Hỏi – Đáp về trầm cảm

I. Thông tin chung về trầm cảm
1. Trầm cảm là gì?

Bạn đang đọc: Hỏi – Đáp về trầm cảm

Trầm cảm là một rối loạn tinh thần biểu lộ bằng sự buồn bã dai dẳng hoặc mất hứng thú so với tổng thể những thứ trước đây mình thích, kèm theo không có năng lực thực thi những hoạt động giải trí hàng ngày, thời hạn tối thiểu 2 tuần. Ngoài ra, người trầm cảm thường có những triệu chứng sau : cảm xúc không còn sức lực lao động ; biến hóa cảm xúc ngon miệng ; mất ngủ hay ngủ quá nhiều ; lo ngại ; giảm tập trung chuyên sâu ; chần chừ ; thấy không an tâm ; cảm thấy bản thân vô dụng, tội lỗi hoặc mất kỳ vọng ; có tâm lý tự hại bản thân hoặc tự sát .

2. Có bao nhiêu người bị ảnh hưởng bởi trầm cảm?
Theo ước tính, có trên 300 triệu người bị trầm cảm, hay cứ 25 người thì có 1 người bị trầm cảm. 

3. Số người bị trầm cảm có tăng lên không?
Có, số người bị trầm cảm tăng thêm 18% trong giai đoạn 2005 -2015. Đây là do có sự gia tăng chung về dân số trên thế giới cũng như sự gia tăng người cao tuổi, là tuổi mà trầm cảm phổ biến hơn. 

4. Ai dễ bị mắc trầm cảm nhất?
Mặc dù trầm cảm có thể và ảnh hưởng mọi lứa tuổi, mọi tầng lớp trong xã hội nhưng nguy cơ bị trầm cảm tăng lên do nghèo đói, thất nghiệp, các biến cố trong cuộc sống như mất người thân hoặc đổ vỡ trong mối quan hệ, do ốm đau và rối loạn do sử dụng chất.

5. Trầm cảm có thể phòng tránh được không?
Khởi phát của đợt trầm cảm đầu tiên có thể không hoàn toàn ngăn ngừa được nhưng ở một mức độ nào đó, lối sống cân bằng với ngủ đủ, chế độ ăn cân đối và tập luyện thể dục thể thao thường xuyên có thể giúp phòng ngừa trầm cảm. Được bảo vệ không bị bạo lực, xâm hại và mất mát cũng giúp phòng ngừa trầm cảm. Trong những người đã có một số triệu chứng của trầm cảm, tiến triển đầy đủ của đợt trầm cảm có thể ngăn ngừa được bằng các liệu pháp điều trị tâm lý như liệu pháp nhận thức-hành vi. Trong số những người phục hồi sau trầm cảm, điều trị tâm lý hoặc dùng thuốc chống trầm cảm có thể tránh tái phát.

6. Trầm cảm có thể điều trị được không?
Có, trầm cảm có thể điều trị hiệu quả được. Đối với người lớn, trầm cảm thể nhẹ có thể được điều trị hiệu quả bằng can thiệp tâm lý. Với trầm cảm thể vừa-nặng, cả điều trị tâm lý và dùng thuốc chống trầm cảm đều hiệu quả. Một số người cần đồng thời cả hai can thiệp này. 

7. Có thể làm gì để giảm kỳ thị với trầm cảm và các rối loạn tâm thần khác?
Một trong những biện pháp hiệu quả nhất nhằm giảm sự kỳ thị liên quan tới trầm cảm và các rối loạn tâm thần khác là nói chuyện về các rối loạn này ở mọi góc độ trong xã hội – ở cấp độ chính phủ, tại nơi làm việc, trường học, câu lạc bộ và các hội nghề nghiệp, phòng khám của bác sỹ và ở gia đình. Lồng ghép các dịch vụ/hỗ trợ chăm sóc sức khỏe tâm thần vào trong các dịch vụ y tế chung là biện pháp cốt lõi nhằm giảm sự kỳ thị và nhận thức chưa đúng về sức khỏe tâm thần.  

II. Thông tin về trầm cảm ở trẻ em và thanh thiếu niên

1. Vấn đề trầm cảm ở trẻ em và thanh thiếu niên nghiêm trọng như thế nào?
Trầm cảm là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tàn tật ở thanh thiếu niên. Ở các nước có thu nhập cao, ít hơn một nửa trẻ vị thành niên có các vấn đề sức khỏe tâm thần được chăm sóc.  Ở các nước có thu nhập thấp và trung bình, việc tiếp cận điều trị còn rất hạn chế.

Ngoài ra, một nửa rối loạn tinh thần ở người lớn khởi đầu ở tuổi 14 .

2. Phương pháp gì WHO khuyến cáo cho điều trị cho trầm cảm ở thanh thiếu niên?
WHO khuyến cáo các cơ sở y tế là không kê đơn thuốc chống trầm cảm cho trẻ dưới 12 tuổi. Những trẻ này cần được can thiệp bằng liệu pháp tâm lý. 

Đối với thanh thiếu niên, WHO khuyến nghị những cơ sở y tế thứ nhất vận dụng những can thiệp tâm ý như liệu pháp nhận thức-hành vi. Nếu những can thiệp này không hiệu suất cao, thì hoàn toàn có thể xem xét dùng thuốc chống trầm cảm fluoxetine ( không dùng thuốc chống trầm cảm khác ). Vị thành niên dùng thuốc chống trầm cảm cần được nhu yếu quay lại khám hàng tuần, tối thiểu là trong bốn tuần đầu, cùng với sự theo dõi tiếp tục trong suốt quy trình điều trị .

3. Có mối liên quan nào giữa thuốc chống trầm cảm với hành vi tự tử?
Các bằng chứng cho thấy thuốc chống trầm cảm có thể làm gia tăng ý nghĩ tự tử ở vị thành niên. Vì trầm cảm nặng có thể, ở mức độ tồi tệ nhất, dẫn tới hành vi tự tử do đó cần cân nhắc kỹ trước khi quyết định kê đơn thuốc chống trầm cảm. Các nghiên cứu cho thấy thuốc chống trầm cảm không làm tăng nguy cơ hay ý nghĩ tự tử ở người lớn. 

4. Có thể làm gì để cải thiện sức khỏe tâm thần cho thanh niên?
Các hoạt động giúp trẻ em và thanh thiếu niên tạo dựng khả năng thích nghi và kỹ năng sống có thể góp phần nâng cao sức khỏe tâm thần. Các bậc cha mẹ, nhà trường và tổ chức cộng đồng như câu lạc bộ thể thao và CLB thanh niên có thể đóng vai trò quan trọng trong việc này. 

Các chương trình tương hỗ nhằm mục đích tăng cường sự kết nối giữa thanh thiếu niên và mái ấm gia đình cũng rất quan trọng. Cần có đội ngũ cán bộ y tế-xã hội có năng lượng và biết chăm sóc để luôn chuẩn bị sẵn sàng tương hỗ trong những trường hợp khó khăn vất vả .

5. Bị bắt nạt có phải là nguyên nhân dẫn đến trầm cảm không? 
Bắt nạt với mọi hình thức, bao gồm bắt nạt trên mạng, là một yếu tố nguy cơ gây trầm cảm. 

Điều quan trọng là những bậc cha mẹ, thầy cô giáo và những người chăm nom trẻ phải biết nhận ra những tín hiệu trầm cảm mặc dầu trẻ có là nạn nhân của nạn bắt nạt hay không. Các tín hiệu cần chú ý quan tâm gồm có :
• Buồn rầu lê dài và mất hứng thú / không còn chăm sóc tới những hoạt động giải trí trước đây thích .
• Xa lánh người khác
• Cáu kỉnh
• Khó tập trung chuyên sâu
• Thay đổi cảm xúc ngon miệng hoặc mất ngủ, hoặc ngủ quá mức
• Làm những việc gây rủi ro đáng tiếc mà trước đây trẻ không làm .

6. Có mối liên quan nào giữa việc sử dụng các phương tiện truyền thông xã hội với trầm cảm?
Đã có một số nghiên cứu về khả năng liên quan giữa phương tiện truyền thông xã hội và trầm cảm. Tổng quan tài liệu hiện có cho thấy mối liên quan này không rõ ràng ở cả hai góc độ, một là triệu chứng trầm cảm xuất hiện là do việc sử dụng quá thường xuyên các phương tiện truyền thông xã hội, hai là sử dụng các phương tiện xã hội thường xuyên là do các triệu chứng trầm cảm. 

Cho dù những hiệu quả điều tra và nghiên cứu như thế nào, những bậc cha mẹ và thầy cô giáo cần chú ý quan tâm tới những tín hiệu ở trẻ như xa lánh những người khác và mất hứng thú / không chăm sóc tới những hoạt động giải trí trẻ vẫn thường chơi chính bới đây là những tín hiệu cảnh báo nhắc nhở những yếu tố tiềm ẩn trong cuộc sống trẻ .

III. Thông tin liên quan về Phụ nữ đối với trầm cảm 

1. Trầm cảm có phổ biến ở nữ giới hơn nam giới không?
Có, trầm cảm phổ biến hơn ở nữ giới so nam giới. Theo ước tính mới nhất trên toàn cầu, 5,1% nữ giới bị trầm cảm, trong khi đó tỷ lệ này ở nam giới là 3,6%.

2. Trầm cảm ở phụ nữ mang thai nghiêm trọng như thế nào?
Trên thế giới, khoảng 10% phụ nữ mang thai mắc chứng rối loạn tâm thần, chủ yếu là trầm cảm. Một số nghiên cứu ở các nước có thu nhập thấp và trung bình cho thấy tỷ lệ hiện mắc trầm cảm ở các nước này cao hơn. Trầm cảm trong quá trình mang thai, gọi là “trầm cảm trong thời kỳ mang thai” là một yếu tố nguy cơ lớn đối với trầm cảm sau sinh. 

3. Vấn đề trầm cảm ở phụ nữ sau sinh nghiêm trọng như thế nào?
Trầm cảm sau sinh rất phổ biến. Trên thế giới, khoảng 13% phụ nữ bị trầm cảm trong nhiều tháng đầu sau sinh. 

4. Trầm cảm sau sinh là gì? 
Các triệu chứng trầm cảm sau sinh gồm: Cảm thấy mệt đến kiệt sức, cảm giác tủi thân kéo dài mà không có lý do rõ ràng; không quan tâm gắn bó với con mình; cảm thấy mình không thể chăm sóc cho bản thân và con mình. Đây là những triệu chứng thêm ngoài các triệu chứng thường gặp khác như buồn bã dai dẳng; mất hứng thú/không quan tâm tới các hoạt động thường làm; và thay đổi cảm giác ngon miệng và mất ngủ hoặc ngủ quá mức. 

Nếu không được điều trị, trầm cảm sau sinh hoàn toàn có thể lê dài trong vài tháng thậm chí còn vài năm. Trầm cảm hoàn toàn có thể tác động ảnh hưởng tới sức khỏe thể chất của người mẹ và sự tăng trưởng của em bé .
Có thông tin cho rằng ở những nước thu nhập thấp, trầm cảm trong thời kỳ mang thai và sau sinh có tương quan tới trẻ bị nhẹ cân, suy dinh dưỡng, tiêu chảy và không tiêm phòng không thiếu .

5. Nguyên nhân gây trầm cảm trong thời kỳ mang thai và sau sinh là gì?
Các yếu tố làm tăng nguy cơ trầm cảm trong thời kỳ mang thai và sau sinh là: tiền sử bị trầm cảm, những biến cố căng thẳng gần đây trong cuộc sống, thiếu mạng lưới hỗ trợ xã hội, không có mối quan hệ tốt đẹp và lo lắng trong quá trình mang thai. Những phụ nữ bị trầm cảm trong quá trình mang thai sẽ có nhiều khả năng bị trầm cảm sau sinh hơn so với những người không bị trầm cảm trong quá trình mang thai. 

6. Các biện pháp điều trị hiệu quả với trầm cảm trước và sau sinh là gì?
Trầm cảm trước và sau sinh có thể điều trị hiệu quả được. Quan trọng là phát hiện và điều trị sớm. Các biện pháp điều trị đầu tiên là liệu pháp trò chuyện như Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) hay Liệu pháp giao tiếp (IPT). Phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú cần tránh dùng thuốc chống trầm cảm, nếu có thể. Nếu liệu pháp nói chuyện không hiệu quả, cần cân nhắc dùng một số loại thuốc chống trầm cảm, khởi trị bằng liều dùng thấp nhất có thể. 

Lồng ghép tương hỗ chăm nom sức khỏe thể chất tinh thần vào những dịch vụ chăm nom sức khỏe thể chất bà mẹ hoàn toàn có thể giúp phát hiện và điều trị sớm trầm cảm cho phụ nữ trước và sau sinh .

7. Có mối liên quan nào giữa biện pháp tránh thai với trầm cảm không?
Nhiều phụ nữ cho biết tâm trạng họ kém hơn trước kia sau khi bắt đầu sử dụng thuốc uống tránh thai phối hợp. Các nghiên cứu cho thấy mối liên quan giữa việc áp dụng các biện pháp tránh thai và trầm cảm là không rõ ràng nhưng không có bằng chứng cho thấy các biện pháp tránh thai này gây trầm cảm. 

Kết quả của những nghiên cứu và điều tra này không nói rằng phụ nữ không nên dùng thuốc uống tránh thai phối hợp. Cần có thêm nghiên cứu và điều tra để khám phá mối tương quan này .
Theo hướng dẫn của WHO về sự tương thích để vận dụng những giải pháp tránh thai thì không có số lượng giới hạn trong việc sử dụng những giải pháp nội tiết tố ( viên uống, miếng dán, đặt vòng, cấy, tiêm ) ở phụ nữ bị trầm cảm. Tuy nhiên, không có số liệu về những giải pháp tránh thai nội tiết tố ở phụ nữ bị rối loạn lưỡng cực hoặc trầm cảm sau sinh .

8. Có mối liên quan gì giữa mãn kinh và trầm cảm?
Nhiều phụ nữ gặp các triệu chứng trong thời kỳ mãn kinh giống như các triệu chứng của trầm cảm, ví dụ khó ngủ, thay đổi tâm trạng và tăng cân. Thay đổi tâm trạng có thể bao gồm tâm trạng thất thường (không giống như trầm cảm), dễ tủi thân hơn và cảm thấy ít hứng thú với quan hệ tình dục. 

Bằng chứng khoa học về mối tương quan giữa trầm cảm với mãn kinh là yếu và hiệu quả không rõ ràng ( Nicol-Smit, 1996 ; Freeman, năm ngoái ). Một số điều tra và nghiên cứu cho thấy có sự ngày càng tăng những triệu chứng trầm cảm ở phụ nữ ở quá trình chuyển tiếp mãn kinh so với quá trình tiền mãn kinh. Tuy nhiên, những triệu chứng này hoàn toàn có thể là hậu quả của sự đổi khác nội tiết tố hoặc những yếu tố tâm ý, xã hội tương quan tới quy trình lão hóa và biến hóa vai trò. Cần có thêm những điều tra và nghiên cứu để tìm hiểu và khám phá mối đối sánh tương quan giữa quá trình chuyển tiếp mãn kinh với trầm cảm .

IV. Thông tin về Người cao tuổi và trầm cảm

1. Trầm cảm ở người cao tuổi phổ biến như thế nào?
Tỷ lệ hiện mắc trầm cảm thay đổi theo độ tuổi, cao nhất ở người trưởng thành cao tuổi (trên 7,5% ở phụ nữ độ tuổi 55-74, và trên 5,5% ở nam giới).  

Trầm cảm hay gặp ở người cao tuổi nhưng thường bị coi nhẹ và không được điều trị, trong khi đó trầm cảm hoàn toàn có thể gây ra sự đau khổ và suy giảm nghiêm trọng tính năng hàng ngày. Các triệu chứng trầm cảm ở người cao tuổi thường bị coi nhẹ do tại chúng xảy ra cùng lúc với những yếu tố khác hay gặp phải ở người cao tuổi. Ngoài ra, sự tẩy chay bệnh tâm thần hoàn toàn có thể ngăn cản họ tìm kiếm sự giúp sức .

2. Các yếu tố nguy cơ đối với trầm cảm ở người cao tuổi là gì?
Trầm cảm ở người cao tuổi có liên quan tới các vấn đề thường xảy ra khi về già, chẳng hạn như: các bệnh mạn tính, tàn tật, cô đơn, các biến cố căng thẳng và suy giảm tinh thần.

Ngoài ra, những vật chứng hiện tại cho thấy cứ 10 người cao tuổi thì có 1 người bị xâm hại. Thực trạng này có vẻ như còn chưa được nhìn nhận đúng mức do người cao tuổi lo âu khi khai báo. Sự xâm hại hoàn toàn có thể gồm có xâm hại về thể xác, tình dục, tâm ý, tình cảm, kinh tế tài chính và vật chất, bị bỏ rơi và bị chối bỏ. Xâm hại ở người cao tuổi không những gây tổn thương về thể xác mà còn để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng về tâm ý, đôi lúc suốt đời, trong đó có trầm cảm và lo ngại .

3. Có mối liên quan gì giữa các vấn đề thể chất và sức khỏe tâm thần như trầm cảm ở người cao tuổi không?
Có, sức khỏe tâm thần có tác động đối với sức khỏe thể chất và ngược lại. Ví dụ, người cao tuổi mắc các bệnh tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc đau mạn tính thường có tỷ lệ trầm cảm cao hơn so với những người có thể chất khỏe mạnh. Ngược lại, trầm cảm không được điều trị ở người cao tuổi mà bị bệnh tim có thể tác động tiêu cực tới kết quả điều trị bệnh thể chất này.

4. Có thể làm gì để cải thiện sức khỏe tâm thần ở người cao tuổi?
Những hành động cần triển khai nhằm cải thiện sức khỏe tâm thần ở người cao tuổi gồm:

• Phát hiện và điều trị sớm những rối loạn tinh thần
• Đưa nội dung đào tạo và giảng dạy chăm nom cho người cao tuổi vào những chương trình giáo dục giảng dạy cho nhân viên cấp dưới y tế .
• Tăng năng lực tiếp cận dịch vụ chăm nom sức khỏe thể chất cho người cao tuổi
Tại sao sức khỏe thể chất tốt, cả sức khỏe thể chất sức khỏe thể chất và tinh thần, lại quan trọng ở người cao tuổi
• Dân số quốc tế đang già hóa nhanh. Trong quá trình năm ngoái – 2050, tỷ suất người cao tuổi của quốc tế được dự kiến sẽ tăng gần gấp đôi, từ 12 % lên 22 % .
• Khi khỏe mạnh, người trên 60 tuổi có những góp phần quan trọng cho xã hội với vai trò là thành viên của mái ấm gia đình, tình nguyện viên và thành viên tích cực của lực lượng lao động .

V. Rối loạn do sử dụng chất và trầm cảm 

1. Có mối liên quan giữa trầm cảm và rối loạn do sử dụng chất không?
Có, có mối liên quan chặt chẽ giữa trầm cảm và rối loạn cho sử dụng chất. Các rối loạn sức khỏe tâm thần như trầm cảm có thể làm gia tăng nguy cơ rối loạn do sử dụng chất, và rối loạn do sử dụng chất làm gia tăng nguy cơ trầm cảm và làm giảm hiệu quả điều trị.

2. Có mối liên quan giữa rối loạn do sử dụng chất và tự tử không?

Có, có mối tương quan giữa rối loạn do sử dụng chất và tự tử, mối tương quan can đảm và mạnh mẽ nhất được ghi nhận là do ngộ độc rượu và chịu ràng buộc vào rượu. Theo số liệu từ một vài nghiên cứu và điều tra ( Borges và Cs, năm nay ), khoảng chừng một phần ba số người thực thi tự tử đã uống rượu trước khi tự tử. Rối loạn do sử dụng rượu là nguyên do làm ngày càng tăng tối thiểu 2-3 lần nguy cơ tự tử. Các số liệu hiện có cho thấy việc sử dụng những nhóm chất hướng thần, gồm amphetamines, cocaine và thuốc phiện, cũng có tương quan tới tăng nguy cơ tự sát .

VI. Trầm cảm trong các tình huống xung đột, hoặc sau các sự kiện khẩn cấp.

1. Trầm cảm có phải là vấn đề đối với những người sống trong tình huống xung đột hay sau các sự kiện khẩn cấp không?

Con người dễ mắc phải nhiều yếu tố sức khỏe thể chất tinh thần, trong đó có trầm cảm, trong và lâu sau những trường hợp khẩn cấp. Những người mắc những chứng rối loạn tinh thần trước đây cần nhiều sự trợ giúp hơn. Tỷ lệ trầm cảm có khuynh hướng cao gấp đôi so với nhóm người không bị rơi vào tình cảnh xung đột hay trường hợp khẩn cấp .

2. Những yếu tố nào dẫn tới suy giảm tinh thần và bệnh tâm thần trong các tình huống xung đột hoặc sau các sự kiện khẩn cấp?

Các thực trạng như mái ấm gia đình chia cách, sự bảo đảm an toàn cho bản thân, mất việc làm mưu sinh, eo hẹp và thiếu sự riêng tư ở những trại, thiếu hội đồng hoặc sự tương hỗ truyền thống lịch sử, thiếu thông tin về cấp phép lương thực và những dịch vụ cơ bản trong những trường hợp xung đột hoặc sau những sự kiện khẩn cấp hoàn toàn có thể dẫn tới sự suy sụp tâm ý ( suy giảm niềm tin ) và rối loạn tinh thần .

3. Các triệu chứng của sự suy sụp là gì?

Các triệu chứng gồm : đau đầu, stress, mất cảm xúc ăn ngon miệng, đau nhức, tủi thân, buồn bã, đau khổ, lo ngại, sợ hãi, cảm xúc bị giam giữ hoặc thất thường, khó ngủ, ác mộng, cáu kỉnh, tức giận, và hoảng sợ .

4. Những người rơi vào tình cảnh này phục hồi như thế nào?

Xem thêm: VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP VẤN ĐÁP VÀO DẠY HỌC ĐỌC HIỂU NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC NGỮ VĂN CHO HỌC SINH THPT

Con người sẽ dễ phục sinh nếu họ cảm thấy bảo đảm an toàn, được kết nối, thanh thản và đầy kỳ vọng ; nếu họ được tiếp cận sự tương hỗ về mặt xã hội, sức khỏe thể chất và ý thức ; và nếu họ tìm được cách tự giúp mình .

5. Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo gì cho những tình huống khẩn cấp cần hỗ trợ nhân đạo?

Tỷ lệ rối loạn tinh thần như trầm cảm dự báo tăng gấp đôi do những tác nhân của trường hợp khẩn cấp. Luôn bảo vệ có sự trợ giúp về tâm ý và tinh thần cho những yếu tố sức khỏe thể chất tinh thần trong trường hợp khẩn cấp, là một phần của hoạt động giải trí cung ứng sức khỏe thể chất, trong đó có trầm cảm mức độ vừa-nặng .
WHO khuyến nghị mỗi cơ sở y tế hoạt động giải trí trong nghành nghề dịch vụ tương hỗ những người sống trong trường hợp khẩn cấp cần phải có tối thiểu một cán bộ y tế để đảm nhiệm nhìn nhận và quản trị những yếu tố sức khỏe thể chất tinh thần như trầm cảm .
WHO khuyến nghị cung ứng gói tương hỗ tâm ý bắt đầu ( PFA ) cho những người bị ảnh hưởng tác động sau khủng hoảng cục bộ. Gói tương hỗ tâm ý bắt đầu này gồm : Thực hành tương hỗ và chăm nom, không xâm phạm, nhìn nhận nhu yếu và mối chăm sóc của người dân ; giúp cung ứng những nhu yếu cơ bản của họ ( như thực phẩm và nước uống ) ; bảo vệ sự tự do ; và liên kết họ tới thông tin và những dịch vụ xã hội .

6. Tình huống khẩn cấp có tạo cơ hội nào không?

Tình huống khẩn cấp, mặc dầu có thực chất thảm họa và tác động ảnh hưởng xấu đi tới sức khỏe thể chất tinh thần nhưng cũng là thời cơ để kiến thiết xây dựng mạng lưới hệ thống chăm nom sức khỏe thể chất tinh thần tốt hơn cho mọi người có nhu yếu, trong đó có những người bị trầm cảm. Tiến độ thay đổi mạng lưới hệ thống chăm nom sức khỏe thể chất tinh thần trên toàn thế giới sẽ diễn ra nhanh hơn nếu, trong mọi cuộc khủng hoảng cục bộ, tất cả chúng ta nỗ lực biến những quyền lợi trước mắt trong nghành nghề dịch vụ sức khỏe thể chất tinh thần thành động lực hướng tới sự cải tổ vĩnh viễn .
Ví dụ, trong năm 2017 tiếp cận chăm nom sức khỏe thể chất tinh thần tại những cơ sở y tế nói chung đã tốt hơn ở nhiều nơi của Syria so với thời hạn trước cuộc chiến tranh. Trước cuộc chiến tranh, dịch vụ chăm nom sức khỏe thể chất tinh thần chỉ có ở những thành phố lớn. Trong cuộc chiến tranh, hơn 500 cán bộ y tế chăm nom sức khỏe thể chất khởi đầu đã được tập huấn và phân phối dịch vụ chăm nom sức khỏe thể chất tinh thần cho những những người bị trầm cảm và những rối loạn tinh thần khác ở những cơ sở chăm nom bắt đầu .

7. Có những dịch vụ nào hỗ trợ sức khỏe tâm thần cho những người bị ảnh hưởng bởi tình huống khẩn cấp?

Các chăm nom y tế và tâm ý hoàn toàn có thể được cung ứng trải qua những dịch vụ y tế và chăm nom tâm ý cũng hoàn toàn có thể được phân phối qua những dịch vụ xã hội và trường học. WHO đã có những gói điều trị hiệu suất cao và đã được sử dụng bởi nhiều tổ chức triển khai nhân đạo :
Hướng dẫn can thiệp nhân đạo mhGAP ( cho những dịch vụ y tế ) :
http://www.who.int/mental_health/publications/mhgap_hig/en/
Quản lý yếu tố + ( chăm nom tâm ý cho những dịch vụ y tế và xã hội ) :
http://www.who.int/mental_health/emergencies/problem_management_plus/en/

8. WHO cung cấp hỗ trợ sức khỏe tâm thần trong tình huống khẩn cấp như thế nào?

WHO là cơ quan số 1 tương hỗ kỹ thuật về sức khỏe thể chất tinh thần trong trường hợp khẩn cấp. Năm 2017, WHO đã tương hỗ cho những dịch vụ sức khỏe thể chất tinh thần tại Cộng hòa Trung phi, Ghi-nê, I-rắc, Ly Băng, Li-bê-ri-a, Sierra Leone, Xy-ri, Thổ Nhĩ Kỳ, Bờ Tây và Dải Gaza, và Yemen .
Ở cấp toàn thế giới, WHO hoạt động giải trí nhằm mục đích bảo vệ rằng hoạt động giải trí cung ứng sức khỏe thể chất tâm thần nhân đạo được điều phối một cách hiệu suất cao, và bảo vệ mạng lưới hệ thống chăm nom sức khỏe thể chất tinh thần sau khủng hoảng cục bộ được tái thiết và duy trì .
WHO cũng tăng trưởng và nhìn nhận những công cụ nhằm mục đích phân phối nhu yếu sức khỏe thể chất tinh thần của dân cư trong những trường hợp khẩn cấp. Các công cụ này gồm công cụ nhìn nhận, gói tương hỗ tâm ý khởi đầu, quản trị lâm sàng những rối loạn tinh thần, và Phục hồi mạng lưới hệ thống chăm nom sức khỏe thể chất tinh thần .
Những khuyến nghị và công cụ của WHO đã được hầu hết những tổ chức triển khai nhân đạo quốc tế hoạt động giải trí trong nghành sức khỏe thể chất tinh thần sử dụng .
Xem thêm thông tin tại http://www.who.int/mental_health/emergencies/en/

9. Hiện có nguồn lực gì để tái thiết/củng cố các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần sau tình huống khẩn cấp?

Ấn phẩm của WHO mang tên Xây dựng lại tốt hơn : Chăm sóc sức khỏe thể chất tinh thần bền vững và kiên cố sau trường hợp khẩn cấp, gồm những điều tra và nghiên cứu trường hợp về phương pháp tiến hành những hoạt động giải trí này ở 10 nghành nghề dịch vụ bị ảnh hưởng tác động bởi trường hợp khẩn cấp. Chi tiết xem tại : http://www.who.int/mental_health/emergencies/building_back_better/en/

VI. Suy thoái kinh tế/khó khăn tài chính và trầm cảm

1. Có mối liên quan gì giữa khó khăn kinh tế – xã hội, nghèo đói và bất bình đẳng với các vấn đề sức khỏe tâm thần?

Mối tương quan giữa khó khăn vất vả kinh tế-xã hội, bần hàn và bất bình đẳng với những yếu tố sức khỏe thể chất tinh thần là rất rõ ràng. Cuộc khủng hoảng cục bộ kinh tế tài chính và kinh tế tài chính ở nhiều nước trong thập kỷ qua càng làm tăng rủi ro tiềm ẩn so với sự tự do về ý thức của những người bị ảnh hưởng tác động và mái ấm gia đình họ .

2. Hệ lụy của các cuộc khủng hoảng kinh tế là gì?

Hệ quả của những cuộc khủng hoảng kinh tế được bộc lộ ở 1 số ít Lever :
• Làm giảm nguồn thu của chính phủ nước nhà, dẫn tới giảm chi của nhà nước cho y tế, phúc lợi xã hội và những chương trình khác ;
• Làm ngày càng tăng tỷ suất thất nghiệp, là yếu tố rủi ro tiềm ẩn lớn của trầm cảm, những rối loạn tinh thần khác và tự tử .

VII. Các bệnh mạn tính và trầm cảm

1. Mối quan hệ giữa rối loạn tâm thần và các bệnh mạn tính là gì?

Các rối loạn tinh thần ảnh hưởng tác động và bị ảnh hưởng tác động bởi những bệnh mạn tính khác. Chúng hoàn toàn có thể là tín hiệu khởi đầu của những bệnh khác, là hệ lụy của chúng hoặc là hiệu quả của những ảnh hưởng tác động mang tính tương tác nhau. Ví dụ, người bị trầm cảm và những rối loạn lo ngại có rủi ro tiềm ẩn cao bị mắc những bệnh mạn tính khác như tăng huyết áp hoặc đái tháo đường ; trầm cảm cũng làm tăng gấp đôi rủi ro tiềm ẩn bị mắc biến cố bệnh mạch vành mới ( CHD ). Nói theo chiều ngược lại cũng đúng. Người bị bệnh mạch vành có rủi ro tiềm ẩn mắc trầm cảm cao hơn gấp 3 lần so với người dân nói chung .
Ý nghĩa thực tiễn của những mối tương quan này là những người đi khám bệnh vì những bệnh mạn tính thường có những yếu tố sức khỏe thể chất tinh thần, và những người đi khám rối loạn tinh thần thường có những bệnh mạn tính. Tuy nhiên, việc mắc đồng thời những bệnh như thế này thường chưa được chăm sóc phát hiện .

2. Giải pháp nào nhằm đảm bảo điều trị mắc đồng thời bệnh mạn tính và rối loạn tâm thần?

Tiếp cận lồng ghép trong dự trữ và quản trị chăm nom hoàn toàn có thể giúp bảo vệ rằng người mắc cả bệnh mạn tính và rối loạn tinh thần được điều trị rất đầy đủ theo thực trạng của họ .

VIII. Tự tử

1. Người bị trầm cảm có nguy cơ hành động tự tử không?

Người bị trầm cảm có rủi ro tiềm ẩn cao hơn so với hành vi tự tử và chết do tự tử ( nguy cơ tự tử trong đời được ước tính khoảng chừng 4 % ở những người có rối loạn cảm hứng, gồm có trầm cảm ). Ý nghĩ tự tử hoàn toàn có thể là triệu chứng của trầm cảm .

2. Có bao nhiêu người chết do tự tử mỗi năm?

Gần 800.000 người chết do tự tử mỗi năm. Tức là cứ 40 giây thì có 1 người chết do tự tử .

3. Tự tử phổ biến nhất ở đâu?

Tự tử là hiện tượng kỳ lạ toàn thế giới. Trong khi người ta cho rằng tự tử xảy ra đa phần ở những nước có thu nhập cao, nhưng trên thực tiễn, tự tử xảy ra ở tổng thể những nước từ thu nhập thấp, trung bình đến cao. Thực tế là 78 % trường hợp tự tử xảy ra ở những nước có thu nhập thấp và trung bình. Điều quan trọng là những vương quốc cùng chung tay xử lý yếu tố y tế công cộng này .

4. Nhóm tuổi nào có nguy cơ tự tử cao nhất? 

Đối với cả phái mạnh và phái đẹp ở hầu hết những khu vực trên quốc tế, tỷ suất tự tử thấp nhất ở người dưới 15 tuổi và cao nhất ở những người trên 70 tuổi. Ở một số ít khu vực, tỷ suất tự tử tăng đều theo độ tuổi trong khi đó ở những khu vực khác, tỷ suất tự tử cao nhất ở nhóm thanh nhiên và giảm xuống ở nhóm tuổi trung niên. Ở những nước có thu nhập thấp và trung bình, nữ người trẻ tuổi và phụ nữ cao tuổi có tỷ suất tự tử cao hơn rất nhiều so với nhóm tuổi này ở những nước có thu nhập cao, trong khi đó nam trung niên ở những nước có thu nhập cao có tỷ suất tự tử cao hơn rất nhiều so với nhóm tuổi này ở những nước có thu nhập thấp và trung bình. Ở nhóm tuổi 15-29, tự tử là nguyên do thứ hai gây tử trận .

5. Các hình thức tự tử phổ biến nhất ở các vùng khác nhau trên thế giới là gì?

Hình thức tự tử thông dụng nhất là uống thuốc sâu ( khoảng chừng một phần ba những trường hợp tự tử trên toàn thế giới ), treo cổ và dùng súng tự sát. Nói chung, tự tử bằng uống thuốc sâu phổ cập nhất ở những hội đồng nông thôn nông nghiệp, đặc biệt quan trọng ở châu Á, Trung Mỹ và châu Phi, tự tử do dùng súng tự sát phổ cập nhất ở Mỹ, và tự tử bằng hình thức treo cổ thông dụng nhất ở những nước có thu nhập cao khác. Tự sát bằng thuốc uống quá liều là nguyên do số 1 ở châu Âu .

6. Các yếu tố nguy cơ gây tự tử là gì?

Các chứng rối loạn tinh thần ( đặc biệt quan trọng là trầm cảm và rối loạn do sử dụng rượu ) là yếu tố rủi ro tiềm ẩn chính gây tự tử ở những nước có thu nhập cao. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp tự tử ở những nước khác, sự bốc đồng cũng đóng một vai trò quan trọng .
Tự tử là hiện tượng kỳ lạ phức tạp, tương quan tới nhiều yếu tố như tâm ý, xã hội, sinh học, văn hóa truyền thống và môi trường tự nhiên. Việc trải qua xung đột, thảm họa, đấm đá bạo lực, xâm hại, đau đớn dai dẳng và bệnh tật, hay mất mát ( ví dụ điển hình như về kinh tế tài chính hoặc mối quan hệ ), và cảm xúc cô quạnh đều tương quan rất mật thiết tới hành vi tự tử. Tỷ lệ tự tử cũng cao ở những nhóm yếu thế – những người bị tẩy chay như người tị nạn và người di cư ; người địa phương ( người dân tộc thiểu số ) ; đồng tính nữ, đồng tính nam, tuy nhiên giới và chuyển giới ( LGBT ) ; phạm nhân .
Cho tới nay, yếu tố rủi ro tiềm ẩn cao nhất gây tự tử là có hành vi tự tử trước đây .

7. Các nước có thể làm gì để giảm số trường hợp tự tử?
Các biện pháp thực hiện để ngăn ngừa tự tử bao gồm:

• Giảm sự tiếp cận tới những phương tiện đi lại tự tử ;
• Các phương tiện đi lại truyền thông online đưa tin phải có nghĩa vụ và trách nhiệm ;
• Áp dụng chủ trương trấn áp rượu bia để giảm mối đe dọa do sử dụng rượu bia ;
• Phát hiện, điều trị và chăm nom sớm cho người bị rối loạn tinh thần và rối loạn do sử dụng chất ;
• Đào tạo cho những cán bộ không có trình độ về y tế để nhìn nhận và quản trị hành vi tự tử ;
• Chăm sóc, theo dõi người đã có hành vi tự tử .

8. WHO khuyến cáo gì cho các phương tiện truyền thông khi đưa tin về tự tử, gồm cả các trường hợp tự tử của người nổi tiếng?

Các phương tiện đi lại truyền thông online đóng một vai trò quan trọng trong việc đưa tin và nâng cao nhận thức về tự tử và phòng ngừa tự tử. WHO đã thiết kế xây dựng tài liệu cho những nhà báo khi đưa tin về tự tử .
Các khuyến nghị gồm :
• Tránh sử dụng ngôn từ giật gân hay thông thường hóa việc tự tử ;
• Tránh diễn đạt quá mức về phương tiện đi lại tự tử hoặc khu vực tự tử ;
• Đặc biệt quan tâm khi sử dụng ảnh, hay phóng sự bằng video ;
• Cung cấp thông tin về nơi cần tìm kiếm sự giúp sức .

 

Xem thêm: Sử dụng thuốc Phenergan cho người lớn và trẻ em

Ban biên tập Trang thông tin điện tử – Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế
(Nguồn: WHO)

  Admin

Source: https://suachuatulanh.org
Category : Hỏi Đáp Chuyên Gia