síp hoàn toàn có thể được truy nguồn gốc từ 10.000 năm trước, sau sự phát hiện một loạt hình ảnh khắc thời Chalcolithic tại những làng ở Khoirokoitia và Lempa, [ 2 ] Lưu trữ 2013 – 01-17 tại Wayback Machine, và hòn hòn đảo này cũng là quê nhà của nhiều tranh thần tượng nghệ thuật và thẩm mỹ cao từ thời Trung Cổ .Âm nhạc dân gian truyền thống Síp có nhiều điểm chung với âm nhạc dân gian Hy Lạp, gồm các điệu nhảy như sousta, syrtos, zeibekikos, tatsia, và kartsilamas. Các nhạc cụ gắn liền với âm nhạc dân gian Síp là violin [“fkiolin”], đàn luýt [“laouto”], accordion, và sáo Síp “pithkiavlin“. Cũng có một hình thức thơ âm nhạc được gọi là “chattista”, thường được trình diễn tại các lễ hội và sự kiện truyền thống. Các nhà soạn nhạc gắn liền với âm nhạc truyền thống Síp gồm Evagoras Karageorgis, Marios Tokas, Solon Michaelides, Savvas Salides. Nhạc Pop tại Síp nói chung bị ảnh hưởng bởi nhạc pop “Laïka” Hy Lạp, với nhiều nghệ sĩ như Anna Vissi và Evridiki nổi tiếng rộng rãi. Nhạc rock Síp và nhạc rock “Éntekhno” thường gắn liền với các nghệ sĩ như Michalis Hatzigiannis và Alkinoos Ioannidis. Metal cũng có nhiều khán giả tại Síp, được thể hiện bởi các ban nhạc như Armageddon, Winter’s Verge, RUST and Blynd Rev. 16:16.
Các tác phẩm văn học thời cổ gồm Cypria, một loại thơ sử thi có lẽ rằng được sáng tác ở cuối thế kỷ thứ bảy trước Công Nguyên và gắn với tên tuổi Stasinus .
Các mảnh pho mát halloumi và lá bạc hà ở giữa.
Phó mát Halloumi hay Hellim có nguồn gốc ở Síp [ 61 ] [ 62 ] và lần tiên phong được sản xuất thời Trung Cổ Byzantine [ 63 ], sau đó trở nên nổi tiếng ở hàng loạt Trung Đông. Halloumi thường được ăn với những miếng mỏng mảnh, tươi hay nước, như một món khai vị .Hải sản và các món cá của Síp gồm mực ống, bạc tuộc, cá đối đỏ, và cá vược biển. Dưa chuột và cà chua được sử dụng nhiều làm salad. Các món rau thông thường gồm khoai tây với dầu olive và mùi tây, súp lơ ngâm rượu và củ cải đường, măng tây và kolokassi. Các đồ đặc sản khác của hòn đảo là thịt ướp trong rau mùi khô, các loại hạt và rượu, và cuối cùng là các loại thực phẩm khô và hun khói, như lountza (thăn lợn hun khói), thịt cừu nướng than, souvlaki (thịt lợn và thịt gà nướng than), và sheftalia / seftali (thịt băm gói trong màng treo ruột). Pourgouri (bulgur, lúa mì xay) là món ăn carbohydrate truyền thống cùng bánh mì.
Các loại rau củ tươi là mẫu sản phẩm thường thấy trong ẩm thực Síp. Các loại rau thường được sử dụng là bí xanh, hạt tiêu xanh, okra, đậu xanh, artichoke, cà rốt, khoai tây, dưa chuột, lá rau diếp và lá nho, và bột đậu, đậu hà lan, black-eyed bean, đậu xanh và đậu lăng. Các loại trái cây và quả thường gặp nhất là lê, táo, nho, cam, quýt, xuân đào, sơn trà, mâm xôi, anh đào, dâu tây, vả, dưa hấu, dưa, lê tàu, chanh, hồ trăn, quả hạnh, hạt dẻ, óc chó, hazelnut .
Các cơ quan quản trị thể thao tại Síp gồm Thương Hội Ô tô Síp, Liên đoàn Bóng bàn Síp, [ 64 ] Liên đoàn Bóng rổ Síp, Liên đoàn Cricket Síp, Liên đoàn Bóng đá Síp, Liên đoàn Rugby Síp và Liên đoàn Bóng chuyền Síp. Marcos Baghdatis là một trong những vận động viên đánh tennis thành công xuất sắc nhất của Síp trên đấu trường quốc tế. Ông là người xuất hiện trong trận chung kết Australian Open năm 2006, và đã vào tới vòng bán kết Wimbledon cùng năm ấy. Tương tự Kyriakos Ioannou là một vận động viên nhảy cao người Síp sinh tại Limassol và đã đạt thành tích 2.35 m tại IAAF World Championships in Athletics lần thứ 11 được tổ chức triển khai tại Osaka, Nhật Bản, năm 2007 đoạt huy chương đồng .Bóng đá là môn thể thao được yêu thích nhất. Các đội bóng nổi tiếng gồm AEL Limassol, APOLLON FC, Anorthosis Famagusta FC, AC Omonia, Apollon Ladies, Nea Salamina Famagusta, AEK Larnaca và APOEL Nicosia FC. Các sân vận động hay những khu vực tranh tài thể thao tại Síp gồm Sân hoạt động GSP ( lớn nhất tại Síp ), Sân hoạt động Makario, Sân hoạt động Neo GSZ, Sân hoạt động Antonis Papadopoulos, Sân hoạt động Ammochostos và Sân hoạt động Tsirion. Cyprus Rally cũng là sự kiện Open trên lịch tranh tài của World Rally Championship .
Các tờ báo gồm Phileleftheros, Politis ( Síp ), Simerini, Cyprus Mail, Cyprus Observer, Famagusta Gazette, Cyprus Today, Cyprus Weekly, Financial Mirror, Haravgi, Makhi và Kathimerini ( trong một ấn bản đặc biệt quan trọng Síp ). Các kênh TV gồm ANT1 Cyprus, Alfa TV, CNC Plus TV, Cyprus Broadcasting Corporation, Lumiere TV, Middle East Television, Mega Channel Cyprus và Sigma TV .
Tại Síp, đồng euro được trình làng năm 2008. Ba phong cách thiết kế khác nhau đã được lựa chọn cho những đồng xu của Síp. Để kỷ niệm sự kiện này, một đồng xu tiền xu € 5 cho mục tiêu sưu tập đã được phát hành. Đông xu này là một di sản của đồng xu tiền xu kỷ niệm vàng và bạc vương quốc cũ từng được lưu hành. Không giống những lần phát hành thông thường, những đồng xu này không được sử dụng hợp pháp tại eurozone ; vì nó không hề sử dụng ở bất kể vương quốc nào khác ngoài Síp .
Đường cao tốc A1 – LimassolCông ty Đường sắt nhà nước Síp đã ngừng hoạt động giải trí ngày 31 tháng 12 năm 1951, những phương pháp vận tải đường bộ khác là đường đi bộ, đường tàu và hàng không. Trong số 10.663 km ( 6.626 mi ) đường đi bộ tại vùng Síp Hy Lạp năm 1998, 6.249 km ( 3.883 mi ) được trải nhựa, và 4.414 km ( 2.743 mi ) không trải nhựa. Ở thời gian năm 1996 vùng Síp Thổ Nhĩ Kỳ có tỷ suất đường trải nhựa và không trải nhựa tương tự như, với xê dịch 1.370 km ( 850 mi ) đường trải nhựa và 980 km ( 610 mi ) chưa trải nhựa. Síp là một trong bốn vương quốc Liên minh châu Âu duy nhất theo đó những phương tiện đi lại lưu thông theo phía bên trái đường, một tàn tích của sự thuộc địa hóa Anh, những vương quốc kia là Ireland, Malta và Anh Quốc .
Đường cao tốc
- A1 Nicosia tới Limassol
- A2 nối A1 gần Pera Chorio với A3 ở Larnaca
- A3 Larnaca tới Agia Napa
- A5 nối A1 gần Kofinou với A3 ở Larnaca
- A6 Pafos tới Limassol
- A9 Nicosia tới Astromeritis
Số lượng phương tiện có đăng ký[65]
Tiêu chí phương tiện 2001 2002 2003 2004 2005 Phương tiện tư 270.348 277.554 291.645 324.212 344.953 Taxis 1,641 1,559 1,696 1,770 1,845 Xe thuê 8,080 8,509 9,160 9,652 8,336 Xe Bus 3,003 2,997 3,275 3,199 3,217 Xe tải nhẹ (dưới 40 tấn) 107.060 106.610 107.527 105.017 105.327 Xe tải nặng (hơn 40 tấn) 10.882 11.182 12.119 12.808 13.028 Mô tô (2 bánh) 12.956 14.983 16.009 16.802 16.836 Mô tô (3 bánh) 42 41 43 55 558 Scooter 28.987 25.252 25.464 24.539 22.987 TỔNG CỘNG 442.999 448.687 466.938 498.054 517.087 Năm 1999, Síp có sáu trường bay trực thăng và hai trường bay quốc tế : Sân bay Quốc tế Larnaca và Sân bay Quốc tế Paphos. Sân bay Quốc tế Nicosia đã bị ngừng hoạt động từ năm 1974 và dù trường bay Ercan vẫn hoạt động giải trí nó chỉ đón những chuyến bay từ Thổ Nhĩ Kỳ. Từ năm 2006 Sân bay Quốc tế Ercan đã được đề cập tới trong những cuộc đàm phán giữa Anh, Hoa Kỳ và EU cho những đường bay thẳng, với việc Open trừng phát của EU, [ 66 ] tuy nhiên những chuyến bay thẳng quốc tế trực tiếp vẫn chưa thể diễn ra .
Vận tải công cộng tại Síp bị hạn chế bởi các dịch vụ bus tư nhân (ngoại trừ Nicosia), taxi, và dịch vụ taxi ‘chia sẻ’ (ở địa phương được gọi là taxi dịch vụ). Sở hữu xe tư nhân trên đầu người đứng thứ 5 thế giới. Năm 2006 những kế hoạch lớn đã được thông báo nhằm cải thiện và mở rộng dịch vụ xe bus và tái cấu trúc vận tải công cộng trên khắp Síp, với sự hỗ trợ tài chính của Ngân hàng Phát triển Liên minh châu Âu. Các cảng chính của hòn đảo là Cảng Limassol và cảng Larnaca, với hoạt động vận chuyển hàng hoá, hành khách, và tàu du lịch.
Chăm sóc y tế[sửa|sửa mã nguồn]
Các bệnh viện đô thị gồm :
Cyta, công ty viễn thông thuộc chiếm hữu nhà nước, quản lý hầu hết những liên kết viễn thông và Internet trên hòn hòn đảo. Tuy nhiên, cùng với sự tự do hóa gần đây trong nghành nghề dịch vụ này, một vài công ty viễn thông tư nhân đã Open gồm MTN, Cablenet, TelePassport, OTEnet Telecom và PrimeTel .Thành viên tổ chức triển khai quốc tế[sửa|sửa mã nguồn]
Đảo quốc Síp là thành viên của: Australia Group, Khối thịnh vượng chung, Hội đồng châu Âu, CFSP, EBRD, Ngân hàng Đầu tư châu Âu, EU, FAO, IAEA, IBRD, ICAO, Phòng Thương mại Quốc tế, Tòa án Hình sự Quốc tế, Liên minh Thương mại Quốc tế, Hiệp hội Phát triển Quốc tế, IFAD, Hội đồng Tài chính Quốc tế, IHO, Tổ chức Lao động Quốc tế, IMF, Tổ chức Thời tiết Quốc tế, Interpol, IOC, Tổ chức Nhập cư Quốc tế, Liên minh Nghị viện, ITU, MIGA, Phong trào Không liên kết, NSG, OPCW, OSCE, PCA, UN, UNCTAD, UNESCO, UNHCR, UNIDO, UPU, WCL, WCO, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WToO, WTO.[67][68]
Xếp hạng quốc tế[sửa|sửa mã nguồn]
- Bài viết này kết hợp các tài liệu thuộc phạm vi công cộng từ website hay thư mục thuộc Library of Congress Country Studies.
- Bài viết này kết hợp các tài liệu thuộc phạm vi công cộng từ website hay thư mục thuộc CIA World Factbook.
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
- Chính phủ
- Thông tin chung
- Xuất bản chính thức
Source: https://suachuatulanh.org
Category : Thợ Lò Vi Sóng
Có thể bạn quan tâm
- Biến tần nguồn áp và một số phương pháp điều khiển động cơ KĐB (09/08/2023)
- Biến tần FR-A800 Mitsubishi (08/08/2023)
- Đại lý ABB Việt Nam | Đại lý phân phối ABB tại Việt Nam (08/08/2023)
- Biến tần LS SV015IC5-1, 1.5KW, Input 1P (200 ~240VAC) (08/08/2023)
- Lắp đặt biến tần invt cho thủy điện Cửa Đạt ở Thanh Hóa – 2023 (08/08/2023)
- Biến tần INVT 37kW 3 Pha 380V – GD200A-037G/045P-4 (08/08/2023)