Tết Đoan ngọ – Wikipedia tiếng Việt

Tết Đoan Ngọ hoặc Tết Đoan Dương (Hán Việt: 端午節 – Đoan Ngọ Tiết, 端陽節 – Đoan Dương Tiết) (ngày mùng 5 tháng 5 theo lịch Trung Quốc) là một ngày Tết truyền thống tại một số nước như Trung Quốc, Hồng Kông, Đài Loan, Triều Tiên, Nhật Bản và Việt Nam. Tết Đoan Ngọ tồn tại từ lâu trong văn hóa dân gian phương Đông và có ảnh hưởng đến sinh hoạt văn hóa. Đoan nghĩa là mở đầu, Ngọ là khoảng thời gian từ 11 giờ trưa tới 1 giờ chiều, và ăn Tết Đoan Ngọ là ăn vào buổi trưa.[1] Đoan ngọ lúc mặt trời bắt đầu ngắn nhất, ở gần trời đất nhất trùng với ngày hạ chí.[2] Tết Đoan Ngọ còn được gọi là Tết Đoan dương. Theo triết lý y học Đông phương thì hỏa khí (thuộc dương) của trời đất và trong cơ thể của con người trong ngày Đoan ngọ đều lên đến tột bậc.[3]

Người Việt Nam còn gọi Tết Đoan Ngọ là Tết giết sâu bọ, là ngày phát động bắt sâu bọ, tiêu diệt bớt các loài gây hại cho cây trồng trên cánh đồng, trong đó nhiều loài sâu có thể ăn được và chúng được coi như là chất bổ dưỡng.[1][2][4][5][6][7]

Truyền thuyết về lịch sử ngày mùng 5 tháng năm được lưu truyền khác nhau ở Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Bạn đang đọc: Tết Đoan ngọ – Wikipedia tiếng Việt

Trung Quốc với thần thoại cổ xưa Khuất Nguyên[sửa|sửa mã nguồn]

Các Phần Chính Bài Viết

• Trung Quốc với thần thoại cổ xưa Khuất Nguyên[sửa|sửa mã nguồn]
  • Đua thuyền rồng và đeo túi thơm[sửa|sửa mã nguồn]
  • Ăn bánh ú[sửa|sửa mã nguồn]
• Nước Hàn và Triều Tiên[sửa|sửa mã nguồn]
• Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn] (adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});

Thủy xương bồ là một loại thảo dược được sử dụng trong ngày lễ, hoặc treo trước cửa nhà, quấn trong lá đa, để xua đuổi tà ma.

Bánh ú (tống tử) – món ăn không thể thiếu trong dịp Tết Đoan ngọ
Bánh ú ở Phúc Kiến

Theo giải thích của học giả Chu Xử trong sách “Phong Thổ Ký” thì Tết Đoan Ngọ còn được gọi là Tết Đoan Dương. Đoan Ngọ là bắt đầu giữa trưa (Đoan: mở đầu, Ngọ: giữa trưa). Còn Dương là mặt trời, là khí dương; Đoan Dương có nghĩa là bắt đầu lúc khí dương đang thịnh. Ở Trung Quốc, thời Nam Bắc triều, Tết Đoan Ngọ còn được gọi là Dục Lan tiết. Lan có nghĩa là “túi đựng tên, hình dáng của nó như cái hộp gỗ” (Tr.2881, Từ Nguyên). Đến thời nhà Minh, bùa trừ ngũ độc (Ngũ độc phù) đã trở thành vật trang sức khá phổ biến của phụ nữ, được in trên một số vật như trâm cài tóc, vòng đeo tay, đeo cổ, quạt… Một học giả thời bấy giờ là Trầm Bảng chép: “Thời trước, phụ nữ thường vẽ hình con rết (Ngô công), rắn (Xà), bò cạp (Hiết), cọp (Hổ), cóc (Thiềm thừ) trên những cây gỗ đào gọi là ngũ độc phù và cài trên đầu làm trâm (Thoa)…” (Trích Uyển Thự Tạp ký, quyển 17, bản in năm 1593).[cần dẫn nguồn]

Vào cuối thời Chiến Quốc, có một vị đại thần nước Sở là Khuất Nguyên. Ông là vị trung thần nước Sở và còn là nhà văn hóa nổi tiếng. Tương truyền ông là tác giả bài thơ Ly tao (thuộc thể loại Sở từ) nổi tiếng trong văn hóa cổ Trung Hoa, thể hiện tâm trạng buồn vì đất nước suy vong với họa mất nước. Do can ngăn Hoài vương nên đến cuối đời, ông lại bị vua Tương Vương (người nối ngôi Sở Hoài Vương) đày ra Giang Nam (phía nam sông Dương Tử). Ông thất chí, tự cho mình là người trong sống trong thời đục, suốt ngày ca hát như người điên, làm bài phú “Hoài Sa” rồi ôm một phiến đá, gieo mình xuống sông Mịch La tự tử.
Theo truyền thuyết này, để tưởng nhớ về con người và cái chết bi ai của ông, hàng năm người ta tổ chức vào ngày mồng 5 tháng 5 là ngày Tết Đoan Ngọ ở Trung Quốc và một số nước khác ở Châu Á.

Sau này, Tết Đoan Ngọ còn được gắn thêm một tích khác nữa là tích 2 chàng Lưu – Nguyễn gặp tiên. Lưu Thần và Nguyễn Triệu là 2 người đời nhà Hán, nhân ngày Tết Đoan Dương cùng rủ nhau vào núi Thiên Thai hái thuốc, gặp hai tiên nữ kết hôn. Sau thời hạn nửa năm sống nơi tiên cảnh với vợ tiên, hai người nhớ nhà đòi về. Giữ lại không được, hai tiên nữ đành tiễn đưa chồng về quê cũ. Vì thời hạn ở tiên cảnh chỉ có nửa năm nhưng là mấy trăm năm ở cõi trần. Hai chàng thấy cảnh sắc quê nhà đã khác xưa, người quen thì đã ra người thiên cổ, hai chàng bèn rủ nhau trở lại cõi tiên nhưng không được. Hai chàng ra đi mà không thấy quay trở lại …Trên thực tiễn, từ cuối thời Đông Hán, người ta đã tìm thấy những thư tịch sưu tầm về Tết Đoan ngọ .Hầu hết những học giả thời đó cho rằng nguồn gốc của lễ tiết này có ” tương quan ” đến sự tưởng niệm thi hào nổi tiếng của nước Sở là Khuất Nguyên. Tuy nhiên những sử gia Trung Quốc lúc bấy giờ không hề đưa ra được những tư liệu đơn cử để chứng tỏ cho ” sự tương quan ” này .Ngay trong ” Sử ký ” của Tư Mã Thiên ( 145 – 86 TCN ), tác phẩm được coi là thành tựu sớm nhất, ghi chép khá đầy đủ nhất về lịch sử dân tộc Trung Quốc cổ đại ( suốt 2000 năm từ thời Hoàng Đế đến đời Hán Vũ Đế ), cũng trọn vẹn không xác lập được rõ thời hạn tự trầm của Khuất Nguyên là vào ngày, tháng nào. Những ghi chép của Tư Mã Thiên trong ” Khuất Nguyên liệt truyện ” ( Sử ký ) chỉ là những tư liệu được tích lũy từ trong dân gian .Như vậy, theo 2 thần thoại cổ xưa trên thì mùng 5 tháng 5 có nguồn gốc từ văn hóa truyền thống Trung Hoa .

Đua thuyền rồng và đeo túi thơm[sửa|sửa mã nguồn]

Người Trung Quốc có tập tục đua thuyền vào ngày Tết Đoan Ngọ hàng năm. Đua thuyền rồng là một hoạt động giải trí náo nhiệt nhất của người Hoa. Theo tích xưa, khi nghe tin Khuất Nguyên ( vị trung thần của nước Sở vào thời Chiến Quốc ) khi trên đường bị đi đày nghe tin nước mất đã trầm mình xuống sông Mịch La, người dân ngay lập tức tổ chức triển khai đội thuyền chèo ra sông để cứu ông nhưng bất thành. Sau này, mỗi năm vào ngày Tết Đoan Ngọ của người Trung Quốc, họ đều tổ chức triển khai đua thuyền rồng để tưởng niệm đến ông .Ngoài ra, họ còn đeo túi thơm. Đây là loại túi dùng vải và chỉ ngũ sắc để may và được may thành hình quả cầu, chú cọp, … bên trong đựng những loại hương liệu như hạt mùi, hùng hoàng, hương nhu và một số ít loại hương liệu khác dùng để đuổi rắn rết, sâu bọ làm hại trẻ nhỏ. Người Trung Quốc ý niệm đeo túi thơm vào Tết Đoan Ngọ hoàn toàn có thể chống bệnh tật và xua đuổi tà ma .

Ăn bánh ú[sửa|sửa mã nguồn]

Tương truyền, sau khi Khuất Nguyên nhảy sông Mịch La tự vẫn, người dân thương mến ông sợ cá tôm rỉa xác của ông nên đã dùng nếp và lá để gói thành bánh đem thả xuống sông cho cá ăn để bảo vệ thân xác của ông. Và từ đó Open tập tục ăn bánh ú trong ngày Tết này. Tùy mỗi vùng khác nhau mà nhân bánh nếp hoàn toàn có thể là thịt, đỗ xanh, long nhãn, trứng mặn hay hạt dẻ nhuyễn, hạt tiêu, …
Đây là loại rượu được nhiều người sử dụng trong dịp tết Đoan Ngọ, ” hùng hoàng ” ( theo sách Bản Thảo Cương Mục ) là một vị thuốc hoàn toàn có thể giết sâu bọ và tiêu độc, dùng để pha rượu uống. Rượu hùng hoàng được làm bằng cách lên men lúa mạch với hùng hoàng, một khoáng vật màu vàng. Ngoài ra, rượu này còn được dùng để xức lên mặt, lòng bàn tay của trẻ nhỏ hoặc rưới lên những góc tường để trừ sâu độc .Tuy diễn ra cùng ngày với Tết Đoan Ngọ Nước Ta nhưng Tết Đoan Ngọ của người Trung Quốc vẫn có những độc lạ với ý nghĩa, tập tục riêng. Đây là nét văn hóa truyền thống độc lạ của một đợt nghỉ lễ quan trọng trong lịch sử vẻ vang Trung Quốc đã được gìn giữ cho đến thời nay .

Ngày này ban đầu được gọi là Tango no Sekku (端午の節句) từ thời Nara và được tổ chức vào ngày thứ năm của tháng năm tính theo âm lịch hay lịch Trung Quốc. Sau khi Nhật Bản chuyển đổi sang lịch Gregorian, ngày này cũng được dịch chuyển sang ngày mùng 5 tháng 5, và được coi là ngày lễ dành cho các bé trai với tên gọi
Tết Thiếu nhi (こどもの日), là một ngày đại lễ của Nhật từ năm 1948.

Đây là dịp lễ đặc biệt quan trọng, người Nhật thường treo cờ cá chép ( Koinobori ) tượng trưng cho những bé trai khỏe mạnh mưu trí với ý nghĩa ” cá vượt vũ môn ” và còn trang trí những bộ áo giáp Kabuto mang theo ước nguyện của những bậc cha mẹ mong ước cho con mình sẽ thành đạt trong đời sống. Cứ đến đầu tháng 5 là ở Nhật rợp trời cờ con cá chép tung bay trong gió, mỗi nhà treo 3 hoặc 5 cờ, với 5 màu chủ yếu là : xanh lam, đỏ, đen, xanh lá, xanh tím. Những lá cờ Koi ( cá chép vàng ) vải đầy sắc tố được treo trên mái nhà hoặc hiên chạy căn hộ cao cấp của những mái ấm gia đình có con trai .Bên trong nhà, người Nhật cho tọa lạc tượng chú bé ” Kintaro ” ( 金太郎 ) cưỡi cá ” koi ” và cái áo giáp hay nón giáp samurai gọi là ” yoroi kabuto ” ( 鎧兜 ) hay ” kabuto ” ( 兜, 冑 ). Ngày xưa bên Trung Quốc có thần thoại cổ xưa là con cá chép leo thác nước để được thành rồng. Câu chuyện này được truyền sang những nước chịu tác động ảnh hưởng của Hán học như Nước Ta, Triều Tiên và Nhật Bản .Người ta nói rằng Koi, nếu mổ sống, hoặc thậm chí còn nếu nấu sống, sẽ chẳng khi nào hoảng sợ, giãy giụa và quật như một con cá khi nhảy lên khỏi mặt nước hoặc trong cát nóng, hình ảnh này cũng được thấy trong văn hóa truyền thống phương Tây. Cá Koi luôn chịu đựng, đồng ý ra đi với ” nhân cách ” cao đẹp và không hề hoảng sợ. Dù khi đang nằm trên thớt hoặc sắp bị cho vào lò, nó vẫn thế. Điều này gắn liền với đạo lý luân thường của những samurai là lòng quả cảm, danh dự và cái chết. Cách hành xử này được coi là ” nam tính mạnh mẽ ” tại Nhật Bản ( điều này gợi mở rất nhiều về lòng tự tôn của đàn ông ). Vì vậy, Koi là một trong những hình tượng quan trọng của ngày những bé trai .Vào ngày Tết Đoan Ngọ ( Tango ), người Nhật làm bánh gio akumaki gói trong lá ” ayame ” ( xương bồ ) hay tre để cúng và ăn lễ Tết này .

Nước Hàn và Triều Tiên[sửa|sửa mã nguồn]

Phụ nữ Hàn Quốc thường tắm gội hoặc chơi trò chơi ngoài trời trong ngày lễ.

Hàn Quốc cũng coi ngày 5 tháng 5 âm lịch là ngày lễ theo truyền thống văn hóa của mình, gọi là Dano (단오) hay là Surit-nal (수릿날). Chưa rõ tục lệ và nguồn gốc liên quan đến ngày mùng 5 tháng 5 của người Hàn Quốc như thế nào, nhưng trong bài báo “Đừng đối đãi với di sản văn hóa như bánh mì” đăng trên báo Tuổi trẻ, trang 16, ngày 22 tháng 6 năm 2004, đã đưa tin:

Hàn Quốc đề nghị Liên Hợp Quốc công nhận Tết Đoan Ngọ vào ngày 5 tháng 5 là “di sản văn hóa phi vật thể” của Hàn Quốc.[cần dẫn nguồn]

Bài báo cũng cho biết có nhiều tờ báo Trung Quốc xem đó là việc làm xâm phạm văn hóa truyền thống, nhiều học viên thành phố Nhạc Dương ( Hồ Nam ) ký tên bảo vệ tết Đoan ngọ. Nhiều người Trung Quốc yêu cầu chính quyền sở tại ĐK bản quyền di sản văn hóa truyền thống. Bài báo có đoạn viết :

Dẫu mọi việc chẳng có gì để ầm ĩ; nhưng nhân vụ việc này người Trung Quốc mới thấy giá trị của văn hóa dân gian.[cần dẫn nguồn]

Trong văn hóa truyền thống Việt thì ngày mùng 5 tháng Năm âm lịch lại là ngày giỗ Quốc mẫu Âu Cơ. Trong dân gian đã lưu truyền câu ca dao :

Tháng Năm ngày tết Đoan Dương,

Là ngày giỗ Mẹ Việt Thường Văn Lang.

Ở vùng Đông Nam Bộ Việt Nam thì ngày mùng 5 tháng Năm còn được gọi là ngày “Vía Bà”, thờ Linh sơn Thánh mẫu trên núi Bà Đen.[cần dẫn nguồn]

Ở Đồng Tháp nói riêng và các tỉnh Tây Nam Bộ nói chung, ngày mùng 5 tháng Năm âm lịch còn gọi là ngày “nước quay”, vì cứ theo lệ hàng năm, nước sông Mê Kông từ thượng nguồn đổ về đến nước ta thì trở thành màu đỏ đục và có nhiều xoáy nước. Và năm nào cũng vậy, ngày này được coi là ngày bắt đầu của những mùa lũ hàng năm.[cần dẫn nguồn]

Tại Nước Ta còn coi mùng 5 tháng Năm là ” Tết giết sâu bọ “, vì trong quy trình tiến độ chuyển mùa, chuyển tiết, dịch bệnh dễ phát sinh. Vào ngày này có tục ” giết sâu bọ ” bằng cách sáng sớm chưa nhà hàng siêu thị gì đã được lót dạ bằng hoa quả đương mùa và rượu nếp. Trẻ con được treo cho những túi bùa bằng vụn lúa những màu khâu thành hình trái đào, quả khế, quả quất … buộc chỉ ngũ sắc kết tua ( gọi là bùa tua bùa túi ), móng tay móng chân được nhuộm đỏ bằng lá móng ( trừ ngón tay trỏ và ngón chân kề ngón cái ), bôi hồng hoàng ( một vị thuốc có màu đỏ pha vàng ) vào thóp, vào ngực, vào rốn … để trừ tà ma bệnh tật. Có nơi cha mẹ bôi vôi vào cổ cho con cháu lúc đi ngủ để trừ bệnh tật .

Trong tết này, các gia đình có làm lễ cúng gia tiên, cỗ cúng có cả chay lẫn mặn. Các chàng rể phải sắm quà biếu bố mẹ vợ nhân tết mồng năm, trong đó thường có mấy thứ: ngỗng, dưa hấu, hoặc đậu xanh đường cát. Học trò cũng đến tết thầy, lễ vật tuỳ tâm, đại thể cũng như trên. Ở một số vùng quê, vào giờ Ngọ (12 giờ trưa) ngày mồng 5 tháng 5, nhiều người còn đi hái lá làm thuốc, vì tin rằng lá hái trong giờ phút này dù chỉ là các lá thông thường như lá chanh, lá bưởi, kinh giới, tía tô, ngải cứu, sen vồng…, đều trở nên công hiệu hơn rất nhiều. Ở một số vùng, người dân còn có tục lệ khảo mít: một người ở dưới đất gõ vào gốc mít tra khảo, một người trèo lên cây thay mặt cây mít trả lời, với hy vọng sang năm cây cối sai quả. Tuy nhiên gần đây, những sắc thái phong tục truyền thống Việt trong lễ này không còn được xem trọng.

Xem thêm: Tủ lạnh mini thương hiệu Panasonic nổi bật nhất hiện nay

Tết Đoan Ngọ là Tết lôi cuốn sự chú ý quan tâm của khá nhiều người Nước Ta xưa và nay, nó chỉ đứng thứ hai sau Tết Nguyên Đán. Tục này có người cho là từ đời Xuân Thu. Khuất Nguyên ( nước Sở ), vì can ngăn vua Hoài Vương không được, đã uất ức ôm đá gieo mình xuống sông Mịch La mà tự vẫn. Hôm ấy đúng là mùng 5 tháng 5. Thương tiếc người trung nghĩa, mỗi năm, cứ đến ngày đó, nhân dân Trung Quốc lại làm bánh ngọt, quấn chỉ ngũ sắc bên ngoài ( ý làm cho cá sợ, khỏi đớp mất ) rồi bơi thuyền ra giữa sông, ném bánh xuống cúng Khuất Nguyên .Ở Nước Ta, ít người biết chuyện Khuất Nguyên, mà chỉ coi mùng 5 tháng Năm là ” Tết giết sâu bọ ” – vì trong quá trình chuyển mùa, chuyển tiết, dịch bệnh dễ phát sinh. Người ta ý niệm, trong ngày này, những loài sâu bọ đều tá hỏa, trốn chạy vì nhà ai cũng có bữa cỗ ” giết sâu bọ ” vào sáng sớm, với hoa quả đầu mùa. Đào mịn lông tơ, mận đủ mùi chua ngọt, chuối ta mập mạp, dưa hấu bổ dọc thành những chiếc thuyền rồng sơn son mịn cát lóng lánh như lân tinh, dứa còn nguyên cái mũ miện xanh rờn óng bạc, nhưng cái lòng nó vàng tươi khêu gợi. Và đương nhiên không hề thiếu món rượu nếp .Thành lệ, cứ đến sáng sớm ngày mồng 5, người ta cho trẻ ăn hoa quả, rượu nếp, chè hạt sen, chè đỗ đen, trứng luộc, kê, bánh đa, mận, muỗm, dưa hấu, uống nước dừa … bôi hồng hoàng vào thóp đầu, vào ngực, vào rốn để giết sâu bọ. Người lớn thì uống rượu hòa ít tam thần đơn hoặc bôi phẩm hồng vào thóp đầu, vào ngực, vào rốn để trừ trùng .Trẻ em giết sâu bọ xong khi còn ngồi trên giường, rồi rửa mặt mũi, chân tay xong mở màn nhuộm móng tay móng chân, đeo chỉ ngũ sắc. Em gái đến độ tuổi xâu lỗ tai cũng chọn ngày này mà xâu .Nhiều người mua bùa chỉ đeo cho trẻ con. Bùa kết bằng chỉ ngũ sắc, kết theo hình hoa sen, quả đào, quả ớt … Lại may áo lụa mang đến những cửa chùa, cửa tĩnh in dấu vẽ bùa rồi mặc cho trẻ, có ý trừ ma tà cho khỏi quấy .Giữa trưa hôm ấy thì làm cỗ cúng gia tiên, rồi đi hái lá mồng năm. Tục hái thuốc mồng 5 cũng mở màn từ giờ Ngọ, đó là giờ có Dương khí tốt nhất trong cả năm, lá cây cối thu hái được trong giờ đó có tính năng chữa bệnh tốt, nhất là những chứng ngoại cảm, những chứng âm hư. Người ta hái bất kể loại lá gì có sẵn trong vườn, trong vùng, miễn sao đủ trăm loại, nhiều ít không kể, nhất là lá ích mẫu, lá cối xay, lá vối, ngải cứu, sả, tử tô, kinh giới, lá tre, lá bưởi, cam, chanh, quýt, mít, muỗm, hành, tỏi, gừng, chè, ổi, trầu không, sài đất, sống đời, bồ công anh, sen, vông, lạc tiên, nhọ nồi … đem về ủ rồi phơi khô, để sau đem nấu uống cho rằng uống thế thì lành .Lại có nhiều người đi lấy lá ngải cứu, năm nào thì kết hình con thú nǎm ấy như năm Tý thì kết con chuột, năm Sửu kết con trâu, năm Dần kết con hổ … treo ở giữa cửa, để trừ ma quỷ và về sau ai có bệnh đau bụng thì dùng làm thuốc sắc uống .

Trong những tục lễ của ngày Tết Đoan Ngọ, có lẽ rằng tục người ta quan tâm nhất là tục lễ sêu – một tục lệ mang đầy tính nhân văn giữa người với người, con cháu với ông bà, cha mẹ, người bệnh với thầy thuốc, học trò với thầy giáo. Những chàng trai đã dạm vợ hoặc hỏi vợ nhưng chưa cưới thường đi sêu cha mẹ vợ nhân ngày Tết Đoan Ngọ .Lễ sêu trong dịp này khi nào cũng có đậu xanh mới hái vào tháng Tư, gạo nếp của vụ chiêm. Ngoài ra tháng Năm cũng là mùa ngỗng và mùa chim ngói, cùng với gạo nếp, đậu xanh, khi nào cũng có một đôi ngỗng và một, hai chục chim ngói. Kèm thêm là cân đường cát, trái dưa hấu, nghĩa là toàn những loại sản phẩm trong mùa .Chỉ những chàng rể chưa cưới vợ mới đi lễ sêu, còn những chàng rể đã cưới vợ rồi thì hết lễ sêu, nhưng trong dịp tết Đoan Ngọ, những chàng rể dù nghèo vẫn cố chạy món quà nhỏ để biếu bố, mẹ vợ. Lễ biếu này nhiều, ít tùy tâm và không quan trọng bằng lễ sêu .Các ông đồ xưa dạy học thường không lấy học phí. Hàng năm vào dịp mồng 5 tháng 5, những học trò đều có đồ lễ tết thầy. Thúng gạo, đôi ngỗng, phong chè, gói bánh hoặc túi hoa quả, tùy tâm cha mẹ học trò. Những mái ấm gia đình giàu sang thường phong bao một số tiền. Học trò cũ đã làm nên danh vọng cũng không quên thǎm thầy vào dịp này .Các con bệnh được những ông lang chữa khỏi bệnh, mặc dầu đã trả tiền thuốc, nhưng cũng không quên ơn cứu mệnh cho mình, nên trong dịp Tết Đoan Ngọ ( còn gọi là tết hái thuốc ) cũng mang quà tết thầy lang. Đồ lễ cũng gồm : đậu xanh, gạo nếp, ngỗng, chim ngói … như đồ lễ học trò tết thầy học .Dẫu qua bao đổi khác về thời cuộc, tuy nhiên Tết Đoan Ngọ vẫn sống sót trong lòng người dân đất Việt như một phong tục đẹp, với ý nghĩa thiêng liêng về đạo lý làm người .Mùng 5/5 cũng là ngày phô trương tình dân tộc bản địa bà con láng giềng không phân biệt tuổi tác, phẩm trật, vua tôi ( ở Làng Phú lương chợ cầu, Quảng Điền, Thừa Thiên, Huế thời vua Quang Trung, tiệc tùng, 5/5 có cho kĩ năng người trẻ tuổi, đấu võ, nấu cơm tre, nhảy sào, đua ghe. Và có Công nương làng đôi ném chiếc bông tai, nhẫn hay 1 trang sức đẹp xuống sông cho những chàng trai tìm, ai tìm được sẽ được thưởng hay lấy công nương đó làm vợ ! Tết này rất trân trọng dưới thời Tây Sơn vì ” Thiên hạ đại tín ” và ” Huynh đệ chi Binh ” khởi đầu từ đó ! Tết Đoan Dương là của Tàu ? Khác nghĩa nhưng trùng ngày vậy thôi …

Chuẩn Bị

Trước ngày Tết, người ta mua rất nhiều trái cây để cúng và ăn. Hầu hết mọi mái ấm gia đình cũng mua hoặc làm rượu nếp, bánh tro .

Các hoạt động chính

Tết Đoan Ngọ là dịp người ta thường ăn tết ở nhà với mái ấm gia đình. Buổi sáng sớm ngày Tết Đoan Ngọ mọi người ăn bánh tro, chè hạt sen, trái cây, và rượu nếp để giết sâu bọ, bệnh tật trong người. Thường lệ người ta ăn rượu nếp ngay sau khi ngủ dậy .Người ta cúng lễ cho một tiết mới, mừng sự trong sáng và quang đãng .Nhiều người tắm nước lá mùi để phòng bệnh và tẩy trừ ” sâu bọ “. Nhiều địa phương ở ven biển đúng giờ ngọ đi tắm biển. Tại vì ngày này, theo ý niệm dân gian, khí dương mạnh nhất trong năm, người ta cúng lễ để cầu an. Cũng theo ý niệm đó, những loại cây lá hái trong thời hạn này có tính năng chữa bệnh tốt nhất nên những thầy thuốc thường lên núi hái thuốc .Vào dịp Tết Đoan ngọ, ai bị cảm cúm nên dùng năm loại lá là bạch đàn, xương rồng, ngũ trảo, dâu tằm ăn và sả nấu nước xông để bớt bệnh. Người ta cũng tìm mua cành xương rồng bỏ trong nhà để đuổi tà ma .

Nét ẩm thực đặc biệt

Bánh tro hay bánh gio.
Bánh tro đã trở thành món ăn truyền thống cuội nguồn trong dịp Tết Đoan Ngọ ở Nam Trung Bộ và Miền Nam Nước Ta. Bánh tro có nhiều tên khác nhau như bánh ú, bánh gio và bánh âm, và có vài biến thể khác nhau theo địa phương. Người ta làm bánh bằng gạo đã ngâm từ nước tro được đốt bằng củi những loại cây khô hay rơm, gói trong lá chuối. Bánh tro dễ ăn, dễ tiêu làm mát ruột, thường ăn với đường hoặc mật .Ở miền Bắc, ngày này những mái ấm gia đình thường làm những món từ vịt, đặc biệt quan trọng là tiết canh vịt ( nhưng những năm gần đây, sau khi có dịch cúm gia cầm thì người ta hạn chế ăn ). Nhưng có vẻ như những chợ ở miền Bắc và Bắc Trung Bộ những ngày trước và trong Tết Đoan Ngọ thường rất rộn ràng việc mua và bán vịt sống .

Bánh tro cũng được coi là thành phần không thể thiếu trong ngày Tết này, mà hình dạng truyền thống là bánh tro hình tứ giác (tiêu biểu ở người Tày, Nùng…). Bánh thường được làm trước 1-2 ngày và cúng tổ tiên vào ngày 5 tháng 5.

Xem thêm: Tủ lạnh nơi đẩy lùi ngộ độc thực phẩm dịp Tết

Cơm rượu hay cái rượu cũng là món ăn được nhiều người ưa thích trong tết Đoan ngọ ; uống rượu hoặc ăn rượu nếp để giết sâu bọ .Chè hạt sen nấu cùng bột sắn dây và chè đậu đen có công dụng giải nhiệt. Tiết trời đầu tháng Năm nắng nóng, dễ sinh những bệnh nhiệt trong người, chè hạt sen, chè đậu đen được nhiều mái ấm gia đình lựa chọn làm món tráng miệng .

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://suachuatulanh.org
Category : Tư Vấn