Bài viết “Chủ nghĩa tự do và chính sách đối ngoại của Mỹ”, của TS Đỗ Thị Ngọc Anh
Khoa Khoa học Chính trị trân trọng giới thiệu bài viết “
Chủ nghĩa tự do và chính sách đối ngoại của Mỹ”, của TS Đỗ Thị Ngọc Anh, đăng tải trên Tạp chí Những vấn đề Kinh tế và Chính trị Thế giới số tháng 3 năm 2022, tr 41-49.
CHỦ NGHĨA TỰ DO VÀ CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI CỦA MỸ
TS. Đỗ Thị Ngọc Anh, Trường ĐHKHXH&NV, ĐHQG Thành Phố Hà Nội
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Với mỗi vương quốc, chính sách đối ngoại hay còn gọi là chính sách ngoại giao giữ vai trò đặc biệt quan trọng quan trọng, bởi nó gồm có những kế hoạch mà vương quốc đó lựa chọn nhằm mục đích bảo vệ và tăng trưởng quyền lợi của vương quốc mình. Mỹ là vương quốc có ảnh hưởng tác động
kinh tế tài chính
,
chính trị
, văn hóa truyền thống và
quân sự chiến lược
vô cùng to lớn, thế cho nên nhất cử nhất động trong chính sách ngoại giao của Mỹ luôn là một đề tài được cả quốc tế chăm sóc. Thông thường, chính sách đối ngoại của những vương quốc đều được kiến thiết xây dựng dựa trên những cơ sở lý luận nhất định. Đó hoàn toàn có thể là một học thuyết hoặc sự phối hợp của vài ba học thuyết xen kẽ .
Bài viết tập trung chuyên sâu làm rõ yếu tố lý luận có tương quan đến chính sách đối ngoại của Mỹ, tiếp cận từ thuyết tự do, hoặc cũng hoàn toàn có thể coi là vận dụng thuyết tự do vào nghiên cứu và phân tích một phần chính sách đối ngoại của Mỹ trong nhiệm kỳ của cựu tổng thống Donal Trump và tổng thống Binden lúc bấy giờ, những cách tiếp cận từ những kim chỉ nan khác sẽ không được đề cập trong bài viết này, do tại “ sẽ không có một kim chỉ nan lý giải được tổng thể, toàn vẹn một yếu tố, tuy nhiên nó hoàn toàn có thể giúp gợi ý cách tiệm cận chân lý ”
Từ khóa :
chủ nghĩa tự do, ngoại giao, chính sách đối ngoại, Mỹ
2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
2.1. Đôi nét về nước Mỹ
Mỹ ( America ) là một vương quốc giàu nhất quốc tế. Lãnh thổ Mỹ không lan rộng ra nhưng Mỹ dùng chính sách đối ngoại để củng cố vị thế của mình trên toàn quốc tế. Thông qua chính sách đối ngoại, Mỹ xuất khẩu tư bản, văn hóa truyền thống và những giá trị Mỹ ra quốc tế, từ đó tác động ảnh hưởng vào kinh tế tài chính và ảnh hưởng tác động đến chính trị của những vương quốc khác. Suốt nhiều đời tổng thống, “ tiềm năng không bao giờ thay đổi của Mỹ về đối ngoại vẫn là duy trì vai trò chỉ huy quốc tế mặc dầu cách tiếp cận hoàn toàn có thể có những điểm khác nhau ”. Và, “ trong 243 năm kể từ thời lập quốc, nguyên tắc đặt quyền lợi của Mỹ lên trên hết, trong đó đặc biệt quan trọng coi trọng những quyền lợi bảo mật an ninh và kinh tế tài chính luôn chi phối nền ngoại giao Mỹ ”
Trước sức mạnh của Mỹ, những nhà khoa học luôn nỗ lực lý giải và nghiên cứu và phân tích chính sách đối ngoại của Mỹ dựa trên những cơ sở triết lý khác nhau, từ đó, những vương quốc tìm cách hiểu Mỹ để hợp tác với Mỹ sao cho hiệu suất cao .
Với mục tiêu tìm kiếm doanh thu và thông dụng những giá trị mà người Mỹ cho là đúng trong một quốc tế không còn sống sót “ cực ”, cộng với tiềm năng muốn đóng vai trò sen đầm quốc tế trong trật tự quốc tế hiện hành, “ Các nhà Tự do Mỹ, họ cho rằng, nền dân chủ và những quyền tự do cơ bản mà nước Mỹ coi trọng là tối thiết yếu cho đời sống của người dân trên toàn quốc tế và việc truyền bá những giá trị này sẽ đem lại tự do, thịnh vượng cho mỗi vương quốc ”. Vì thế, trong toàn cảnh toàn thế giới hóa lúc bấy giờ, chính sách đối ngoại của Mỹ đa phần là hợp tác, góp vốn đầu tư kinh tế tài chính, xuất khẩu văn hóa truyền thống, … sang những nước qua những công ty đa vương quốc và những hình thức khác như bảo vệ dân chủ và nhân quyền …
2.2. Khái niệm ngoại giao và khái niệm chính sách đối ngoại
Có nhiều khái niệm ngoại giao được những nhà nghiên cứu quan tâm, ví dụ điển hình như “ ngoại giao là nghệ thuật và thẩm mỹ bôi trơn những chiếc bánh xe của quan hệ quốc tế ” ( Sisley Hunddleston năm 1954 ) ; “ ngoại giao là nghệ thuật giải quyết những khó khăn vất vả quốc tế một cách tự do ” ( John R. Wood và Jean Serres năm 1970 ) ; “ Ngoại giao là thẩm mỹ và nghệ thuật thực thi cái hoàn toàn có thể bên ngoài khoanh vùng phạm vi địa phương của mình ” ( Robert J. Moore năm 1985 ) ; hay “ Ngoại giao là quy trình sắp xếp việc liên lạc giữa những vương quốc trải qua những đại diện thay mặt được công nhận một cách chính thức ” ( Conway Henderson năm 1998 ) …
sách trọng điểm có tính thủ tục trong môi trường quốc tế, là một quá trình chính trị, ngoại giao có tính năng động, thích nghi, thay đổi và tạo thành sự liên tục, về mặt chức năng, ngoại giao bao gồm cả hoạch định và thực hiện chính sách đối ngoại trên mọi cấp độ một cách trung tâm trong lĩnh vực này và liên quan một cách cơ bản nhưng không bị hạn chế trong các chức năng đại diện, báo cáo, liên lạc, thương lượng và vận dụng mưu mẹo cũng như quan tâm tới lợi ích của công dân ở nước ngoài”Nhìn chung những khái niệm trên cho thấy, hầu hết chúng đều chưa phản ánh không thiếu về nội hàm khái niệm ngoại giao. Tùy vào từng góc nhìn, những nhà nghiên cứu đã đưa ra những ý niệm khác nhau, trong đó có định nghĩa của Elmer Plischke năm 1972 được coi là khá vừa đủ. Ông cho rằng “ ngoại giao là quy trình chính trị, theo đó những thực thể chính trị thiết lập và duy trì những quan hệ chính thức với nhau, nhằm mục đích theo đuổi những mục tiêu, tiềm năng, quyền lợi riêng rẽ của chúng và những chínhtục trong thiên nhiên và môi trường quốc tế, là một quy trình chính trị, ngoại giao có tính năng động, thích nghi, biến hóa và tạo thành sự liên tục, về mặt công dụng, ngoại giao gồm có cả hoạch định và triển khai chính sách đối ngoại trên mọi Lever một cách TT trong nghành này và tương quan một cách cơ bản nhưng không bị hạn chế trong những tính năng đại diện thay mặt, báo cáo giải trình, liên lạc, thương lượng và vận dụng mưu mẹo cũng như chăm sóc tới quyền lợi của công dân ở quốc tế ”
Khái niệm ngoại giao này của Elmer Plischke đầy đủ hơn về ý nghĩa và nội hàm, giúp tránh được sự lẫn lộn giữa hai khái niệm là ngoại giao và chính sách đối ngoại.
Dựa trên ý niệm của Elmer Plischke, nhà nghiên cứu Hoàng Khắc Nam đã đưa ra một khái niệm về ngoại giao như sau : “ Ngoại giao là quy trình chính trị trong đó những thực thể chính trị, nhất là vương quốc thiết lập và duy trì những quan hệ với nhau, nhằm mục đích thực thi những chính sách và quyền lợi của mình có tương quan tới môi trường tự nhiên quốc tế ”
Trong khoa học chính trị, thực chất, ngoại giao chỉ là một trong số các công cụ nhằm tổ chức và thực hiện chính sách đối ngoại. Vì thế, về mặt chức năng, ngoại giao bao gồm cả hoạch định và thực hiện chính sách đối ngoại trên mọi cấp độ. Ngoại giao là để nhằm thực hiện những chính sách và lợi ích, tức là chính sách đối ngoại, vì vậy, ngoại giao không chỉ là công cụ mà còn là một cơ cấu tổ chức hoạt động đối ngoại của quốc gia.
Chính sách đối ngoại của một quốc gia là tập hợp các chiến lược mà quốc gia đó sử dụng trong quá trình tương tác với các quốc gia khác và các tổ chức quốc tế, trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, quân sự, văn hóa – xã hội, nhằm đạt được những mục tiêu khác nhau phù hợp với lợi ích của quốc gia đó”của một vương quốc là tập hợp những kế hoạch mà vương quốc đó sử dụng trong quy trình tương tác với những vương quốc khác và những tổ chức triển khai quốc tế, trên những nghành nghề dịch vụ kinh tế tài chính, chính trị, quân sự chiến lược, văn hóa truyền thống – xã hội, nhằm mục đích đạt được những tiềm năng khác nhau tương thích với quyền lợi của vương quốc đó ”. Nghiên cứu về những kế hoạch như vậy được gọi là nghiên cứu và phân tích chính sách đối ngoại .
Vì quyền lợi vương quốc là tối quan trọng, những chính sách đối ngoại được cơ quan chính phủ phong cách thiết kế trải qua những quy trình tiến độ ra quyết định hành động cấp cao. Thông thường, việc phong cách thiết kế chính sách đối ngoại là việc làm của người đứng đầu chính phủ nước nhà và bộ trưởng liên nghành ngoại giao ( hoặc tương tự ). Ở một số ít nước, cơ quan lập pháp cũng có công dụng đáng kể. Về cơ sở lý luận, việc phong cách thiết kế này được dựa trên những học thuyết nhất định, chính sách đối ngoại của Mỹ cũng không nằm ngoài quy luật này .
2.3. Chủ nghĩa tự do ( Thuyết tự do )
Chủ nghĩa tự do
trong tiếng Anh là liberalism. Chủ nghĩa tự do hay “ thuyết tự do ” là một trong những phe phái quan trọng trong triết lý quan hệ quốc tế. Xuất hiện từ thời kì cải cách tôn giáo thế kỉ 16 ở Châu Âu, chủ nghĩa tự do đã tăng trưởng thành một phe phái gồm nhiều nhánh tư tưởng khác nhau, mặc dầu cùng chung những giả định cơ bản .
Nội dung cơ bản của chủ nghĩa tự do là nhấn mạnh vấn đề đến quyền cá thể, với những quyền cơ bản như quyền được sống, quyền tự do và quyền sở hữu tài sản. Chủ nghĩa tự do phủ nhận nhiều giả thuyết nền tảng đã thống trị những kim chỉ nan tiên phong về nhà nước, ví dụ điển hình như thần quyền của vua chúa, vị trí có được do thừa kế và quốc giáo. Nó đi tìm kiếm một xã hội có đặc thù là tự do tư tưởng, quyền dân sự và chính trị cho mỗi cá thể, và hạn chế quyền lực tối cao quản lý, nhất là của nhà nước và tôn giáo .
Đối với chính trị trong nước ,
chủ nghĩa tự do cho rằng những chính thể cần tôn trọng và bảo vệ quyền tự do của những cá thể, đặc biệt quan trọng là những quyền tự do dân sự, đồng thời hạn chế sự can thiệp của nhà nước vào những hoạt động giải trí của nền kinh tế tài chính .
Đối với chính trị quốc tế ,
chủ nghĩa tự do tôn vinh vai trò của những cá thể, tổ chức triển khai với tư cách là những tác nhân trong quan hệ quốc tế, cạnh bên nhà nước
Theo Andrew Maitland Moravcsik, những quy mô phe phái tự do dựa trên ba giả định đa phần :
– Cá nhân và xã hội có vai trò tiên phong hơn so với nhà nước .
– Sự hình thành chính sách của cơ quan chính phủ bắt nguồn từ việc hình thành quyền lợi những nhóm xã hội quốc nội .
– Vai trò của mạng lưới hệ thống quốc tế được hiểu như một quốc tế nhờ vào lẫn nhau, theo đó, mạng lưới hệ thống quốc tế dưới góc nhìn của những nhà tự do là một mạng lưới hệ thống thỏa thuận hợp tác giữa những lực lượng bắt nguồn từ nội tại mỗi vương quốc
Từ ba giả định này, Moravcsik chia trường phái tự do thành ba mô hình chính: tự do cộng hòa, tự do lý tưởng và tự do lợi ích. Dựa vào phân loại mô hình trên dẫn đến ba phương thức áp dụng cách tiếp cận tự do trong thực tiễn nghiên cứu: Nếu theo mô hình tự do cộng hòa thì góc nhìn phân tích tính đại diện hay ảnh hưởng của thể chế sẽ đóng vai trò tâm điểm; Nếu theo mô hình tự do lý tưởng thì góc nhìn thang giá trị, phân tích thang giá trị, chuẩn tắc xã hội sẽ đóng vai trò tâm điểm; Nếu theo mô hình tự do lợi ích thì góc nhìn lợi ích, phân tích sự chuyển động của những nhóm vận động hành lang sẽ đóng vai trò tâm điểm.
Trong quan hệ quốc tế, bên cạnh chủ thể nhà nước, chủ nghĩa tự do tôn vinh vai trò của những cá thể, những tổ chức triển khai xã hội dân sự và những tổ chức triển khai quốc tế với tư cách là những tác nhân có năng lực hợp tác với nhau để cùng đạt được quyền lợi chung. Mặc dù có những độc lạ so với ý niệm của chủ nghĩa hiện thực hay chủ nghĩa kiến tạo, nhưng cả chủ nghĩa tự do và những học thuyết này đều phản ánh những góc nhìn khác nhau của quan hệ quốc tế .
2.4. Chính sách đối ngoại của Tổng thống Donald Trump và Joe Biden, nhìn từ học thuyết tự do
Thế giới lúc bấy giờ có trên 200 vương quốc và vùng chủ quyền lãnh thổ. Giữa những vương quốc thường sống sót những mối quan hệ, giao lưu, hợp tác trong toàn bộ những nghành, từ kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống, y tế đến chính trị, quốc phòng. Mỗi nhà nước là một thực thể độc lập, do đó, trong mối quan hệ giữa vương quốc này với vương quốc khác bên cạnh những tương đương thì luôn sống sót những điểm độc lạ. Chi phối những mối quan hệ đó là thể chế chính trị và chính sách đối ngoại của mỗi vương quốc .
Chính sách đối ngoại của một vương quốc, gồm có những kế hoạch do nhà nước lựa chọn để bảo vệ quyền lợi của vương quốc mình và đạt được những tiềm năng trong môi trường tự nhiên quan hệ quốc tế. Vì quyền lợi vương quốc là tối quan trọng, những chính sách đối ngoại được chính phủ nước nhà phong cách thiết kế trải qua những quá trình ra quyết định hành động cấp cao, trong đó vai trò và dấu ấn của người đứng đầu là vô cùng quan trọng .
Nhiệm kỳ 4 năm của
Donald Trump
đã định hình một nước Mỹ rất khác so với thời ông Joe Biden còn làm phó tổng thống cho Barack Obama. Cách tiếp cận về đối ngoại của chính quyền sở tại ông Trump tạo ra sự biến hóa đáng kể về cục diện quan hệ giữa Mỹ với bên ngoài .
Trong chiến dịch tranh cử năm năm nay, ông Donald Trump đưa ra khẩu hiệu “ làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại ”, còn khi hoạt động tái tranh cử nhiệm kỳ thứ 2, tháng 6.2019 tại Orlando, Florida, ông đưa ra khẩu hiệu “ duy trì nước Mỹ vĩ đại ”. Ông nói với những người ủng hộ mình rằng : “ Chúng ta đã làm được một lần và giờ đây tất cả chúng ta sẽ làm thêm lần nữa và lần này tất cả chúng ta sẽ hoàn tất việc làm ”
Bài phát biểu Liên bang vào tháng 2.2019, cựu Tổng thống Trump cam kết rút quân đội Mỹ khỏi Syria, ông tuyên bố: “Các quốc gia vĩ đại không tham gia các cuộc chiến bất tận”Chính sách đối ngoại của chính quyền sở tại ông Donald Trump trong suốt nhiệm kỳ được định nghĩa bằng chương trình “ Nước Mỹ trên hết ”, trong đó ông đặt những gì ông xem là quyền hạn nước Mỹ trên tổng thể những chuyện khác. Những chính sách với Trung Đông cho thấy chính sách đối ngoại của chính quyền sở tại Trump đã dựa trên khung triết lý của chủ nghĩa tự do khi ông cho rút bớt quân khỏi Afghanistan, và ở một mức độ nào đó ở Iraq. Trongvào tháng 2.2019, cựu Tổng thống Trump cam kết rút quân đội Mỹ khỏi Syria, ông công bố : “ Các vương quốc vĩ đại không tham gia những đại chiến bất tận ”. Điều này cho thấy, thay bằng việc cạnh tranh đối đầu bằng quân đội, ông có hướng xử lý xích míc từ những giải pháp khác, quyền lợi kinh tế tài chính hoặc quyền lợi chính trị .
Cũng trong nhiệm kỳ của mình, Donald Trump trở thành Tổng thống Mỹ tiên phong trong lịch sử vẻ vang có 2 cuộc gặp thượng đỉnh với nhà chỉ huy Triều Tiên Kim Jong-un vào năm 2018 và 2019, tuy hiệu quả chưa được như mong đợi, nhưng điều này cũng cho thấy đây là một bước tiến quan trọng trong việc tìm ra những giải pháp sửa chữa thay thế cho giải pháp quân sự chiến lược .
Ngoài ra, trong những năm cầm quyền, ông Donald Trump đã rút Mỹ khỏi một số thỏa thuận quốc tế quan trọng, trong đó có Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), Thỏa thuận khí hậu Paris và Thỏa thuận hạt nhân Iran. Sự thay đổi về chính sách đối ngoại này được xuất phát từ mục tiêu lợi ích “nước Mỹ trước tiên” mà chính quyền của ông theo đuổi.
Dưới thời Tổng thống Donald Trump, cuộc chiến tranh thương mại Mỹ và Trung Quốc đã diễn ra nóng bức, trong đó hai nền kinh tế tài chính lớn nhất quốc tế áp hàng trăm tỉ USD thuế lên sản phẩm & hàng hóa của nhau. Ông cũng được coi là người chỉ huy White House cứng rắn nhất với Trung Quốc .
Có nhiều cách lý giải chính sách đối ngoại của Mỹ dưới thời Donal Trump từ những triết lý khác nhau, tuy nhiên, điều hoàn toàn có thể dễ nhận thấy là, trong nhiệm kỳ của mình ông đã đặt quyền lợi vương quốc và quyền lợi của người dân Mỹ lên trên hết theo cách có phần cực đoan của riêng mình. Vì thế, trong quy trình triển khai chính sách, ông đã vấp phải không ít những quan điểm trái chiều từ trong nước và quốc tế .
Là người tiếp quản White House từ Donal Trump, Joe Biden đã chính thức trở thành tổng thống thứ 46 của Mỹ và đã nhậm chức vào ngày 20/1/2021. Gần 6 tuần kể từ khi mở màn nhiệm kỳ tổng thống, ông Biden đã đưa ra một số ít quyết sách ngoại giao khiến dư luận hoàn toàn có thể tưởng tượng về chính sách đối ngoại của ông. Bức tranh trở nên cụ thể hơn hơn với những gì ông đã công bố trong chiến dịch tranh cử tổng thống : Ông sẽ làm mọi việc một cách thận trọng, đảo ngược nhiều chính sách của người nhiệm kỳ trước đó, nhưng sẽ không có sự biến hóa đáng kể so với những “ khoản góp vốn đầu tư dài hạn ” của Mỹ ở Trung Đông .
Vì nhiệm kỳ của tổng thống Biden mới chỉ khởi đầu được một thời hạn nên chưa thể có một cái nhìn tổng quan và tổng lực về chính sách đối ngoại của Mỹ lúc bấy giờ. Tuy nhiên, tất cả chúng ta vẫn hoàn toàn có thể nhận diện được phần nào điều này trải qua khẩu hiệụ “ Đưa nước Mỹ trở lại ” cũng như qua bài phát biểu tiên phong của ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken gồm 8 ưu tiên mà Mỹ sẽ tiến hành trong thời hạn tới .
Trong bài phát biểu quan trọng được cả thế giới quan tâm, ngoại trưởng Antony Blinken nhấn mạnh nhiệm vụ của mình là đại diện cho nước Mỹ trên thế giới và đấu tranh cho quyền lợi và giá trị của người dân Mỹ. Ngoại trưởng Blinken cũng cho biết Tổng thống Biden sẽ công bố Chỉ dẫn chiến lược tạm thời về chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia Mỹ. Chỉ dẫn này sẽ giải thích các ưu tiên trong chính sách đối ngoại của Mỹ và cách thức Mỹ sẽ làm mới sức mạnh của mình nhằm đối phó với các thách thức và nắm bắt cơ hội trong tương lai.
Ngoại trưởng Blinken nhấn mạnh vấn đề “ Chúng ta đang ở một thời gian khác, do đó tất cả chúng ta cần kế hoạch và cách tiếp cận khác. Mặc dù thời thế đổi khác, có một số ít nguyên tắc vẫn được duy trì. Thứ nhất đó là sự chỉ huy và can dự của Mỹ là quan trọng. Các nước bè bạn của Mỹ đều vui mừng khi Mỹ quay trở lại. Nguyên tắc thứ hai đó là tất cả chúng ta cần những nước hợp tác hơn khi nào hết. Không có bất kể vương quốc nào, kể cả hùng mạnh như Mỹ, hoàn toàn có thể tự xử lý một thử thách toàn thế giới. Và cũng không có bức tường nào đủ cao hoặc đủ mạnh để hoàn toàn có thể cản những đổi khác đang hoạt động của quốc tế ”
Với sự chuyển hướng trong nhiệm kỳ của mình, nội dung 8 ưu tiên trong chính sách đối ngoại dưới thời Tổng thống Biden bao gồm:
1. Kiểm soát đại dịch COVID-19 và củng cố bảo mật an ninh y tế toàn thế giới
2. Đảo ngược cuộc khủng hoảng kinh tế và kiến thiết xây dựng một nền kinh tế tài chính toàn thế giới bao trùm và không thay đổi hơn
3. Củng cố dân chủ
4. Xây dựng một mạng lưới hệ thống di trú hiệu suất cao và nhân đạo
5. Hàn gắn mối quan hệ với những liên minh và đối tác chiến lược
6. Ứng phó với cuộc khủng hoảng cục bộ khí hậu và thôi thúc một cuộc cách mạng nguồn năng lượng xanh
7. Đảm bảo sự chỉ huy của Mỹ trong nghành công nghệ tiên tiến
8. Giải quyết mối quan hệ với Trung Quốc, phép thử địa chính trị lớn nhất thế kỷ XXI .
Với 8 ưu tiên chiến lược này, có thể nhận diện được chủ nghĩa tự do qua thông điệp “nước Mỹ trở lại” của Tổng thống Joe Biden. Thông điệp này còn được thể hiện trong tài liệu Hướng dẫn chiến lược an ninh quốc gia tạm thời dài 24 trang mà Bộ Ngoại giao Mỹ đã công bố. Thay vì đề cao mục tiêu “nước Mỹ trên hết” và ưu tiên cách tiếp cận song phương như chính quyền tiền nhiệm, chính quyền Tổng thống Joe Biden khẳng định thông điệp đưa “nước Mỹ trở lại”, coi mạng lưới đồng minh, đối tác là trung tâm và hợp tác đa phương; nhấn mạnh Mỹ sẽ chỉ thành công trong việc thúc đẩy các lợi ích và gìn giữ những giá trị cơ bản khi hợp tác với các đồng minh và đối tác gần gũi nhất trong bối cảnh các thách thức toàn cầu ngày càng gia tăng.
Những ưu tiên trong chính sách đối ngoại trên đang được chính quyền sở tại ông Biden hiện thực hóa qua từng quyết sách đơn cử. Trong quy trình hiện thực hóa đó, Mỹ cũng phải đương đầu với những thử thách từ nhiều phía gồm có cả bên trong và bên ngoài, trong đó, với những nước bên ngoài thì Trung Quốc là mối bận tâm số 1 .
2.5. Một vài nhận xét về chính sách đối ngoại của tổng thống Joe Biden so với người nhiệm kỳ trước đó Donald Trump
Thứ nhất ,
chính sách đối ngoại của một vương quốc thường được thiết kế xây dựng dựa trên cơ sở một học thuyết cơ bản hoặc một vài học thuyết xen kẽ, điều này là rất là thông thường vì nó phản ảnh những góc nhìn khác nhau của quan hệ quốc tế. Ngay cả trong cùng một học thuyết, những chính trị gia cũng hoàn toàn có thể vận dụng quy mô và những giả thuyết khác nhau trong câu truyện ngoại giao quốc tế của mình, vì thế, nghiên cứu và điều tra chính sách đối ngoại của Mỹ cũng như một quốc gia cụ thể nào đó hoàn toàn có thể lựa chọn những góc nhìn tiếp cận khác nhau .
Thứ hai, khác nhau cách tiếp cận
Với tiềm năng “ nước Mỹ trên hết ” ông Trump đã phần nào dựa trên khung kim chỉ nan của chủ nghĩa hiện thực khi nhấn mạnh vấn đề góc nhìn ích kỷ, xấu xa của thực chất con người và cho rằng quan hệ quốc tế là một game show có tổng bằng không trong đó những vương quốc luôn cạnh tranh đối đầu lẫn nhau. Vì thế, Donal Trump đã thiếu tín nhiệm những liên minh và tổ chức triển khai đa phương khi quyết định hành động rút khỏi một số ít những hiệp định quốc tế. Đây là một đòn giáng mạnh vào những liên minh tương quan và phản ứng toàn thế giới so với cuộc khủng hoảng cục bộ khí hậu .
Khác với ý niệm trên của chủ nghĩa hiện thực, chủ nghĩa tự do lại nhấn mạnh vấn đề năng lực văn minh của con người và cho rằng những vương quốc thay vì cạnh tranh đối đầu hoàn toàn có thể hợp tác với nhau để cùng đạt được quyền lợi chung trải qua những thể chế quốc tế. Dựa trên khung kim chỉ nan này, nhà chỉ huy Joe Biden lại tập trung chuyên sâu vào việc thôi thúc hợp tác để cùng xử lý những yếu tố mang tính toàn thế giới, đặt trọng tâm vào “ đối thoại đồng cấp ” hơn là liên tục cách tiếp cận “ độc hành ” của người nhiệm kỳ trước đó Donald Trump. Trong bài phát biểu tiên phong về chính sách đối ngoại của Mỹ, Ngoại trưởng Antony Blinken nhấn mạnh vấn đề : “ Không có yếu tố quốc tế nào hoàn toàn có thể được xử lý bởi một vương quốc bất kể, ngay cả Mỹ. Chúng tôi đang nỗ lực để cải tổ quan hệ với những người bạn và liên minh ”. Tuy nhiên, ông Blinken cũng cho rằng, “ quan hệ đối tác chiến lược thực sự đồng nghĩa tương quan với việc san sẻ gánh nặng chung ”. Ngoài ra, ông Blinken nói thêm, Mỹ không có dự tính thực thi những chiến dịch can thiệp quân sự chiến lược tốn kém ngân sách, thay vào đó sẽ tập trung chuyên sâu cho những giải pháp ngoại giao. Chính quyền mới cũng sẽ xem xét lại hàng loạt cách tiếp cận với Triều Tiên, tìm kiếm thỏa thuận hợp tác lâu dài hơn và ngặt nghèo hơn với Iran, gia hạn hiệp ước hạt nhân với Nga và sẽ nỗ lực xử lý hiệu suất cao 1 số ít yếu tố khác còn tồn dư .
Điều này cho thấy sự biến hóa cơ bản về cách tiếp cận của chính quyền sở tại mới so với thời ông Trump làm tổng thống. Các giải pháp chính sách dù chưa đơn cử nhưng nhìn chung đã khắc họa việc vận dụng ngoại giao truyền thống cuội nguồn của Mỹ, trong đó có chủ nghĩa tự do .
Như vậy ,
khác với cách tiếp cận “ Nước Mỹ trên hết ” của cựu Tổng thống Donald Trump, thông điệp “ Nước Mỹ trở lại ” của Tổng thống Joe Biden không chỉ được bộc lộ qua chính sách đối ngoại mới mà còn thể hiện rõ ở “ Hướng dẫn Chiến lược bảo mật an ninh vương quốc trong thời điểm tạm thời ” do White House công bố. Trong tài liệu này, tổng thống Joe Biden nhấn mạnh vấn đề : “ Tôi cam kết can dự trở lại với quốc tế, không riêng gì đương đầu với những thử thách ngày trong ngày hôm qua, mà còn cả những thử thách ngày hôm nay và ngày mai ”
Thứ ba, chính sách đối ngoại của Biden có sự link với chính sách đối nội
Trong bài phát biểu tiên phong về chính sách đối ngoại của Mỹ, ngoại trưởng Antony Blinken nhấn mạnh vấn đề tới mong ước của Tổng thống Joe Biden là link chính sách đối ngoại với chính sách đối nội. “ Hơn khi nào hết trong sự nghiệp của tôi, có lẽ rằng là cả trong cuộc sống của tôi, những độc lạ giữa chính sách đối ngoại và đối nội đã không còn nữa. Sự thay đổi trong nước và sức mạnh của tất cả chúng ta trên quốc tế trọn vẹn link ngặt nghèo với nhau ”. Cơ sở lý luận của quan điểm này là ở chỗ, tôn vinh vai trò của những cá thể và những tổ chức triển khai xã hội, hạn chế vai trò của nhà nước, nhấn mạnh vấn đề nguyên tắc thượng tôn pháp lý đồng thời bảo vệ những quyền tự do dân sự cá thể cũng như quyền sở hữu tư nhân của thuyết tự do. Học thuyết này cho rằng, giữa chính sách đối ngoại và chính sách đối nội có mối liên hệ ràng buộc lẫn nhau. Bằng cách này hay cách khác những cá thể và những tổ chức triển khai phi chính phủ sẽ đưa quyền lợi nhóm thành lợi ích vương quốc hoặc tối thiểu cũng tìm cách ảnh hưởng tác động đến quyền lợi vương quốc sao cho có lợi cho mình hơn. Do đó, “ quyền lợi vương quốc và chính sách đối ngoại nhiều khi là tác dụng sự đấu tranh, thỏa hiệp, liên minh giữa những nhóm chứ không phải khi nào cũng phản ánh trung thành với chủ quyền lợi vương quốc ”. Nói cách khác, quyền lợi vương quốc và chính sách đối ngoại của vương quốc còn nhờ vào vào quan hệ và đối sánh tương quan giữa những nhóm trong nước. Bên cạnh đó, những yếu tố đối nội hoàn toàn có thể tạo ra những ảnh hưởng tác động thúc giục hay kiềm chế ý chí của những nhà chỉ huy và từ đó là đến chính sách đối ngoại. Chính trị đối nội trở thành một phần của quan hệ quốc tế và những nhóm trong nước trở thành một trong những đơn vị chức năng nghiên cứu và phân tích trong nghiên cứu và điều tra quan hệ quốc tế. Đó là triết lý của chủ nghĩa tự do .
Thứ tư, đều cứng rắn với Trung Quốc
Phiên điều trần tại Ủy ban Đối ngoại thượng viện Mỹ, ông Antony Blinken nói: “Tôi tin rằng Tổng thống Trump đã đúng khi có cách tiếp cận cứng rắn hơn với Trung Quốc. Tôi không đồng ý với phương pháp của ông ấy trong nhiều lĩnh vực nhưng nguyên tắc cơ bản là điều đúng đắn”Dù có nhiều độc lạ nhưng Mỹ dưới thời ông Joe Biden hay ông Donald Trump cũng đều lưu tâm đặc biệt quan trọng đến Trung Quốc. Trung Quốc vẫn là mối bận tâm số 1 của Mỹ và nhiều vương quốc liên minh. Cứng rắn với Trung Quốc cũng là yếu tố khan hiếm được lưỡng đảng Mỹ đồng lòng trong những năm qua. Chính vì thế, ông Blinken không ngần ngại công bố ủng hộ cách tiếp cận với Trung Quốc của chính quyền sở tại Trump. Trongtại Ủy ban Đối ngoại thượng viện Mỹ, ông Antony Blinken nói : “ Tôi tin rằng Tổng thống Trump đã đúng khi có cách tiếp cận cứng rắn hơn với Trung Quốc. Tôi không chấp thuận đồng ý với giải pháp của ông ấy trong nhiều nghành nhưng nguyên tắc cơ bản là điều đúng đắn ”. Ông Blinken công bố sẽ duy trì sức ép lên Trung Quốc về yếu tố thương mại và nhân quyền. Đồng thời, ông nhấn mạnh vấn đề chính quyền sở tại mới sẽ duy trì cam kết giúp Đài Loan bảo vệ năng lượng tự vệ. Ông Blinken cũng ưng ý việc cựu ngoại trưởng Mike Pompeo thả lỏng những pháp luật về việc tiếp xúc giữa những quan chức Mỹ – Đài Loan .
Hai vị trí chủ chốt khác của ông Biden là giám đốc cơ quan tình báo vương quốc ( DNI ) Arvil Haines và Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin cũng đều nêu rõ lập trường tương tự như với Trung Quốc. Khi điều trần trước Ủy ban tình báo thượng viện, bà Haines cho biết sẽ chuyển hướng ưu tiên nguồn lực để đối phó với những mối rình rập đe dọa từ Trung Quốc. Theo Reuters. “ Cách tiếp cận của Mỹ với Trung Quốc ngày càng tăng cấp, phân phối trong thực tiễn trước một Trung Quốc độc đoán và hung hăng. Tôi ủng hộ một lập trường cứng rắn hơn để đối phó ” bà Haines nói .
Cùng quan điểm với bà Arvil Haines, ông Austin cũng cho rằng Trung Quốc là “ thử thách ” so với quân đội Mỹ. Khi được hỏi về việc quân đội Trung Quốc đặt tiềm năng ngang bằng hoặc vượt Mỹ trong những thập niên tới, ông Austin tự tin công bố : “ Nếu được phê chuẩn, tôi sẽ bảo vệ điều đó không khi nào xảy ra ”. Còn ngoại trưởng Blinken nhấn mạnh vấn đề, mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ “ sẽ mang tính cạnh tranh đối đầu khi thiết yếu, hợp tác khi hoàn toàn có thể và đối thủ cạnh tranh khi bắt buộc ”
Như vậy ,
trong nhiệm kỳ của mình, nhà chỉ huy Joe Biden – người nhiều kinh nghiệm tay nghề về chính sách đối ngoại từ 8 năm Giao hàng tại Nhà Trắng và từ việc đi khắp quốc tế với tư cách là quản trị Ủy ban Đối ngoại Thượng viện cam kết sẽ tìm cách Phục hồi những chuẩn mực quốc tế và đặt nước Mỹ trở lại vị trí số 1 .
3. KẾT LUẬN
Từ khi sinh ra cho đến nay, chủ nghĩa tự do đã phân hóa thành nhiều phe phái với nhiều độc lạ đáng kể về ý niệm và tư duy. Cùng với thời hạn, học thuyết này cũng có những kiểm soát và điều chỉnh và gia nhập thêm những ý tưởng sáng tạo và lặp luận của những học thuyết chính trị khác để tạo nên những cách tiếp cận cho tương thích với xã hội và thời đại. Cùng với sự ngày càng tăng của toàn thế giới hóa cũng như sự tăng trưởng nhanh gọn của công nghệ thông tin và tăng trưởng mậu dịch quốc tế làm cho những vương quốc không hề chỉ dựa vào chính trị quyền lực tối cao đơn thuần để mà quyết định hành động những yếu tố. Vì thế, cách tiếp cận tự do trong quan hệ quốc tế cũng được gọi là những kim chỉ nan phụ thuộc lẫn nhau phức tạp. Nó nhấn mạnh vấn đề mối quan hệ thoáng đãng giữa những nước với nhau làm cho khó mà định nghĩa được quyền lợi và nghĩa vụ riêng của một nước và làm giảm đi sự hữu dụng của sức mạnh quân sự chiến lược .
Mục tiêu của nghiên cứu và điều tra kim chỉ nan là tìm kiếm quy luật và hệ quả của những loại hành vi, cũng như lý giải mối quan hệ, chính sách nhân quả bên trong của mỗi quy luật đó nên việc nghiên cứu và điều tra kim chỉ nan chính sách đối ngoại của Mỹ hay một quốc gia cụ thể nào đó là rất thiết yếu. Dựa trên nền tảng kim chỉ nan này, 1 số ít nội dung trong chính sách đối ngoại của nhiều vương quốc được thiết lập, trong đó có Mỹ. “ Có thể nói, chủ nghĩa tự do, mà tiêu biểu vượt trội là phe phái tự do tân tiến, là một học thuyết đậm chất tư duy Mỹ và cũng là một trong những học thuyết về quan hệ quốc tế phản ánh đặc trưng văn hóa truyền thống Mỹ sắc nét nhất ”. Điều này hoàn toàn có thể nhận thấy qua chính sách đối ngoại của nhà chỉ huy Joe Biden và người nhiệm kỳ trước đó Donald Trump .
4. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1 .
Báo Lao động, “Nhìn lại gần 4 năm nhiệm kỳ của
Tổng thống Donald Trump
để xem ông chủ Nhà Trắng đã biến hóa nước Mỹ thế nào ” ,
https://laodong.vn/the-gioi/nhin-lai-mot-so-thay-doi-cua-nuoc-my-duoi-thoi-tong-thong-trump-849344.ldo
2 .
Báo Lao động Thủ đô, Phạm Huân, “Chính sách đối ngoại 8 điểm dưới thời Tổng thống Mỹ Joe Biden”,
https://laodongthudo.vn/chinh-sach-doi-ngoai-8-diem-duoi-thoi-tong-thong-my-joe-biden-119844.html
.
3 .
Báo Nhân dân, “Israel ký thỏa thuận bình thường hóa quan hệ với UAE, Bahrain”,
https://nhandan.vn/tin-tuc-the-gioi/israel-ky-thoa-thuan-binh-thuong-hoa-quan-he-voi-uae-bahrain-616941/
4 .
Báo Kiến thức Tổng hợp, “Trên thế giới có bao nhiêu quốc gia và châu lục?”,
5 .
Báo Quân đội Nhân dân, Lâm Anh, “Những ưu tiên trong chính sách đối ngoại của Mỹ”,
https://www.qdnd.vn/quoc-te/doi-song/nhung-uu-tien-trong-chinh-sach-doi-ngoai-cua-my-653251
6 .
Báo Thanh niên, Vi Trân, “Ngoại trưởng Mỹ tương lai ưng việc Tổng thống Trump cứng rắn với Trung Quốc”,
https://thanhnien.vn/the-gioi/ngoai-truong-my-tuong-lai-ung-viec-tong-thong-trump-cung-ran-voi-trung-quoc-1331673.html
.
7 .
Báo Thanh Niên, Ngọc Mai, “Nhận diện chính sách đối ngoại mới của Mỹ”,
https://thanhnien.vn/the-gioi/nhan-dien-chinh-sach-doi-ngoai-moi-cua-my-1332008.html
8 .
Báo Thanh Niên, Phúc Duy, “Mỹ tuyên bố sẵn sàng đối đầu Trung Quốc”,
https://thanhnien.vn/the-gioi/my-tuyen-bo-san-sang-doi-dau-trung-quoc-1349698.html
9 .
Nguyễn Vĩnh Hằng, Tạp chí Nghiên cứu Quốc tế, “Chính sách đối ngoại (Foreign policy)”
10 .
Đào Minh Hồng – Lê Hồng Hiệp ( chủ biên ), “ Sổ tay Thuật ngữ Quan hệ Quốc tế ”, ( TP.Hồ Chí Minh : Khoa QHQT – Đại học KHXH&NV TPHCM, 2013 .
11 .
Nguyễn Thái Yên Hương (chủ biên), Đặc trưng văn hoá Mỹ và sự tác động tới chính sách đối ngoại của Mỹ, Nxb CTQG Sự Thật, HN, 2018.
12 .
Hoàng Khắc Nam, “ Giáo trình nhập môn Quan hệ quốc tế ”, Nxb ĐHQG Thành Phố Hà Nội, năm nay .
13 .
Hoàng Khắc Nam, “Chủ nghĩa tự do trong quan hệ quốc tế: Những luận điểm chính và sự đóng góp”, Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Xã hội và Nhân văn, Tập 29, Số 1 (2013), tr.19.
14 .
Lê Đình Tĩnh, Chính sách đối ngoại Mỹ: Tiếp cận từ thuyết hiện thực mới và trường hợp Việt Nam sau khi bình thường hoá quan hệ đến nay”, Nxb CTQG Sự Thật, 2020.
15 .
Trương Minh Huy Vũ, Tạp chí Nghiên cứu Quốc tế, “Chủ nghĩa tự do (Liberalism)”,
Source: https://suachuatulanh.org
Category : Bảo Hành Tủ Lạnh
Có thể bạn quan tâm
- 5 Trung Tâm Bảo Hành Tủ Lạnh Hitachi Tại Nhà Hà Nội Uy Tín Nhất (24/07/2023)
- Bảo Hành Tủ Lạnh Samsung Địa Chỉ Tâm Đắc Nhất Hà Nội (23/07/2023)
- Bảo Hành Tủ Lạnh Electrolux Uy Tín Nhất Tại Hà Nội (23/07/2023)
- Bảo Hành Tủ Lạnh LG Uy Tín Tốt Nhất Tại Hà Nội (23/07/2023)
- Bảo Hành Tủ Lạnh Sharp Chuyên Gia [0941 559 995] (23/07/2023)
- Bảo Hành Tủ Lạnh Bosch Tốt Nhất Tại Hà Nội (23/07/2023)
![Bảo Hành Tủ Lạnh Sharp Ủy Quyền Tại Hà Nội [0941 559 995]](https://suachuatulanh.org/wp-content/uploads/bao-hanh-tu-lanh-sharp-2-300x180.jpg)
