Quẻ Địa Lôi Phục và 6 hạng người

Quẻ này là quẻ số 24, được xem là 1 trong 9 đức mỗi người cần phải có. Các hào quẻ cung ứng một cách phân loại hay về hạng người và ứng dụng trong đối nhân xử thế ( Biên soạn lại từ sách : Kinh dịch – Đạo của người quân tử của Thầy Nguyễn Hiến Lê )
Tượng quẻ này trên là Khôn ( đất ), dưới là Chấn ( sấm ), ( sấm nấp ở dưới đất ), Quẻ có 1 hào dương ngay vị trí hào 1 ( Khí dương khởi đầu trở lại ) nên gọi là Địa Lôi Phục. Phục là trở lại ( phát sinh ở dưới ). Nghĩa chung của Quẻ này là : Trở lại : Hanh thông. Ra vào không gặp tai nạn thương tâm, bè bạn sẽ lần lượt tới, không lầm lỗi nữa. Vận trời phản phục ( tráo đi trở lại ), cứ bảy ngày thì trở lại, hành vi việc gì cũng có lợi. Như vậy, khí dương giờ đây trở lại, do đó hanh thông. Người quân tử ( dương ) ra vào tự do, không bị tai nạn đáng tiếc ; rồi sẽ có những hào dương khác kéo nhau tới, cũng như bạn hữu tới, không còn lầm lỗi nữa. Sách Thoán truyện giảng thêm : Sở dĩ ra vào không bị tai nạn thương tâm, bè bạn kéo tới, không còn lầm lỗi, vì tượng của quẻ : nội quái Chấn là động, ngoại quái Khôn là thuận ; hoạt động giải trí mà thuận theo đạo trời thì tốt. Cái đạo của trời đó là tĩnh lâu rồi thì động, ác nhiều rồi thì thiện, có vậy vạn vật mới sinh sôi nẩy nở. Xem quẻ Phục này thấy một hào dương mở màn trở lại, tức là thấy cái lòng yêu, nuôi dưỡng vạn vật của trời đất ( kiến thiên địa chí tâm ) .
Đại tượng truyện bảo những vua đời xưa tới ngày đông chí ( Năm nay là ngày 21/12 dương lich ), ngày mà dương mở màn sinh thì đóng những cửa ải, không cho khách đi đường và con buôn qua lại mà vua cũng không đi xem xét những địa phương, là có ý muốn yên lặng để nuôi cái khí dương mới sinh .

 Nghĩa cụ thể của từng hào được giải thích như sau:

Hào 1, dương cương, ở đầu quẻ Phục, có nghĩa là người tiên phong trở lại đạo, biết tu thân, nên rất tốt. Theo Hệ từ hạ truyện chương V, thì Khổng tử cho rằng Nhan Hồi có đức của hào 1 này, vì Nhan có lỗi lầm gì thì biết ngay mà biết rồi thì sửa liền không mắc lần thứ nhì nữa .
Hào 2, âm : Trở lại xinh xắn ( hữu ), tốt. Hào này âm nhu đắc trung, chính, vốn tốt rồi, và lại ở gần hào 1 là người quân tử, tức là người biết khắc kỉ, trở lại đạo nhân nghĩa ; vì vậy tuy là âm mà tốt đẹp .
Hào 3, âm ( Mắc lỗi nhưng ) sửa lại nhiều lần, tuy đáng nguy, mà tác dụng không có lỗi. Hào này bất trung, bất chính, lại ở thời sau cuối của nội quái Chấn ( có nghĩa là động ), ví như người không kiên trì, theo điều thiện không được lâu, sửa lỗi rồi lại mắc lỗi trở lại, như thế là đáng nguy ( lệ ), nhưng lại biết phục thiện sửa đi sửa lại nhiều lần, nên rốt cuộc không có lỗi .
Hào 4, âm : ở giữa những tiểu nhân ( những hào âm : 2,3 và 5,6 ) mà một mình trở lại theo quân tử ( hào 1 ), tức theo đạo. Hào này âm nhu, đắc chính ở giữa những hào âm, nhưng chỉ một mình nó ứng với hào 1 là dương, quân tử, do đó Hào từ khen là một mình nó biết theo
Hào 5, âm : Có đức dày trở lại điều thiện, không có gì hối hận. Hào này nhu thuận, đắc trung lại ở vị tôn quí, như một người có đức dày phục thiện ( trở lại điều thiện ), biết tự sửa mình, do đó không hối hận .
Hào 6 trên cùng, âm : Mê muội, không trở lại, sẽ bị tai vạ từ ngoài đưa đến ( tai ) và tự mình gây nên ( sảnh ) ; đã vậy lại cậy võ lực mà dùng quân đàn áp người, rốt cuộc sẽ đại bại, làm cho quốc quân cũng bị khốn nạn ( hung ), tới mười năm ( tới chung cục ) cũng không khá được. Hào này giống như kẻ tiểu nhân hôn mê đến cùng cực, không biết trở lại, vì vậy bị đủ thứ tai vạ. Nó có thế lực nhất trong những hào âm ( đám tiểu nhân ) vì ở trên cùng, muốn dùng võ lực đàn áp người, rốt cuộc sẽ đại bại, gây vạ lây cho nước nó, không khi nào khá được. Chữ thập ( số 10 ) là số ở đầu cuối ( số 1 là số đầu ) cho nên vì thế thập niên ở đây có nghĩa là tới cùng, chớ không nhất định là 10 năm. Tiểu tượng truyện bảo hào trên cùng này sở dĩ hung là vì làm trái đạo vua ( phản quân đạo ), tức đạo của hào 1. Hào 1 này là hào dương duy nhất trong quẻ, làm chủ cả quẻ vì vậy gọi là vua .
Ứng dụng của quẻ :
1. – Quẻ này trước hết cho tất cả chúng ta một cách phân loại về 6 hạng người dựa trên tiêu chuẩn “ mắc lỗivà sửa lỗi ”. Mắc lỗi mà sửa ngay và không không mắc phải lần nữa là người tốt nhất ( Chứ không phải là người không mắc lỗi – hạng người thứ 5 ) Hạng người thứ 2 thì không biết tự sửa lỗi nhưng nhờ ở gần người tốt, mà bắt chước để sửa lỗi. Hạng người thứ 3 là những người không kiên cường, mắc lỗi và sửa lỗi liên tục, lập lại cả những lỗi lầm cũ, tuy nhiên vẫn có ‎ ý phục thiện, muốn sửa chữa thay thế lỗi lầm nhưng cũng được xem là không có lỗi. Hạng người thứ 4 mặc dầu ở giữa những kẻ xấu nhưng vẫn một mình theo đạo ( thay thế sửa chữa lỗi lầm ). Hạng người thứ 5 : Là những người luôn biết tự sửa mình nhờ đức dày. Thứ 6 xấu nhất là hạng mê muội không biết mình có lỗi để thay thế sửa chữa, đã vậy lại còn dùng vũ lực, uy lực để hiếp đáp người khác .

2. Như vậy quẻ này cho chúng ta một thái độ để đánh giá về người khác (đánh giá lỗi lầm của người khác) đế hành xử với những người xung quanh. Người đánh ghét nhất là số 6, đáng thương nhất là số 3, và đáng tôn trọng nhất là số 1.

Xem thêm: Có bảo quản bánh chưng ngay tết trong tủ lạnh?

Advertisement

Share this:

Thích bài này:

Thích

Đang tải …

Có thể bạn quan tâm
Alternate Text Gọi ngay
XSMB