QUẺ 49: TRẠCH HỎA CÁCH

| : | | | : Trạch Hỏa Cách ( 革 gé )Quẻ Trạch Hỏa Cách, đồ hình | : | | | : còn gọi là quẻ Cách ( 革 ge2 ), là quẻ thứ 49 trong Kinh Dịch .

* Nội quái là ☲ (|:| 離 li2) Ly hay Hỏa (火).

Bạn đang đọc: QUẺ 49: TRẠCH HỎA CÁCH

* Ngoại quái là ☱ ( | | : 兌 dui4 ) Đoài hay Đầm ( 澤 ) .

Giải nghĩa: Cải dã. Cải biến. Bỏ lối cũ, cải cách, hoán cải, cách tuyệt, cánh chim thay lông. Thiên uyên huyền cách chi tượng: tượng vực trời xa thẳm.

Nước giếng tích trữ lâu ngày, bụi cát và các vật dơ mỗi ngày mỗi nhiều, không còn trong sáng nữa, phải tát hết nước cũ để nước mạch mới chảy vào thay, vì vậy sau quẻ Tỉnh tới quẻ Cách. Cách nghĩa là biến hóa, như trong từ ngữ cải cách, biến cách, cách mạng .

Thoán từ

革 : 已日乃孚, 元亨 利貞 ． 悔亡 ．Cách : Dĩ nhật nãi phu, nguyên khô hanh lợi trinh. Hối vong .

Dịch: Thay đổi: Phải lâu ngày người ta mới tin được; phải rất hanh thông, hợp chính đạo (thì người ta mới phục). Ðược vậy thì không phải ăn năn.

Giảng: Theo tượng quẻ, chằm (Đoài) ở trên, lửa (Ly) ở dưới; lửa đốt thì nước cạn, nước xối vào thì lửa tắt; hai thứ đo tranh nhau thì có sự thay đổi, cho nên gọi là quẻ Cách.

Lại hoàn toàn có thể giảng : Đoài là con gái út, Ly là con gái giữa, họ có khuynh hướng khác nhau ( con gái út nghĩ tới cha mẹ, con gái giữa nghĩ tới chồng ), phải có sự đổi khác, không hề như vậy mà ở chung với nhau được .Thay cũ thay đổi là một việc khó, ngược với thói quen thủ cựu của con người, do đó mới đầu người ta không tin, cho là đa sự. Muốn cho người ta tin thì phải một thời hạn lâu để người ta thấy hiệu quả .Mà muốn có hiệu quả, sự cải cách phải hợp thời hợp chính nghĩa, phải sáng suốt, soi xét rạch ròi và có tính hòa duyệt thỏa thuận hợp tác với lòng người ( văn minh dĩ duyệt : lời thoán truyện ), có vậy mới đắc nhân tâm mà người ta không phản kháng. Sáng suốt là đức của nội quái Ly, hòa duyệt là đức của ngoại quái Đoài. Có đủ những điều kiện kèm theo đó : hợp thời, hợp chính nghĩa ( tức là thích đáng, chính đáng ) sáng suốt và hòa duyệt thì không phải ăn năn .Vua Thang diệt Kiệt, vua Võ diệt Trụ, hai cuộc cách mạng đó đều thuận với đạo Trời ( chính nghĩa ) và ứng với lòng người ( hợp thời, hợp nguyện vọng nhân dân ) cho nên vì thế thành công xuất sắc. Trời đất phải thay đổi mới có mùa, mà vạn vật mới sinh sinh hóa hóa, việc đời lâu lâu cũng phải cải cách, để trừ những tệ hại cũ mà thích hợp với thực trạng mới .

Hào từ

1. 初九 : 鞏用黃牛之革 ．Sơ cửu : củng dụng hoàng ngưu chi cách .Dịch : Hào 1, dương : bó chặt bằng da con bò vàng .Giảng : người nào muốn thao tác cải cách lớn thì phải có thời ( hợp thời ), có vị thế có tài. Hào 1 này mới ở vào buổi đầu của thời Cách ( biến hóa ), còn lỡ dở, thế là chưa có thời, vị thế lại thấp, tuy dương cương nhưng bất trung thế là tài đức còn kém, trên không có người ứng viện ( hào 4 cũng là dương ) ; thao tác cải cách tất hỏng ; chỉ nên giữ vững ( bó chặt bằng ) đạo trung ( tượng trưng bằng màu vàng ) ; thuận ( đức của loài bò ), thì mới khỏi bị lỗi .2. 六二 : 已日乃革之, 征吉, 无咎 ．

Lục nhị: Dĩ nhật nãi cách chi, chinh cát, vô cữu.

Xem thêm: Những bệnh thường gặp trong ngày tết liên quan đến thực phẩm

Dịch : Hào 2, âm : chuẩn bị sẵn sàng lâu ngày rồi cải cách, tiến đi thì tốt, không lỗi .Giảng : Hào này nhu thuận, đắc trung đắc chính, ở giữa nội quái Ly là sáng suốt, ở trên có hào 5 dương cương, trung chính, vị cao, ứng viện cho, đủ tư các, thực trạng thuận tiện để cải cách ( vì vị 2 này là thời cơ cải cách đã tới ) do đó cứ việc mà đi miễn là chuẩn bị sẵn sàng cho kỹ, để cho người trên kẻ dưới đều tin mình .3. 九三 : 征凶, 貞厲, 革言三就, 有孚 ．Cửu tam : chính hung, trinh lệ, cách ngôn tam tựu, hữu phu .Dịch : hảo, dương : nhiệt huyết tiến liều thì xấu, vững chắc giữ đạo và thận trọng lo ngại, đo lường và thống kê sắp xếp kế hoạch tới 3 lần thì tác dụng mới chắc như đinh .Giảng : Hào này dương cương, bất trung, có tính nóng nảy, muốn làm liều, nhiệt huyết tiến tới, hỏngviệc ( chinh hung ). Phải giữ vững ( trinh ) đạo chính, thận trọng, lo ngại ( lệ ) ; phải sắp xếp, đo lường và thống kê kế hoạch đến 3 lần, chắc không có gì khuyết điểm, thì tác dụng mới chắc như đinh ( phu ở đây nghĩa là chắc như đinh ) .4. 九四 : 悔亡, 有孚, 改命, 吉 ．Cửu tứ : Hối vong, hữu phu, cải mệnh, cát .Dịch : Hào 4, dương : Hối hận tiêu hết, có lòng chí thành, xấp xỉ đều tin theo, đổi mệnh ( cải cách lớn ) được, tốt .Giảng : Hào này dương ở vị âm, đáng lẽ có điều ăn năn, nhưng ở vào thời cải cách, không nên cương quá, vì vậy tính cương mà vị nhu, vừa cương vừa nhu là tốt, không phải ân hận. Nếu có đủ lòng chí thành khiến người trên kẻ dưới đều tin mình, thì cứ việc triển khai việc cách mệnh, tốt .5. 九五 : 大人, 虎變 ． 未占有孚 ．Cửu ngũ : Đại nhân, hổ biến ; vị chiêm hữu phu .Dịch : Hào 5 dương : Bậc đại nhân làm cho xã hội biến hóa như con hổ thay lông ( mướt, đẹp hơn ) chưa bói cũng đã tin như vậy rồi .Giảng : Hào này có đủ cả thời ( công cuộc cải cách đã được tám chín phần mười rồi, vị ở ngôi chí tôn ), tài đức ( dương cương, trung chính, đúng là một đại nhân ) do đó thành công xuất sắc mỹ mãn, làm cho xã hội biến hóa, tốt đẹp, mới mẻ và lạ mắt lên như con hổ thay lông, dân chúng sẳn lòng in như vậy từ khi chưa bói .6. 上六 : 君子豹變, 小人革面. 征凶, 居貞, 吉 ．Thượng lục : Quân tử báo biến, tiểu nhân cách diện. Chính hung, cư trinh, cát .Dịch : Người quân tử ( thực hiểu và theo sự cải cách như ) con báo thay lông ; kẻ tiểu nhân miễn cưỡng theo ngoài mặt. Công việc cải cách đến đây đã xong, nên ngừng lại, tiến nữa thì xấu, cứ giữ vững chính nghĩa thì tốt .Giảng : Hào này ở ở đầu cuối thời cách, việc làm cải cách đã xong. Kết quả là hạng người từ bậc trung trở lên, sáng suốt ( quân tử ) thực tâm tự thay cũ mà theo mới, còn người tư cách thấm kém ( tiểu nhân ) chỉ đổi khác hình thức bề ngoài thôi. Như vậy là tác dụng tốt đẹp rồi, đừng cải cách hoài nữa mà sinh hậu hoạn, nên giữ chính nghĩa .

Phan Bội Châu chê Nã phá Luân khi lật nền quân chủ của Pháp, khai quốc hội, lập hiến pháp rồi, không chịu ngừng lại, còn xưng đế, rồi muốn chinh phục Châu Âu nữa, kết quả thân bị đày, danh bị hủy.

Xem thêm: Những bệnh thường gặp trong ngày tết liên quan đến thực phẩm

* * *Sáu hào quẻ này diễn đúng những quy trình tiến độ từ trong bước đầu khó khăn vất vả đến lúc cải cách thành công xuất sắc .

Phải có đủ những điều kiện kèm theo : hợp thời, hợp đạo, có vị thế, có tài đức, sáng suốt rất thận trọng ( đo lường và thống kê, sắp xếp kế hoạch kỹ lưỡng ba lần ), có lòng chí thành, tính hòa duyệt, được nhiều người tin thì làm việc làm cải cách lớn mới được. Cần nhất là được lòng tin, chí công vô tư .

Source: https://suachuatulanh.org
Category : Tư Vấn