Quan điểm, nhận thức về tiền lương và chính sách tiền lương

Khái niệm tiền lương   
Hiện còn có những quan điểm, nhận thức và hiểu không thống nhất về tiền lương. Điều 90, Bộ luật Lao động ( sửa đổi ) năm 2012 ghi rõ : ” Tiền lương là khoản tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động để thực thi việc làm theo thỏa thuận hợp tác. Tiền lương gồm có mức lương theo việc làm hoặc chức vụ, phụ cấp lương và những khoản bổ trợ khác “. Văn kiện Đại hội XI của Đảng ghi : “ Tiền lương, tiền công phải được coi là Ngân sách chi tiêu sức lao động, được hình thành theo cơ chế thị trường có sự quản trị của Nhà nước ” ( 1 ) .
Cũng về tiền lương, có khái niệm : “ Trong nền kinh tế thị trường, sức lao động là sản phẩm & hàng hóa. Cũng như những sản phẩm & hàng hóa khác, sản phẩm & hàng hóa sức lao động cũng có giá trị và giá trị sử dụng … ” ( 2 ) .
Những quan điểm, nhận thức về tiền lương nêu trên đều có chung nội dung cốt lõi, coi sức lao động là sản phẩm & hàng hóa, tiền lương là giá thành sức lao động được trao đổi, thuận mua vừa bán theo quan hệ cung – cầu trên thị trường có sự quản trị của Nhà nước, nhằm mục đích bảo vệ người lao động trong việc thỏa thuận hợp tác, chống bóc lột và đói nghèo. Tuy vậy, vẫn chưa có sự thống nhất rất đầy đủ về tiền lương, nhất là so với hai thuật ngữ “ tiền lương ” và “ tiền công ”. Chính sự không thống nhất, nhiều lúc lẫn lộn đó đã ảnh hưởng tác động tới việc hoạch định chính sách, thiết kế xây dựng pháp lý và tiến hành thực thi. Do đó cần xem xét, bổ trợ không thiếu hơn quan điểm, nhận thức về tiền lương .

Tiền lương và tiền công           

Bạn đang đọc: Quan điểm, nhận thức về tiền lương và chính sách tiền lương

Tên gọi như thế nào chỉ là ước lệ, nhưng cần phải sử dụng thuật ngữ tiền lương và tiền công cho đúng chuẩn trong từng trường hợp. Thực tiễn cho thấy, thuật ngữ tiền lương không chỉ dùng trong khu vực nhà nước, mà còn sử dụng liên tục trong doanh nghiệp thuộc những thành phần kinh tế tài chính. Ngược lại, thuật ngữ tiền công không chỉ sử dụng thoáng rộng trong dịch vụ thuê mướn lao động xã hội mà cả trong cơ quan, tổ chức triển khai, đơn vị chức năng của Nhà nước, trong doanh nghiệp khi phải dịch vụ thuê mướn lao động thực thi một số ít vấn đề đơn cử trong thời hạn ngắn, thanh khoản và kết thúc thanh toán giao dịch .

Xét về nội dung, tiền công là số tiền cộng bao gồm một số khoản hoặc tất cả các khoản (tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hộ lao động và nhiều chế độ khác, thậm chí cả công cụ và phương tiện lao động) được trả cho người lao động theo thỏa thuận khi họ được thuê thực hiện một hoặc một số công việc, dịch vụ cụ thể trong thời gian ngắn (giờ, ngày, tuần), được thanh khoản khi kết thúc giao dịch. Tiền công không phụ thuộc vào cơ cấu tổ chức bộ máy, tổ chức làm việc của cơ quan, đơn vị; không  phụ thuộc vào công nghệ sản xuất, kinh doanh, tổ chức, phân công lao động, bồi dưỡng nâng cao tay nghề của doanh nghiệp; không có thang tiền công, bảng tiền công, mức tiền công, phụ cấp tiền công, xếp và nâng bậc tiền công, tiêu chuẩn cấp bậc kỹ thuật công nhân; tiêu chuẩn, chức danh viên chức chuyên môn, nghiệp vụ, đóng – hưởng các chế độ bắt buộc,…

Trong khi tiền lương là một chính sách hoàn chỉnh với cấu trúc tổ chức chặt chẽ, bao gồm: hệ thống chế độ tiền lương với thang, bảng, mức lương, phụ cấp lương; chế độ tiền lương làm việc ban đêm, tiền lương làm thêm giờ; hình thức trả lương, cách trả lương,… và gắn với tổ chức, cơ cấu hoạt động của từng cơ quan, đơn vị; gắn với tổ chức sản xuất, kinh doanh, tổ chức, phân công lao động của từng doanh nghiệp và quá trình thời gian làm việc của người lao động sau khi được tuyển dụng, bổ nhiệm hoặc làm việc theo hợp đồng lao động.

Ngoài ra, tiền lương còn làm cơ sở để cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và người sử dụng lao động thực hiện các nghĩa vụ bắt buộc khác, như: đóng – hưởng bảo hiểm xã hội, đóng – hưởng bảo hiểm y tế, trợ cấp mất việc làm, bồi thường vật chất,… Dù tên gọi là gì thì trong thực tế vẫn tồn tại hai dạng tiền lương và tiền công trong các dạng hình khác nhau.        

Từ lý luận và thực tiễn, cũng như theo nội dung Điều 56 Hiến pháp năm 1992 ( sửa đổi ) “ Nhà nước pháp luật chính sách tiền lương so với những người làm công ăn lương ” thì chỉ nên sử dụng thuật ngữ tiền lương trong những chính sách so với cán bộ, công chức, viên chức ( CB, CC, VC ) và người lao động, không sử dụng thuật ngữ tiền công .

Tiền lương của cán bộ, công chức, người hưởng lương trong lực lượng vũ trang   

Để làm rõ yếu tố này, cần xem xét tiền lương trong từng khu vực .

– Trong khu vực sản xuất, kinh doanh

Trong cơ chế thị trường, tiền lương của khu vực sản xuất, kinh doanh phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Căn cứ vào kết quả hoạt động kinh doanh, người chủ sở hữu có thể quyết định tiền lương trong doanh nghiệp của mình một cách phù hợp, có tính cạnh tranh trên cơ sở các chế định của Nhà nước và sự thỏa thuận với đại diện tập thể người lao động. Hoạt động mua – bán, trao đổi hàng hóa, tuyển dụng lao động trên thị trường hàng hóa, thị trường sức lao động tạo ra sự cạnh tranh của khu vực sản xuất, kinh doanh; sức lao động trở thành hàng hóa, người lao động, người sử dụng lao động có thể trao đổi, mua, bán theo thỏa thuận trên thị trường.

Trong mối quan hệ trao đổi này phần yếu thế luôn thuộc về người lao động, do đó Nhà nước phải có pháp luật để điều chỉnh, đặc biệt là nội dung tiền lương, đồng thời người lao động cũng phải tự liên kết, hình thành tổ chức, cử người đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.    

Trong khu vực sản xuất, kinh doanh thương mại, tiền lương là yếu tố ” nguồn vào “, phân phối lần đầu, ngân sách tiền lương được hạch toán vào giá tiền hoặc phí lưu thông .
– Trong khu vực quản trị nhà nước, sự nghiệp công lập và lực lượng vũ trang

Ở Việt Nam, tiền lương của CB, CC, VC nhà nước, lực lượng vũ trang phụ thuộc vào khả năng nền kinh tế, nguồn thu ngân sách dành cho hoạt động quản lý nhà nước, lực lượng vũ trang; phụ thuộc vào nhiệm vụ chính trị của quốc gia, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, quản lý nhà nước, cung cấp các dịch vụ không vì mục tiêu lợi nhuận và các hoạt động tương tự khác. Các cơ quan, tổ chức, đơn vị được thành lập nhằm thực hiện nhiệm vụ chính trị, không dễ thay đổi theo cơ chế thị trường.

Kết quả hoạt động không thể định lượng được một cách cụ thể, mà chỉ có thể đánh giá bằng các chỉ tiêu, tiêu chí tổng quát. Trong tổ chức bộ máy nói chung và tổ chức của từng cơ quan, đơn vị nói riêng, không dễ gì phân biệt hoặc chỉ rõ ai là người lao động, ai là người sử dụng lao động, và ở đây nếu coi tiền lương là “giá cả sức lao động” thì không biết ai là người mua, ai là người bán…   

Tiền lương của CB, CC, người hưởng lương trong lực lượng vũ trang, của phần đông viên chức, đa phần lấy từ thuế, phí, lệ phí, là khoản phân phối lại của quy trình sản xuất, kinh doanh thương mại trong thu nhập quốc dân .

Lý luận và thực tế nêu trên cho thấy, chỉ có tiền lương khu vực sản xuất, kinh doanh là “giá cả sức lao động”, tuân thủ theo quy luật của cơ chế thị trường, cạnh tranh giữa các thành phần kinh tế. Còn tiền lương của CB, CC, VC nhà nước, lực lượng vũ trang khó có thể khẳng định là giá cả sức lao động, bị chi phối bởi quy luật cung cầu của cơ chế thị trường, tự do cạnh tranh. Đành rằng, trong thị trường sức lao động có sự cạnh tranh của các khu vực, các thành phần kinh tế khác, nhưng trách nhiệm của Nhà nước là phải bảo vệ, chăm lo cho đội ngũ CB, CC, VC, lực lượng vũ trang bằng nhiều chính sách, chế độ hợp lý, trong đó có chính sách tiền lương.

Ý thức chính trị, đạo đức công vụ và sở thích cá nhân của người lao động qua chọn lọc cùng với sự quan tâm, chăm lo của Nhà nước sẽ tạo lập một đội ngũ CB,CC,VC nhà nước và lực lượng vũ trang có phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực và ý thức trách nhiệm thực thi công vụ, mà không phải cứ tiền lương cao là có thể thu hút được họ.          

Từ quan điểm, lý luận, học thuật đến nhận thức, pháp luật đơn cử chính sách tiền lương là cả một khoảng cách khá xa và đây chính là khâu quyết định hành động đưa chính sách tiền lương vào trong thực tiễn đời sống .

Cơ cấu của tiền lương  

Từ nhiều năm nay, cấu trúc tiền lương theo trình tự gồm ba phần cơ bản :

Hệ thống chế độ tiền lương

Nói chung hệ thống chế độ tiền lương gồm:  

– Mức lương tối thiểu ( chung, vùng, ngành, doanh nghiệp, tùy từng vương quốc lao lý ) .
– Chế độ lương ngạch, bậc, cấp bậc, chức vụ ( hoặc lương cơ bản, lương chính ) gồm : thang lương, bảng lương, mức lương, nhờ vào vào những yếu tố tiếp tục do nhu yếu của việc làm, chức vụ quyết định hành động ( mức độ phức tạp của việc làm, chức vụ ; hao phí lao động ; điều kiện kèm theo lao động ; nghĩa vụ và trách nhiệm của việc làm, chức vụ ; chính sách tặng thêm, khuyến khích theo ngành, nghề, … ) .
– Chế độ phụ cấp lương, nhằm mục đích bổ trợ những yếu tố không liên tục mà lương ngạch, bậc, cấp bậc, chức vụ chưa tính hết được, hoặc vì tính hiệu suất cao của việc pháp luật chính sách lương ngạch, bậc, cấp bậc, chức vụ .
– Chế độ nâng bậc, ngạch lương và tiêu chuẩn cấp bậc kỹ thuật, hoặc tiêu chuẩn chức vụ trình độ, nhiệm vụ, hoặc chức vụ, tiêu chuẩn công chức, viên chức nhà nước .

– Chế độ tiền lương làm thêm giờ.    

Xem thêm: Chính sách, địa chỉ bảo hành máy lọc không khí Sharp trên cả nước

– Chế độ tiền lương thao tác đêm hôm .
– Chế độ tiền lương ngừng việc .
– Chế độ tiền lương ngày nghỉ hằng năm ( nghỉ phép ), nghỉ lễ, tết, ngày nghỉ được hưởng lương ( nghỉ việc riêng : cưới, tang lễ cha, mẹ, vợ, con ), …
– Chế độ tiền lương được cử đi học tập, tu dưỡng kinh nghiệm tay nghề, trình độ, kỹ thuật, nhiệm vụ .
– Chế độ tiền lương bị tạm giam, tạm giữ .
– Chế độ tiền thưởng từ quỹ tiền lương ( vận dụng cho hình thức trả lương thời hạn có thưởng, đơn giá mẫu sản phẩm có thưởng, thưởng siêng năng, bảo đảm an toàn, … ) .
– Chế độ tạm ứng tiền lương .
Ngoài những chính sách tiền lương, Nhà nước còn khuyến khích doanh nghiệp, cơ quan, đơn vị chức năng tùy điều kiện kèm theo, thực trạng đơn cử, người lao động hoàn toàn có thể được hưởng 1 số ít chính sách khác như : bữa ăn giữa ca, bữa ăn ca đêm, chính sách ăn định lượng, chính sách tu dưỡng ô nhiễm, tiền tương hỗ đi – về từ nơi ở đến nơi thao tác và ngược lại ; tương hỗ tiền nhà tại, tiền gửi trẻ, tiền thưởng từ doanh thu, …
Khi sử dụng thuật ngữ tiền lương thì nội dung đã bao hàm : lương ngạch, bậc, cấp bậc, chức vụ ( lương cơ bản ) + phụ cấp ( nếu có ) + tiền thưởng từ quỹ tiền lương ( nếu có ). Hiện nay, trong những văn bản quy phạm pháp luật, kể cả Hiến pháp, thuật ngữ tiền lương sử dụng không chuẩn, coi tiền lương và phụ cấp là khoản khác nhau, gây khó khăn vất vả cho quy trình nhận thức và thực thi .

 Tiền lương theo hệ thống chế độ nói trên gọi là “tiền lương chế độ”, được cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền quy định cụ thể hoặc quy định khung, nguyên tắc làm cơ sở cho cấp thực hiện thương lượng, thỏa thuận. Đây là phần việc đầu tiên và khó nhất cần phải làm của chính sách tiền lương.
Hệ thống chế độ tiền lương thể hiện chính sách cơ bản của Nhà nước về tiền lương. Chưa quy định hệ thống chế độ tiền lương đã đề cập việc trả lương là lẫn lộn về kết cấu tiền lương.  

Các hình thức trả lương

Lâu nay tất cả chúng ta vận dụng hai hình thức trả lương là :
– Trả lương theo loại sản phẩm, trong đó có : trả lương loại sản phẩm trực tiếp cá thể ; trả lương loại sản phẩm gián tiếp ; trả lương mẫu sản phẩm tập thể ; lương sản phẩm theo đơn giá thông thường, đơn giá có thưởng, đơn giá lũy tiến, lũy thoái ; trả lương khoán ( thường vận dụng trong khu vực sản xuất, kinh doanh thương mại ) .
– Trả lương theo thời hạn ( giờ, ngày, tuần, tháng, năm ) có thưởng hoặc không có thưởng ( thường vận dụng so với CB, CC, CV và bộ phận gián tiếp trong khu vực sản xuất, kinh doanh thương mại ) .
Căn cứ tác dụng thực thi việc làm, chức vụ theo loại sản phẩm hoặc thời hạn lao động pháp luật, người lao động xác lập được số lượng tiền lương được nhận gọi là ” tiền lương triển khai “. Nếu gộp với một số ít chính sách ngoài tiền lương nói trên mà người lao động hoặc CB, CC, VC nhận được gọi là ” thu nhập “. Không khi nào pháp luật những hình thức trả lương trước lao lý những chính sách tiền lương, cũng có nghĩa không khi nào ” tiền lương thực thi ” có trước ” tiền lương chính sách “. Lỗi này lê dài nhiều năm trong những nghị quyết, văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước, đến nay vẫn chưa được khắc phục .

  Cách (hoặc phương thức) trả lương

Sau khi số lượng tiền lương của người lao động được xác lập theo tác dụng thực thi ( tiền lương triển khai ), người lao động được cơ quan, đơn vị chức năng hoặc người sử dụng lao động trả theo những cách ( phương pháp ) sau :
– Trả bằng tiền hoặc bằng hiện vật ( nếu người lao động đồng ý chấp thuận ) .
– Trả trực tiếp bằng tiền mặt hoặc qua thông tin tài khoản ; trả gián tiếp qua trung gian ( tùy từng trường hợp do điều kiện kèm theo, khu vực thao tác, công việc làm đơn cử ) .
– Trả theo ngày ( ca ), tuần, kỳ, tháng, năm .

Tiền lương là giá cả sức lao động, bị chi phối bởi quy luật cung – cầu của cơ chế thị trường, được thỏa thuận giữa hai bên trên cơ sở các chế định bằng pháp luật của Nhà nước và sự bảo vệ của tổ chức đại diện tập thể người lao động (nếu có). Trên đây là một số vấn đề tiền lương nêu lên nhằm trao đổi, thống nhất nhận thức, tạo sự đồng thuận cho quá trình hoạch định và xây dựng Đề án cải cách chính sách tiền lương của Nhà nước.

Xem thêm: Chính sách bảo hành Garmin – Kiểm tra bảo hành Garmin

__________________
( 1 ) ĐCSVN : Văn kiện Đại hội đại biểu toàn nước lần thứ XI, Nxb Chính trị vương quốc, TP.HN, 2011, tr. 213 .

( 2 ) Xem : Giáo trình Kinh tế nguồn nhân lực, Trường Đại học Kinh tế quốc dân, TP. Hà Nội, 2008 .

Source: https://suachuatulanh.org
Category : Bảo Hành Tủ Lạnh