Những người con ưu tú trong trang hào hoa phố xá Hà thành

ANTD.VN – Trong những phố cổ có chữ “ Hàng ” ở TP.HN, có lẽ rằng Hàng Ngang, Hàng Đào là hai con phố được nhiều người biết đến nhất. Vì sao vậy ? Bởi hai con phố này lâu nay vẫn được coi là những phố chính của Thủ đô, có lịch sử dân tộc truyền kiếp và là một trong những khu vực kinh doanh sầm uất, nổi tiếng nhất nhì đất Hà thành .

Những người con ưu tú trong trang hào hoa phố xá Hà thành ảnh 1

Những người con ưu tú trong trang hào hoa phố xá Hà thành ảnh 2

Phố Hàng Đào khi xưa và ngày nay

Hàng Đào: Niềm tự hào không thể nào quên 

Hàng Đào – nghe cái tên phố đã gợi một sắc màu đỏ thắm, nhưng không hẳn là sắc hoa đào, mà là thứ lụa điều nhiều sắc tố : màu đỏ, màu hồng, màu hoa đào … Con phố có truyền thống lịch sử là phố chuyên làm nghề bán tơ và nhuộm vải từ mấy trăm năm trước. Các làng nghề dệt lụa quanh đất kinh kỳ đều mang tơ lụa đến đây để thuê nhuộm, bán. Người làng La Khê, La Cả bán the, làng Vạn Phúc bán lụa vân, gấm vóc, Kẻ Bưởi bán lĩnh, Đại Mỗ bán đũi … Khung cảnh phiên chợ tơ lụa xưa náo nhiệt vào những ngày mùng một, mùng sáu hàng tháng. Vì kinh doanh tơ lụa lãi lớn, phố có nhiều người giàu, thậm chí còn có người cho rằng Hàng Đào từng là con phố phong phú nhất nhì đất Kinh kỳ .
Vì sự sầm uất và phong phú của mình, lại nằm ở vị trí TT thuận tiện giao thông vận tải, Hàng Đào là nơi ở của nhiều bậc nhân sĩ tri thức nổi tiếng, nhiều thương gia và những vị quan chức hạng sang của đất Hà thành xưa. Những người đã từng ở phố Hàng Đào này hoàn toàn có thể kể đến cử nhân Hoàng Đạo Thành, ở địa chỉ nhà số 7. Cụ Hoàng Đạo Thành vốn là một viên quan của triều đình nhà Nguyễn, một chí sĩ trong trào lưu Duy Tân. Ông có nhiều tác phẩm văn học, lịch sử dân tộc nổi tiếng mà đáng kể nhất là bộ “ Việt sử tân ước toàn biên ” .
Không những là một danh sĩ nổi tiếng, ông Hoàng Đạo Thành cũng là cha của những người con có nhiều góp phần cho quốc gia mà đáng kể nhất là người con trai thứ của ông – nhà văn hóa Hoàng Đạo Thúy. Hoàng Đạo Thúy là người sáng lập ra trào lưu Hướng Đạo ở Nước Ta, là Hiệu trưởng trường Võ bị Trần Quốc Tuấn, nay là trường Đại học Trần Quốc Tuấn ( trường Sĩ quan lục quân 1 ). Ngoài vai trò của một nhà chính trị, Hoàng Đạo Thúy còn là một nhà văn hóa lớn, có nhiều sách viết về TP.HN. Và vinh dự cho cả hai cha con nhà chí sĩ, văn hóa truyền thống nổi tiếng là cả hai người đều được đặt tên cho những con đường ở TP. Hà Nội .

Phố Hàng Đào còn có một nhân vật lừng lẫy nữa là cụ cử Lương Văn Can, người sáng lập trào lưu Đông Kinh Nghĩa Thục. Gia đình cụ cử Can ở địa chỉ số 4 và trụ sở của Đông Kinh Nghĩa Thục thì ở số 10. Cả hai ngôi nhà này hiện vẫn còn ở phố Hàng Đào. Cụ Lương Văn Can cũng có một người con trai nổi tiếng là Lương Ngọc Quyến, một trong những thủ lĩnh của cuộc Binh biến Thái Nguyên. Và cả hai cha con Lương Văn Can, Lương Ngọc Quyến đều được đặt tên cho những con phố ở TP. Hà Nội và nhiều nơi khác. Phố Hàng Đào còn là nơi sinh sống của nhiều nhân vật sáng giá nữa như nhà văn hóa Bùi Kỷ, bác sĩ Đỗ Xuân Hợp …
Phố Hàng Đào tiếp nối đuôi nhau truyền thống cuội nguồn xưa giờ vẫn là con phố kinh doanh vải vóc, quần áo. Hàng Đào là khu vực bán sỉ, kinh doanh bán lẻ quần áo nổi tiếng của Thành Phố Hà Nội với những shop san sát. Cửa hàng nào cũng đầy ắp quần áo với nhiều sắc tố, chủng loại. Các hàng ken kịt, xum xê với cơ man quần áo, khăn quàng … Hàng bán ở con phố này cũng nhiều mẫu mã như chợ Đồng Xuân nhưng chất lượng tốt hơn và Chi tiêu thì nhỉnh hơn chút ít. Và ngay cả một con phố nhỏ thông với Hàng Đào là phố Gia Ngư, sản phẩm & hàng hóa cũng giăng kín khắp lối, nhìn tứ phía đâu đâu cũng là quần áo, váy mũ đến hoa mắt …
Nhưng Hàng Đào không chỉ bán quần áo, đồng hồ đeo tay, nhiều lúc len giữa khoảng trống đầy sắc tố là những hiệu ảnh truyền thần. Những bức ảnh truyền thần khắc họa những khuôn mặt người, những thần thái độc lạ mà người nghệ sĩ vào một khoảnh khắc xuất thần đã chớp lấy được. Những hiệu ảnh truyền thần như một nét trầm tĩnh lặng, cổ kính làm cho bản giao hưởng phố phường có những gam yên ả, yên bình .

Những người con ưu tú trong trang hào hoa phố xá Hà thành ảnh 3Phố Hàng Ngang khi xưa

Những người con ưu tú trong trang hào hoa phố xá Hà thành ảnh 4Phố Hàng Ngang ngày nay

Hàng Ngang: Những dấu tích lịch sử 

Giáp với Hàng Đào là Hàng Ngang, giờ cũng là một phố kinh doanh quần áo nổi tiếng. Nhưng xưa kia con phố này đa phần là người Hoa Quảng Đông sinh sống, những thứ họ kinh doanh, nổi danh nhất là chè và tơ lụa. Những dấu vết của người Hoa ở thành phố này vẫn còn, rải rác nhìn trên trán những ngôi nhà sơn màu vàng trên phố vẫn thấy những hàng chữ Hán đắp nổi đã phai mờ theo thời hạn …
Phố Hàng Ngang có một ngôi nhà quan trọng trong lịch sử dân tộc Nước Ta văn minh. Đó là ngôi nhà số 48, nguyên của mái ấm gia đình nhà tư sản yêu nước Trịnh Văn Bô và vợ là bà Hoàng Thị Minh Hồ. Hai ông bà với lòng nhiệt thành cách mạng, khi Hồ Chí Minh về đến Thành Phố Hà Nội đã được ông bà nghênh tiếp chu đáo tại đây. Và chính từ căn gác ngôi nhà này, Hồ Chí Minh đã khởi thảo bản “ Tuyên ngôn độc lập ”, khai sinh ra nước Nước Ta Dân chủ cộng hòa .
Không những dành ngôi nhà của mình cho Hồ Chí Minh và 1 số ít chỉ huy Việt Minh đến ở, mái ấm gia đình ông bà Trịnh Văn Bô, Hoàng Thị Minh Hồ đã hiến khuyến mãi hơn 5.000 lượng vàng cho nhà nước khi mà ngân sách vương quốc lúc khởi đầu chỉ bằng 50% số vàng ông bà hiến Tặng Kèm. Những góp phần vô tư và hào phóng của ông bà đã trợ giúp cho cách mạng rất nhiều trong thế thù trong giặc ngoài, khó khăn vất vả chồng chất …
Phố Hàng Ngang còn có một nhân vật nổi tiếng mà cuộc sống cô như một giai thoại và đã đi vào văn học, nghệ thuật và thẩm mỹ đương thời. Đó là cô Phượng nhà ở phố Hàng Ngang làm nghề kinh doanh tơ lụa. Cô nổi tiếng là một thiếu phụ xinh đẹp, đài các. Cùng với cô Nga ở Hàng Gai, cô Bính ở Hàng Đẫy, cô Sính ở Cột Cờ, cô Phượng phố Hàng Ngang được xưng tụng là 1 trong 4 người đẹp nhất đất Hà thành khi đó : “ Hà thành tứ mỹ ”. Cô Phượng lấy chồng là một người Hoa Kiều phong phú nhưng người chồng này thô bạo. Cô phẫn uất và rơi vào vòng tay một người đàn ông khác, một người họ Hoàng mới đi học Tây phương về. Nhưng chàng trai họ Hoàng cũng chỉ là một kẻ phong tình, sau khi cô Phượng bỏ chồng theo hắn một thời hạn, tay họ Hoàng cũng quất ngựa truy phong. Cô Phượng lại rơi vào tay một ông Tham nhưng vợ cả của ông vì ghanh tỵ đã đầu độc cô bị bệnh, nửa như điên dại. Cuối cùng, cô chết trong nhà thương với mối hờn không rửa được. Cuộc đời cô đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm thơ ca, đặc biệt quan trọng vở cải lương “ Mồ cô Phượng ” đã lấy được rất nhiều nước mắt người đương thời, rất là những người từng biết và nghe kể về cô .

Phố Hàng Ngang giờ vẫn là một phố nhộn nhịp với các cửa hàng buôn bán sầm uất và con phố này có một đặc điểm rất đặc trưng cho phố xá Hà Nội – phố có rất nhiều các ngỏ trổ vào trong. Những con ngõ sâu hun hút, tối om, giữa trời nắng chang chang, hàng quán bên ngoài nhộn nhịp nhưng bước vào ngõ hẹp thun hút thì như lạc vào một thế giới khác. Tối đặc, thâm u, lúc nào cũng phải bật đèn thì mới thấy đường vào. Nhưng ẩn trong nhưng con ngỏ nhỏ đến không tưởng ấy là những gia đình nhiều thế hệ đã sinh sống bao năm qua.

Cũng giống như bên Hàng Đào, phố Hàng Ngang vẫn sống sót một cái nghề xưa cũ của những nghệ sĩ TP. Hà Nội – những hiệu truyền thần. Thêm một lần nữa, người ta lại đứng trước những khuôn mặt của thời hạn mà hồi tưởng. Người ấy là ai, có quan hệ gì với mình ; những gì sẽ còn và những gì đã mất ? Những bức ảnh truyền thần có một sức mạnh xa vắng mà nhiều khi những bức ảnh tân tiến khó có được, đó là sự cổ xưa, gợi nhớ dĩ vãng và một thứ gì đó rất rất lâu rồi, hoài cổ của đất kinh kỳ .
Phố xá, chỉ riêng Hàng Ngang, Hàng Đào thôi đã đủ gợi một trang hào hoa của một thời quá vãng, lại vừa mang những biến chuyển, nhịp thở nồng nàn tân tiến của phố xá Thành Phố Hà Nội giờ đây .

Có thể bạn quan tâm
Alternate Text Gọi ngay
XSMB