Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu ở Việt Nam: Thực tiễn và giải pháp

Tuy nhiên, quy trình thực thi chính sách thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu cho thấy một số ít sống sót, hạn chế cần được khắc phục để tăng cường hiệu lực hiện hành, hiệu suất cao .

Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu của Việt Nam qua các giai đoạn

Trong cải cách thuế tiến trình 1 ( 1986 – 1994 ), sắc thuế tiên phong kiểm soát và điều chỉnh thu ngân sách từ hoạt động giải trí xuất khẩu ( XK ), nhập khẩu ( NK ) là Luật Thuế XK, thuế NK hàng mậu dịch phát hành năm 1987. Sau đó, Luật thuế XK, thuế NK được phát hành năm 1991 đã thống nhất chính sách thu thuế XK, thuế NK, không phân biệt hàng mậu dịch hay phi mậu dịch .

Thuế suất thuế NK bao gồm thuế suất thông thường được quy định trong Biểu thuế và thuế suất ưu đãi do Chính phủ quy định để áp dụng đối với hàng hoá có xuất xứ từ những nước có ký kết các điều khoản ưu đãi trong quan hệ buôn bán với Việt Nam. Đặc biệt, biểu thuế NK được xây dựng dựa trên Danh mục mô tả và mã hàng hoá của Tổ chức Hải quan thế giới thay thế cho Danh mục hàng hoá theo Hội đồng Tương trợ Kinh tế (Khối SEV) trước đây.

Trong cải cách thuế quá trình 2 ( 1995 – 2000 ), Luật thuế XNK được phát hành theo Nghị quyết Quốc hội khóa X, kỳ họp thứ 3, ngày 20/5/1998, có hiệu lực thực thi hiện hành từ ngày 01/01/1999 đã góp thêm phần từng bước thôi thúc tự do hóa thương mại và tăng nhanh hội nhập kinh tế tài chính quốc tế của Nước Ta. Giai đoạn 2 của kế hoạch cải cách thuế được triển khai trong toàn cảnh tình hình kinh tế tài chính có nhiều biến hóa, lúc này Nước Ta đã khởi đầu tham gia vào những Hiệp định thương mại quốc tế và song phương .
Thực hiện đường lối thay đổi tổng lực của Đảng, trong đó có chính sách Open hợp tác kinh tế tài chính với những nước để góp thêm phần nâng cao năng lực cạnh tranh đối đầu, nâng cao năng lượng sản xuất, năng lực XK và hiệu suất cao tăng trưởng kinh tế tài chính, Nước Ta khởi đầu đàm phán những thỏa thuận hợp tác quốc tế về thuế như Hiệp định tránh đánh thuế hai lần .
Đặc biệt, trong quy trình tiến độ này, Nước Ta thực thi cam kết về giảm thuế NK với ASEAN. Đây là thỏa thuận hợp tác quốc tế cam kết với ASEAN với nội dung giảm thuế NK theo Hiệp định về chương trình tặng thêm về thuế quan có hiệu lực thực thi hiện hành chung ( CEPT ) kể từ khi Nước Ta trở thành thành viên của ASEAN ngày 28/07/1995 .
Nước Ta kiến thiết xây dựng Chương trình hành vi của vương quốc ( IAP ) để triển khai tự do hóa thương mại vào năm 2000 với mức thuế NK là 0 % theo cam kết để trở thành thành viên của Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương ( APEC ) ngày 14/11/1998. Những cam kết ràng buộc những mức thuế NK và giảm dần theo hướng Open thị trường khi gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới ( WTO ). Mức độ cam kết của những thỏa thuận hợp tác này là khác nhau nhưng đều có điểm chung là cắt giảm hàng rào thuế quan để hướng tới tiềm năng tự do hóa thương mại .
Trong cải cách thuế quy trình tiến độ 3 ( 2001 – 2010 ), Luật thuế XK, thuế NK số 45/2005 / QH11 ngày 14/06/2005, có hiệu lực hiện hành từ ngày 01/01/2006, sửa chữa thay thế cho Luật thuế XK, thuế NK năm 2001 để tương thích với những cam kết quốc tế về cắt giảm thuế NK. Luật Thuế XK, Thuế NK 2005 đã sửa đổi những pháp luật về thuế suất, giá tính thuế, thời hạn nộp thuế để tạo điều kiện kèm theo thực thi những cam kết song phương và đa phương và tương thích với thông lệ quốc tế ; góp thêm phần tăng cường quản trị hoạt động giải trí XNK theo cam kết quốc tế .
Luật Thuế XK, thuế NK 2005 lao lý chính sách thuế tự vệ, thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp, thuế chống phân biệt đối xử nhằm mục đích đối phó kịp thời khi có những tác động ảnh hưởng bất lợi cho kinh tế tài chính nước nhà khi nền kinh tế tài chính Open hơn nữa .
Trong cải cách thuế tiến trình 4 ( 2011 – 2020 ), quá trình đầu, nhà nước phát hành Nghị định số 87/2010 / NĐ-CP lao lý chi tiết cụ thể thi hành một số ít điều của Luật Thuế XK, Thuế NK. Sau đó, nhiều lao lý của Luật đã không còn tương thích với trong thực tiễn. Do đó, ngày 6/4/2016, Quốc hội đã trải qua Luật Thuế XK, thuế NK sửa đổi, sửa chữa thay thế Luật Thuế XK, thuế NK năm 2005 ( có hiệu lực thực thi hiện hành thi hành từ ngày 1/9/2016 ) để bảo vệ những pháp luật về thuế XK, NK tương thích hơn tiến trình hội nhập ngày càng sâu rộng của quốc gia .

Đóng góp của thuế xuất khẩu, nhập khẩuvào phát triển kinh tế

Khi được phát hành, mỗi luật thuế đều gắn trách nhiệm triển khai 1 số ít tính năng nhất định như điều tiết thu nhập, tiêu dùng, góp vốn đầu tư, thu ngân sách, thôi thúc tăng trưởng kinh tế tài chính, hội nhập kinh tế tài chính quốc tế … Quá trình kiểm soát và điều chỉnh, sửa đổi bổ trợ thuế XK và NK cũng là hướng tới triển khai những tính năng này .

Đóng góp vào thu ngân sách nhà nước

Khi nghiên cứu và phân tích thuế XK, NK, không hề tách rời với những cam kết về thuế của Nước Ta trong những FTA. Sau khi gia nhập WTO năm 2007, đến nay, Nước Ta đã tích cực ký kết và tham gia vào những hiệp định thương mại tự do ( FTA ) .
Bên cạnh những tác động ảnh hưởng tích cực như lan rộng ra thị trường XNK, lan rộng ra thời cơ cho doanh nghiệp tham gia vào chuỗi sản xuất toàn thế giới, những FTA cũng đem lại nhiều thử thách về nguồn thu ngân sách nhà nước ( NSNN ). Theo đó, nguồn thu ngân sách bị tác động ảnh hưởng đáng kể khi nhiều mẫu sản phẩm có kim ngạch lớn, thuế suất cao phải cắt giảm thuế suất theo lộ trình cam kết trong những FTA .
Giai đoạn năm ngoái – 2019, số thu cân đối từ hoạt động giải trí XNK tăng, tuy nhiên vận tốc tăng không lớn ( năm 2019, tăng trên 26 % so với năm ngoái ). Bình quân tiến trình này, mỗi năm số thu cân đối từ hoạt động giải trí XNK tăng trên 5 %. Mức tăng này là thấp nếu so sánh với vận tốc tăng của những nguồn thu khác .
Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu ở Việt Nam: Thực tiễn và giải pháp - Ảnh 1
Trong những năm qua, Nước Ta triển khai tăng nhanh hội nhập kinh tế tài chính quốc tế và ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do ( FTA ) với cam kết giảm thuế NK theo lộ trình so với nhiều mẫu sản phẩm NK. Điều này đã làm ngày càng tăng lượng hàng hóa NK, kéo theo thu thuế giá trị ngày càng tăng ( GTGT ) so với hàng NK cũng tăng lên cả về số tuyệt đối lẫn tỷ trọng. Trong tổng nguồn thu từ hoạt động giải trí XNK, thuế GTGT thu từ hàng NK chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng thu. Mức chênh lệch thu từ thuế GTGT so với những loại thuế khác ngày càng tăng qua những năm .
Hình 3 cho thấy, tỷ trọng thu từ thuế XK rất nhỏ và giảm dần, điều này là hài hòa và hợp lý vì để khuyến khích XK, đại bộ phận hàng hàng XK có thuế suất thuế XK 0 %. Hiện nay, Nước Ta đa phần đánh thuế XK so với nguyên vật liệu thô và tài nguyên khai thác chưa qua chế biến nhằm mục đích hạn chế, trấn áp XK .
Trong số những khoản thu ngoài thuế GTGT, thu từ thuế NK có giá trị lớn nhất so với những khoản thu còn lại như thuế XK, thuế tiêu thụ đặc biệt quan trọng hàng NK, thuế bảo vệ môi trường tự nhiên hàng NK. Xu hướng này tương thích với quy mô tăng trưởng của nền kinh tế tài chính cũng như lượng hàng hóa NK ship hàng sản xuất trong nước .

Hỗ trợ sản xuất trong nước

Các cam kết thuế quan của Nước Ta WTO cũng như trong những FTA đều theo những lộ trình xác lập. Gần đây nhất, năm 2020, Hiệp định Hiệp định thương mại tự do ( EVFTA ) và Hiệp định bảo lãnh góp vốn đầu tư EU – Nước Ta ( EVIPA ) chính thức được Quốc hội trải qua với nhiều cam kết quan trọng, khoanh vùng phạm vi cam kết rộng và mức độ cam kết cao nhất .
Ngay khi có hiệu lực hiện hành, 65 % hàng XK của EU sang Nước Ta và 71 % hàng NK của EU từ Nước Ta được cắt giảm thuế. Với lộ trình triển khai lê dài một thập kỷ, EVFTA sẽ xóa bỏ gần 99 % những dòng thuế và rào cản thương mại giữa Nước Ta và EU .
Với những cam kết Open thị trường với mức thuế NK thấp, nền sản xuất trong nước được hưởng nhiều quyền lợi từ ngân sách đầu vào thấp, năng lực tiếp cận công nghệ tiên tiến văn minh … cũng như năng lực ngày càng tăng XK hàng Nước Ta sang thị trường châu Âu .
Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu ở Việt Nam: Thực tiễn và giải pháp - Ảnh 2

Mặc dù, số thu NSNN từ thuế XK, thuế NK trong tổng số nguồn thu có xu hướng giảm xuống, tuy vậy, thuế XK, NK có những đóng góp gián tiếp khác cho thu NSNN.

Chính sách miễn, giảm thuế NK so với đầu vào ship hàng sản xuất hàng XK sẽ làm giảm gánh nặng ngân sách cho doanh nghiệp và năng lực cạnh tranh đối đầu của hàng hóa XK được cải tổ .
Bên cạnh đó, do công nghiệp tương hỗ của Nước Ta tăng trưởng hạn chế, trong khi khu vực FDI chiếm tỷ trọng lớn trong nền kinh tế tài chính và trong hoạt động giải trí XK, chính sách miễn, giảm thuế so với nhiều loại nguồn vào NK Giao hàng những dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư cũng góp thêm phần tích cực vào thôi thúc tăng trưởng sản xuất kinh doanh thương mại, lan rộng ra quy mô nền kinh tế tài chính, trên cơ sở đó lan rộng ra cơ sở thuế, tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước .

Bảo vệ các ngành sản xuất trong nước

Để bảo vệ những ngành sản xuất trong nước trước sức ép cạnh tranh đối đầu, đặc biệt quan trọng là cạnh tranh đối đầu không lành mạnh, những vương quốc đều phát hành những pháp luật về thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp, thuế tự vệ …
Luật thuế XK, NK hiện hành đã bổ trợ pháp luật về thuế vận dụng so với sản phẩm & hàng hóa XK, NK gồm thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp, thuế tự vệ gồm điều kiện kèm theo vận dụng, nguyên tắc vận dụng, thời hạn vận dụng so với từng loại thuế. Căn cứ mức thuế, số lượng hoặc trị giá sản phẩm & hàng hóa thuộc đối tượng người dùng chịu thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp, thuế tự vệ, người khai hải quan có nghĩa vụ và trách nhiệm kê khai và nộp thuế theo lao lý của pháp lý về quản trị thuế .
Đến nay, Nước Ta đã tìm hiểu 9 mẫu sản phẩm và vận dụng thuế chống bán phá giá so với 8 loại sản phẩm. Các loại sản phẩm hầu hết có nguồn gốc nguồn gốc từ những nước châu Á, đặc biệt quan trọng là từ Trung Quốc. Đa số những mẫu sản phẩm chịu thuế chống bán phá giá là những mẫu sản phẩm nhóm sắt kẽm kim loại. Bên cạnh thuế chống bán phá giá, thuế tự vệ cũng đang được vận dụng trong quản trị thuế ở Nước Ta. Việt Nam đang vận dụng thuế tự vệ so với 4 loại sản phẩm .
Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu ở Việt Nam: Thực tiễn và giải pháp - Ảnh 3
Việc áp thuế chống bán phá giá và thuế tự vệ góp thêm phần quan trọng vào việc bảo vệ những doanh nghiệp trong nước trước rủi ro tiềm ẩn rình rập đe dọa của hàng hóa NK từ quốc tế. Phòng vệ thương mại là công cụ hữu hiệu để bảo vệ sản xuất trong nước ở bất bảo lãnh cho loại sản phẩm, ngành sản xuất trong nước, trấn áp rủi ro tiềm ẩn thao túng Ngân sách chi tiêu trên thị trường

Thúc đẩy cạnh tranh trên thị trường quốc tế

Để khuyến khích XK, đại bộ phận hàng hàng XK có thuế suất thuế XK 0 %. Hiện nay, Nước Ta đa phần đánh thuế XK so với nguyên vật liệu thô và tài nguyên khai thác chưa qua chế biến nhằm mục đích hạn chế, trấn áp XK. Bên cạnh đó, nguyên vật liệu, vật tư NK cho mục tiêu sản xuất XKđược miễn thuế NK. Chính sách thuế XK tương hỗ doanh nghiệp giảm gánh nặng ngân sách và nâng cao năng lực cạnh tranh đối đầu của hàng hóa XK .

Giải pháp tăng cường hiệu lực thực hiện Luật Thuế xuất khẩu, nhập khẩu

Bên cạnh những tác dụng tích cực nói trên, quy trình triển khai chính sách thuế XK, thuế NK tiến trình vừa mới qua cũng chỉ ra một số ít điểm sống sót, hạn chế cần được nhận diện để có sự kiểm soát và điều chỉnh tương thích, nhất là những pháp luật tương quan đến biểu thuế, phân loại, áp mã và những yếu tố tương quan đến nguồn gốc sản phẩm & hàng hóa, nhất là ngăn ngừa thực trạng sản phẩm & hàng hóa quốc tế “ đội lốt ” sản phẩm & hàng hóa Nước Ta để tận dụng những khuyễn mãi thêm thuế của những nước dành cho Nước Ta trong khuôn khổ những hiệp định FTA để tăng XK vào những thị trường dành tặng thêm cho Nước Ta .
Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu ở Việt Nam: Thực tiễn và giải pháp - Ảnh 4
Bên cạnh đó, cần thanh tra rà soát lại những lao lý tương quan của pháp lý về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu để bảo vệ sự đồng điệu, thống nhất của mạng lưới hệ thống chính sách, nhất là với những văn bản được phát hành gần đây. Để tăng cường hiệu lực thực thi hiện hành thực thi thuế XK, NK, tác giả yêu cầu một số ít giải pháp gồm :
– Hoàn thiện mạng lưới hệ thống pháp lý về thuế XK, NK, bảo vệ sự thống nhất, minh bạch của mạng lưới hệ thống pháp lý và tương thích với những nhu yếu mới đặt ra từ thực tiễn tăng trưởng của quốc gia và quy trình tăng nhanh hội nhập, tham gia những Hiệp định FTA thế hệ mới .
– Hoàn thiện Nghị định pháp luật về biểu thuế XK khuyến mại, biểu thuế NK khuyến mại đặc biệt quan trọng để thực thi Hiệp định .
– Nâng cao năng lượng tìm hiểu, nghiên cứu và phân tích, giải quyết và xử lý nhanh những những vấn đề gian lận của nhà NK quốc tế để có giải pháp áp thuế chống bán phá giá, thuế tự vệ kịp thời bảo vệ những doanh nghiệp sản xuất trong nước .
– Tiếp tục hướng dẫn chi tiết cụ thể, cụ thể hóa lao lý về việc áp những mã diễn đạt và mã hóa sản phẩm & hàng hóa trong quy trình tính thuế .
– Tăng cường công tác làm việc phối hợp trong quản trị để tránh thực trạng sản phẩm & hàng hóa quốc tế “ đội lốt ” sản phẩm & hàng hóa Nước Ta để lẩn tránh thuế, tận dụng những khuyến mại thuế của những nước dành cho Nước Ta trong khuôn khổ những hiệp định FTA để tăng XK vào những thị trường dành khuyến mại cho Nước Ta ; Bám sát tình hình NK vào thị trường trong nước và XK ra quốc tế để trấn áp thực trạng sản phẩm & hàng hóa mượn nguồn gốc …

Tài liệu tham khảo:

1. Quốc hội, Luật Thuế XK, thuế NK, Luật số 107/2016/QH13, ngày 06/4/2016;

2. Bộ Công Thương, Cục phòng vệ thương mại, Báo cáo Phòng vệ thương mại năm 2019, TP. Hà Nội 2020 ;
3. Bộ Tài chính, website, mục Ngân sách chi tiêu nhà nước, số liệu năm năm ngoái, năm nay, 2017, 2018 ;

4. Bộ Tài chính, Báo cáo trình nhà nước năm 2020

Có thể bạn quan tâm
Alternate Text Gọi ngay
XSMB