Người dân địa phương cần làm gì phòng lũ quét, sạt lở đất

Những ngày qua, do hội tụ gió trên cao nên gây mưa lớn, lũ quét và sạt lở đất ở một số tỉnh miền núi phía Bắc làm 5 người chết, 3 người bị thương và thiệt hại nhiều nhà cửa, tài sản nhất là ở tỉnh Hà Giang và tỉnh Cao Bằng.

Dự báo thời tiết cực đoan sẽ có thể tiếp diễn trong thời gian tới. Mặc dù các cơ quan chức năng đã tích cực tuyên truyền, dự báo thời tiết để nhân dân cảnh giác đề phòng. Tuy nhiên từ những vụ thiệt hại rất lớn về người và tài sản do lũ quét và sạt lở đất cho thấy nhận thức của người dân về diễn biến bất thường của thời tiết và hiện tượng thường xuất hiện trước khi thiên tai xảy ra còn rất hạn chế.

Vì vậy, chúng ta cần nâng cao hiểu biết về lũ quét và sạt lở đất để chủ động phòng ngừa và hạn chế thấp nhất thiệt hại xảy ra.

Dấu hiệu nhận biết nguy cơ sạt lở đất

Đối với người dân:

Khi chưa có dự báo mưa, bà con nhân dân sống tại miền núi nhất là các sườn dốc cần quan sát những thay đổi xảy ra xung quanh khu vực sinh sống nhà mình và khu vực nhà mình như các rãnh thoát nước mưa trên các sườn dốc, xuất hiện dấu vết sạt lở, cây bị sạp… Cửa hoặc cửa sổ bị kẹt, không thể mở ra. Vết nứt mới xuất hiện trên tường, trần, gạch, hoặc nền. Bức tường ngoài, lề đường hoặc cầu thang không nguyên dạng.

Khi có mưa bão bà con cần kiểm tra xung quanh xem có xuất hiện các vết nứt mở rộng trên mặt đất hoặc trên lối đi. Vỡ mạch nước ngầm. Mặt đất có hiện tượng phồng rộp, đường bấp bênh. Nước phun ra từ mặt đất tại nhiều vị trí mới. Hàng rào, tường chắn, cột điện, cây cối bị nghiêng hoặc di chuyển.

Chú ý sự thay đổi của dòng nước. Nếu nước đang từ trong chuyển sang đục thì đây cũng là một dấu hiệu cho thấy sắp có sạt lở đất.

Khi bắt đầu nghe thấy tiếng rơi của đất đá và âm lượng tăng dần, mặt đất bắt đầu dịch chuyển xuống theo chiều dốc, các lớp đất thụt xuống, những âm thanh lạ, như tiếng cây gãy hoặc tảng đá va chạm với nhau tức là sạt lở đất sắp xảy ra và việc cần làm là nhanh chóng di dời khỏi khu vực nguy hiểm và thông báo cho chính quyền địa phương và hàng xóm để có thể được hỗ trợ kịp thời.

Nguyên tắc di dời: Đảm bảo tính mạng con người trước, tài sản sau; di dời trẻ em, người già, người ốm, phụ nữ trước. Địa điểm di dời là tại nơi công cộng, nhà kiên cố an toàn trong những vùng lân cận.

Đối với chính quyền địa phương

Chính quyền địa phương cần chú ý để tuyên truyền, hướng dẫn người dân chủ động phòng chống sạt lở đất. Bởi những hộ dân này thường sinh sống tại đó lâu đồi nên chủ quan, khi được cảnh báo di dời thường chần chừ và ngại di dời. Chính vì vậy, trong trường hợp cần thiết phải di dời có thể dùng biện pháp cưỡng chế.

Dấu hiệu nhận biết nguy cơ lũ quét

Lũ quét thường xảy ra khi có lượng mưa lớn và kéo dài ở lưu vực các sông suối nhỏ miền núi, có độ dốc lớn, mặt lưu vực bị phong hoá mạnh, kết cấu kém. Lũ quét thường xảy ra trong thời gian ngắn (3-6h), vào ban đêm và sáng sớm, trong các tháng mùa lũ. Hiện nay chưa có khả năng dự báo được lũ quét.

Vì vậy để đề phòng lũ lụt nói chung và lũ quét nói riêng cần phải tích cực khôi phục rừng phòng hộ đầu nguồn, đặc biệt là các khu vực thường gây ra lũ quét, nhằm bảo vệ môi trường sinh thái, bảo vệ lớp phủ thực vật, tăng khả năng giữ nước của lưu vực, hạn chế khả năng tập trung dòng chảy lũ.

Ở các khu vực thường xảy ra lũ quét cần được nghiên cứu kết hợp với việc quy hoạch khai thác trị thuỷ, xây dựng các hồ chứa nước nhiều tác dụng như: chống lũ, tích nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, phát điện, kết hợp với việc điều hoà lũ, phòng chống lũ quét.

Tổ chức khai thông các đường tập trung lũ ở phía thượng lưu, các khu vực cần bảo vệ nhằm mục đích không để sinh ra hiện tượng tắc nghẽn dòng chảy, tích tụ nước tạo ra lũ quét nghẽn dòng.

Để giảm thiểu thiệt hại do lũ quét gây ra, đối với các vùng có nguy cơ lũ quét cao, cần có các phương án cụ thể để phòng tránh. Chọn các khu vực, vị trí cao không bị ảnh hưởng của lũ quét, xây dựng một số nhà kiên cố để tập kết các tài sản, lương thực và con người khi có lũ quét. Có phương án sơ tán người lên các vùng cao và những địa điểm an toàn, nhất là đối với người già, trẻ em.

Mỗi người dân cần nắm chắc và làm chủ các phương án sơ tán và chủ động trong phòng tránh. Thành lập các đơn vị xung kích cứu nạn để sẵn sàng làm nhiệm vụ giúp dân sơ tán, tìm kiếm, cứu trợ, cấp cứu người và bảo vệ tài sản của dân trong thời gian có lũ quét.

Lũ quét thường xảy ra rất nhanh và bất ngờ. Vì thế, bà con cần hạn chế đi lại qua sông suối sau lũ. Ngoài ra, nên di chuyển nhà tới những nơi an toàn trong trường hợp chỗ ở cũ bị san lấp hoàn toàn hoặc quá nguy hiểm.

Thời tiết lại “quay đầu” tăng nhiệt ở miền Bắc trong những ngày tới

Theo dự báo trong ngày 23/7/2020 và những ngày tiếp theo thời tiết ở miền Bắc tiếp tục tăng nhiệt và nắng nóng.

Tại thủ đô Hà Nội thời tiết tăng thêm 1 độ tức 36 độ. Sang đến ngày thứ 7 và chủ nhật nắng nóng lên tới 37 -38 độ.

Tại Tây Bắc Bộ nắng nóng cũng quay trở lại sau mấy ngày mưa lũ. Nhiệt độ cao nhất là 35 đến 37 độ.

Đợt này nắng chủ yếu vào ban ngày con ban tối thời tiết khá mát mẻ, dễ chịu nhờ có gió.