Chuẩn bị cho nghi thức Khao Quân – 15 thứ không thể thiếu | Sanchih2t
Note nhẹ:
Tất cả những thông tin đều được tác giả nghiên cứu và điều tra, tích lũy từ quy trình điền dã trong thực tiễn tại Xã Phú Đô, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên. Có thể ở mỗi vùng miền, người Sán Chay sẽ có một số ít biến hóa nho nhỏ để tương thích với với tập quán, tín ngưỡng. Bạn đọc hoàn toàn có thể để lại quan điểm ở phần phản hồi bên dưới và đàm đạo với tác giả nhé .
Nếu bạn chưa biết về nghi thức Khao Quân của người Sán Chay, hoàn toàn có thể đọc thêm tại :
Lựa chọn ngôi nhà tổ chức Khai Dắp
Các Phần Chính Bài Viết
Công đoạn sẵn sàng chuẩn bị tiên phong và quan trọng nhất chính là chọn nhà. Thầy cúng là người đứng ra tìm một ngôi nhà tương thích để thực thi nghi thức. Cụ thể, ngôi nhà tổ chức triển khai nghi thức Khao Quân cần phân phối những điều kiện kèm theo sau :
Là nhà sàn
Đó phải là ngôi nhà sàn và cột kèo chắc như đinh. Khao quân là sự xuất – nhập của hồn vía. Người thực thi sẽ trải qua nhiều tiến trình khác nhau. Với sự hùng hậu của một đội quân như vậy thì chắc như đinh ngôi nhà triển khai nghi lễ phải thật chắc như đinh, bảo vệ không bị sập .
Không phải toàn bộ những ngôi nhà sàn đều hoàn toàn có thể tổ chức triển khai. Ở đây, những thầy sẽ ưu tiên chọn nhà sàn có kiểu phong cách thiết kế như xưa. Tức là trong nhà phải có một phần nhô được phong cách thiết kế cao hơn của mặt phẳng chung. Phần này sẽ lê dài bằng chiều dài của sàn nhà, rộng khoảng chừng 1 m50, cao hơn mặt sàn khoảng chừng 15 cm. Vị trí này được phong cách thiết kế ở nơi gần hành lang cửa số do tại đây là nơi tiếp khách sang chảnh, nhã nhặn của gia chủ .
Mẫu nhà sàn truyền thống cuội nguồn của người Sán Chay. Chụp tại tại làng văn hóa truyền thống những dân tộc bản địa Nước Ta Đồng Mô, Sơn Tây, Thành Phố Hà Nội
Đối với người Sán Chay khách đến nhà chơi đều là khách quý. Nên họ sẽ làm nơi tiếp khách cao hơn so với mặt phẳng chung để bộc lộ lòng hiếu khách đó. Trong nghi thức khao quân, người Sán Chay ý niệm thần thánh là nhân vật tối cao nhất, cần được tôn kính giống như khách đến nhà chơi. Do đó họ sẽ chọn ngôi nhà có kiểu phong cách thiết kế như vậy .
Ngày xưa nền của sàn nhà thường được làm bằng tre dập nhỏ. Ngày nay phần đông những ngôi nhà sàn của người Sán Chay đã lát bằng gỗ. Điều này tạo ra được sự chắc như đinh hơn rất nhiều so với sàn nhà cũ. Tuy nhiên sẽ khiến những người thực thi nghi lễ cảm thấy đau nhức mắt cá chân khi liên tục đập mạnh xuống nền trong mấy ngày liền. Đúng là thay đổi, tuy nhiên lại có nhiều điều phiền phức .
Bên cạnh đó, kiến trúc nhà sàn của người Sán Chay cũng đã có nhiều biển đổi. Họ làm sàn nhà kiểu phẳng phiu, hay thậm chí còn là sửa chữa thay thế bằng nhà xây cao, rộng. Vì vậy mà những thầy cũng đã coi những tấm ván to mà họ gõ lệnh bài xuống giống như nơi cao nhất để nghênh tiếp những vị Thánh .
Trong nhà phải có bàn thờ Thánh
Thứ hai, ngôi nhà được chọn bắt buộc phải có bàn thờ cúng Thánh. Điều đó đồng nghĩa tương quan với việc trong nhà phải có người làm thầy cúng. Bởi vì chỉ có thầy cúng mới được lập bàn Thánh để thờ phụng. Trong nhà có bàn thờ cúng Thánh tức là người đó đã hoàn toàn có thể liên kết với quốc tế tâm linh, với quốc tế của những vị thần. Trong lúc thực thi nghi lễ, thầy cũng sẽ thỉnh Thánh ở đó xuống chứng dám .
Còn nếu chọn ngôi nhà mà không có bàn thờ cúng Thánh thì thần Thánh sẽ không biết đường tìm xuống theo lời mời gọi của những vị thầy cúng. Khi đó nghi thức khao quân sẽ không hề triển khai .
Bàn thờ Thánh do tác giả chụp tại nhà thầy Cả Vi Văn Cải ( Pháng 3, Phú Đô, Phú Lương, Thái Nguyên )
Thuận tiện đi lại
Ngôi nhà được chọn phải xa mặt đường to và gần khu vực có nhiều nam giới đăng ký thực hiện khao quân. Lý do này dễ hiểu bởi lẽ nếu chọn một ngôi nhà ngay mặt đường thì quá trình khao quân sẽ gây ồn ào cho mọi người xung quanh. Ngược lại những phương tiện xe cộ đi lại ở ngoài đường sẽ làm ảnh hưởng đến nghi thức.
Gia đình hạnh phúc, đề huề
Trong ngôi nhà được lựa chọn, mái ấm gia đình phải đủ cả vợ chồng và con cháu. Điều này vô cùng quan trọng, gắn với ý niệm về sự sum vầy, niềm hạnh phúc. Cũng ngầm mong ước những người đàn ông sau khi trải qua nghi lễ sẽ thêm phần trưởng thành, có nghĩa vụ và trách nhiệm vun đắp cho mái ấm gia đình, làng xóm, hội đồng .
Có thể nói chọn nhà là một quy trình vô cùng quan trọng. Nó không chỉ vừa đủ chắc như đinh về mặt hình thức mà còn phải tròn trịa về mặt ý thức. Tất cả sẽ góp thêm phần làm cho nghi thức diễn ra thuận tiện và tốt đẹp hơn .
Chuẩn bị lễ vật để thực hành nghi thức Khao Quân
Lễ vật sẽ là do đối tượng người tiêu dùng đến thực thi nghi thức chuẩn bị sẵn sàng. Mỗi người sẽ mang theo một con gà trống choai, một chai rượu, một đấu gạo tẻ, vàng hương và tiền hậu tạ cho những thầy ( tùy tâm ) .
Thứ nhất, phải chọn gà trống choai. Vì theo ý niệm đồng bào, gà trống choai là con gà khỏe mạnh và tinh khiết, “ chưa biết đến tình yêu ”. Tiếng gáy của nó sẽ vang vọng khắp đất trời, gọi mặt trời lên sưởi ấm cho quả đât. Đây là một biểu tượng văn hóa vô cùng độc lạ của tộc người Sán Chay. Khi khởi đầu thực thi nghi thức khao quân, người ta sẽ thịt gà này để cúng thần thánh, tổ tiên, địa trạch với lòng tôn kính và tôn nghiêm nhất .
Số tiền mà con hương mang đến một phần sẽ được giao cho người đầu bếp để họ sẵn sàng chuẩn bị thức ăn. Một phần sẽ được giao cho những thầy khi nghi thức kết thúc như một cách để báo ơn những thầy đã giúp sức .
Chuẩn bị ván to
Gọi là ván to vì nó thực sự có kích cỡ rất lớn. Trước khi nghi thức khởi đầu, những thành viên khỏe mạnh sẽ được cử đi khiêng tấm ván về. Thường thì ván đặt trong đình làng ông thổ ông địa của 1 số ít làng. Nó dài khoảng chừng 2 m đến 2 m50, rộng 40 cm, cao 50 cm .
Ván đạt trên đầu ngay bên dưới bục cao của ngôi nhà. Đây cũng là nơi “ thao tác ” chính của những thầy. Số ván sử dụng tùy theo chiều dài của ngôi nhà, thường thì ba miếng là đủ. Ván cũng được làm bằng gỗ lim giống như lệnh bài, ấn Ngọc Hoàng. Chính vì thế, nó đủ sức chắc như đinh để những thầy gõ lệnh bài xuống ; hoặc hoàn toàn có thể dùng để sửa chữa thay thế bục cao làm nơi sang chảnh để tiếp những thánh khi người “ hạ bàn ” .
Ván to được kê ngay bên dưới bục cao của nhà sàn
Chuẩn bị đèn cầy cho nghi thức Khao Quân
Theo phong tục cổ xưa truyền lại, trong khi thực thi nghi thức khao quân luôn luôn phải có cây đèn cầy. Mặc dù ngày này mọi thứ đều khá tiên tiến và phát triển, nhưng những người Sán Chay bắt buộc phải sử dụng loại đèn cổ này. Không hoặc hạn chế thay thế sửa chữa bằng loại đèn khác .
Đèn cầy hay còn gọi là đèn dầu. Đèn có một bầu đựng dầu làm bằng gốm sứ hoặc thủy tinh ; một sợi dây bấc bên trong dệt bằng sợi bông, đoạn dưới nhúng trong dầu để hút dầu lên, đoạn trên nhô lên khỏi bầu. Sợi bấc được chỉnh độ dài bởi một mạng lưới hệ thống nút vặn. Bên trên có một chụp hở hai đầu, một đầu khớp với bầu dầu, một đầu để tỏa khói lửa khi đốt đèn .
Thuở xưa khi chưa có ánh điện, người ta sử dụng đèn cầy để chiếu sáng. Và trong lễ khao quân cũng vậy. Các thầy đốt đèn vừa để chiếu sáng khoảng trống, sưởi ấm cho tổng thể mọi người ; vừa để soi đường cho những Thánh về .
Ngày nay mặc dầu có đèn điện nhưng vẫn cần có đèn cây khi sắp bàn lễ. Trong nghi thức thường có 3 đến 4 cây đèn .
Chuẩn bị bát gạo, khăn ấn ( tấm vải trắng)
Ngoài những đồ vật trên, người Sán Chay sẽ chuẩn bị sẵn sàng một bát gạo đầy, trên có tấm khăn ấn ( khăn trắng ) dài khoảng chừng 1 m, rộng 20 cm gấp lại. Trong khi triển khai nghi thức, thầy cúng vừa gõ vào ván, vừa lấy nắm gạo tung ra sau. Sau khi cúng xong thầy sẽ lấy khăn về nhà xem như là lộc. Đây cũng chính là loại khăn dùng để đeo tang sau khi mái ấm gia đình có người thân trong gia đình qua đời. Còn gạo đại diện thay mặt cho lương thực của con người để duy trì sự sống .
Gạo đặt trong bát. Phía trên có khăn ấn và tiền vàng
Cây chuối
Vì nơi triển khai nghi thức không phải nơi cố định và thắt chặt ở một chỗ trong suốt những năm mà sẽ đổi khác từ nhà này qua nhà khác. Vậy nên người Sán Chay không dùng bát hương. Thay vào đó, họ sẽ chọn cây chuối có đường kính khoảng chừng 10 cm, cắt nhỏ ra với chiều cao khoảng chừng 7-10 cm để cắm hương khi thực thi nghi thức. Sau khi khao quân kết thúc, đoạn thân chuối sẽ bỏ đi. Trong cúng hóa giải, địa trạch hay tang ma, người Sán Chay cũng dùng nó. Phần cũng vì cây chuối mềm, tiện nghi và sẵn có .
Cây tre
Trong hai ngày đầu, người ta sẽ chọn một cây tre dài buộc lên các cây cột cách mặt sàn 50cm. Đây phải là cây tre thẳng, không quá to, không quá nhỏ mà vừa đủ. Thầy cúng sẽ viết tên và tuổi của con hương ra giấy bằng tiếng Hán Nôm rồi dán lên tre, treo ở trước mặt để đọc khi tiến hành nghi thức.
Xem thêm: Tác Bạch Cúng Dường Trường Hạ (7)
Người đến triển khai chưa được cầm hương mà phải cầm những thanh tre đã được vót nhẵn trong 2 ngày đầu. Thanh tre dài khoảng chừng 30 cm, rộng 1 cm, vót mỏng dính dẹt. Phần đập xuống nền nhà được chẻ nhỏ để tạo tiếng kêu, phần tay cầm thì giữ nguyên .
Từ ngày thứ 3 ( tức mùng 04/01 âm lịch ), những người tương hỗ sẽ tìm thêm ba cây tre nữa, tương tự cây trước. Chặt tre vừa đủ với chiều cao từ sàn đến mái. Đầu dưới buộc vào cây tre ngang đã có trước đó. Đầu trên buộc vào thanh ngang gần nhất trên nóc nhà. Ba cây tre này được buộc qua giữa những cột, khoảng cách đều nhau. Trên đoạn giữa ở mỗi cây tre đều có đục 3 lỗ và dán một mảnh giấy trắng nhỏ che đi .
Chuẩn bị những thanh tre
Nước thơm
Nước thơm là phần mà chủ nhà sẽ chuẩn bị sẵn sàng. Thầy cúng và người đến tham gia sẽ dùng nước thơm rửa chân tay, mặt mũi cho thật thật sạch trước khi đón Thánh. Nước thơm gồm có lá sả, lá bòng / lá bưởi, cây thơm. Những nguyên vật liệu đem rửa sạch rồi cho vào nồi nấu lên .
Đây cũng chín là loại nước thơm mà mỗi mái ấm gia đình sử dụng vào tối giao thừa để tắm rửa. Nó vừa để rửa sạch những bụi bờ, trần tục ; vừa giúp khung hình thơm mát trước khi bước vào khao quân. Loại nước này cũng được coi như là nước thánh trong quy trình thực thi nghi thức .
Thầy cúng chuẩn bị sẵn sàng gì cho nghi thức Khao Quân ?
Thanh kiếm
Từ hai ngày sau những thầy cúng phải mang theo kiếm. Thanh kiếm được thầy cúng người Sán Chay xem như thể bảo vật nên cất giữ rất kỹ. Hầu như kiếm chỉ được dùng trong lễ khao quân hàng năm và tang ma. Đó cũng là vật được lưu truyền từ đời này sang đời khác, chỉ có 1 số ít thầy cúng mới suôn sẻ chiếm hữu. Thanh kiếm này dùng để xua đuổi tà ma quấy nhiễu. Đây cũng là bảo vật tượng trưng cho sức mạnh của Ngọc Hoàng. Có thanh kiếm ấy, lũ ma quỷ sẽ không dám đến nhũng nhiễu dân lành .
Kiếm của người Sán Chay phần : Kiếm và phần bao. Khi không sử dụng, thầy cúng phải đóng bao lại, cuốn bằng vải trắng bên ngoài. Chỉ có những dịp được phép sử dụng mới rút kiếm ra khỏi bao .
Sách – Văn tự, bài cúng cổ của người Sán Chay
Văn tự cổ của người Sán Chay được thầy cúng lưu giữ. Ảnh tác giả chụp từ kho sách của thầy cúng Trần Văn Thành
Sách là một phần không hề thiếu trong khao quân. Nhưng không phải là một quyển mà rất nhiều quyển khác nhau, ghi rõ tiến trình, bài cúng. Những cuốn sách quý này được đặt trong túi rút hoặc rương. Mỗi khi cúng lễ xong, sách sẽ được cất lại đúng vị trí và để trên cao, không để bất kỳ ai hay còn gì bước qua .
Trong khao quân có bốn quyển sách quan bắt buộc là : sách khau dắp ( khao quân ), sách bảo lãnh, sách đặt tên và sách bản thổ. Trong đó, quyển sách khau dắp là quan trọng nhất. Nó vừa nêu lên những bước sẵn sàng chuẩn bị cũng như phương pháp thực thi ; lại vừa có 1 số ít bài cúng, niệm dành cho thầy cúng triển khai. Các loại sách này được dùng một cách linh động trong khi thực thi nghi thức .
Lệnh bài
Lênh bài của Thầy Cúng có viết chữ Sán Chay : “ nhộc vung chếch lui lềnh ”
Mỗi thầy cúng đều có một lệnh bài riêng. Trên mỗi lệnh bài có ghi dòng chữ bằng tiếng Hán Nôm, theo cách đọc của người Sán Chay là “nhộc vung chếch lui lềnh”. Câu nói này như một sắc lệnh của Ngọc Hoàng để trừ ma quỷ, làm cho ma quỷ không dám tới gần nơi diễn ra nghi thức.
Lệnh bài này to hơn thẻ âm khí và dương khí, là một khối hình thang cân, đầu nhỏ rộng khoảng chừng 3 cm, đầu to rộng khoảng chừng 4 cm. Người thầy mo chủ trì sẽ lấy lệnh bài này để gõ lên hai tấm ván đã sẵn sàng chuẩn bị từ trước để tạo ra âm thanh. Trong quy trình triển khai diễn ra, đó chính là phương pháp để gọi những thánh ở xa về nhập vào thầy cúng và con hương. Các thầy sẽ gõ đầu to xuống ván, tay đứng đầu nhỏ cứ vậy mà gõ liên tục cho tới khi nghi thức kết thúc .
Thẻ âm dương (cáu chay)
Thẻ âm khí và dương khí sẵn sàng chuẩn bị cho nghi thức Khao Quân
Đã nói đến âm khí và dương khí tức là nó phải có đôi cặp. Chính vì thế thẻ âm khí và dương khí có hai chiếc và nhỏ hơn nhiều so với lệnh bài. Trên thẻ âm khí và dương khí không khắc chữ. Hai thẻ này sẽ phình to trên sống lưng, mỗi thẻ có một mặt được làm phẳng để khi ghép với mặt kia sẽ tạo thành một cặp tròn trịa .
Nếu như lệnh bài chỉ có ở nhà của những thầy cúng thì thẻ âm khí và dương khí có trong mỗi mái ấm gia đình. Đây là hình tượng cho sự cân đối về âm khí và dương khí. Trong những lễ hóa giải, cúng gia trạch, ma chay, khao quân, … người Sán Chay đều phải sử dụng đến thẻ âm khí và dương khí .
Các thầy cúng muốn xin điều gì đó cho gia chủ thì sẽ bọc hai thẻ âm khí và dương khí này vào vạt áo và đọc lời cúng. Sau đó tung hai thẻ lên để rơi tự do xuống đất. Họ tung cho đến khi nào một thẻ úp vào một thẻ ngửa thì sẽ ngừng lại. Coi như điều cầu xin đã được thần thánh, tổ tiên đồng ý .
Trong nghi thức khao quân, thầy chỉ tung thẻ bài cho lần cúng mở màn để xin sự chấp thuận đồng ý của tổ tiên, thổ địa nơi thực thi nghi thức và những thần thánh. Còn khi nghi thức được thực thi thì những thầy sẽ sử dụng đến lệnh bài là đa phần .
Ấn Ngọc Hoàng
Chuẩn bị cho nghi thức Khao Quân không hề thiếu Ấn Ngọc Hoàng. Ảnh tác giả chụp lại ấn Ngọc Hoàng do thầy Trần Văn Thành lưu giữ
Ấn Ngọc Hoàng được sử dụng khi thầy viết sớ tên tuổi của những người đến thực thi. Tờ sớ có dấu ấn đỏ chứng tỏ những người đến đã được Ngọc Hoàng đồng ý .
Lệnh bài, thẻ âm khí và dương khí và ấn Ngọc Hoàng đều được làm bằng gỗ lim hoặc gỗ nghiến chắc như đinh. Gỗ này đã ngâm dưới nước rất lâu. Riêng với ấn Ngọc Hoàng và lệnh bài thì cầu kì hơn thẻ âm khí và dương khí. Vì trên mặt của hai vật này có khắc chữ, ký hiệu .
Bằng kĩ năng và sự tỉ mỉ của người thợ điêu khắc xưa, họ đã khắc nên những dòng chữ thật đẹp, thật uyển chuyển. Trong khi đó vẫn rất là tôn nghiêm, kính trọng. Trên ấn Ngọc Hoàng, từng nét chữ uốn lượn như rồng múa phượng bay. Tất cả đều được quy tụ trong tâm người thực thi. Để từ đó, những đồ vật này sẽ liên tục lưu truyền từ đời này sang đời khác .
Chuẩn bị mũ
Cuối cùng, để nghi thức được thực thi đúng theo pháp luật, cả thầy cúng và những người đến tham gia đều phải chuẩn bị sẵn sàng cho mình một chiếc mũ lưỡi trai đội đầu trong quy trình triển khai. Chiếc mũ này sẽ giúp cho ma quỷ không hề tới gần mọi người. Đồng thời làm cho “ dắp ” của người đàn ông sẽ lên nhanh và không bị mất đi .
Đối với thầy cúng người Sán Chay, mũ là vật bất ly thân khi triển khai mọi nghi thức, nghi lễ liên kết quốc tế tâm linh .
Thực hành nghi thức Khao Quân của người Sán Chay do tác giả chụp lại trong quy trình điền dã
Như vậy để nghi thức khao quân diễn ra toàn vẹn, những thầy cúng, con hương và cả những người đến trợ giúp đều phải chuẩn bị sẵn sàng những đồ vật thiết yếu. Nó không chỉ là những ý niệm về mặt tâm linh mà còn mang tính thực tiễn rất cao. Chuẩn bị cho nghi thức khao quân sẽ giúp tiến trình được diễn ra một cách thuận tiện hơn. Tránh phạm vào những điều tối kỵ khi liên kết với quốc tế tâm linh .
“ Bản quyền thuộc về blog Sanchih2t. com. Mọi hình thức copy, trích dẫn cần được sự đồng ý chấp thuận của tác giả, ghi rõ nguồn ”
Source: https://suachuatulanh.org
Category : Tư Vấn
Có thể bạn quan tâm
- 12 Cách Để Giấy Dán Trần Có Độ Bền Lâu Nhất Luôn Mới (23/11/2024)
- Lỗi E-45 Máy Giặt Electrolux Nguy Hiểm Cho Bo Mạch! (21/11/2024)
- Tủ lạnh Sharp lỗi H-28 Những bước cần làm ngay (16/11/2024)
- Lỗi H27 tủ lạnh Sharp và các bước sửa đơn giản (07/11/2024)
- Giải mã lỗi E-42 máy giặt Electrolux ai cũng hiểu (01/11/2024)
- Thực hiện bảo trì tủ lạnh Sharp lỗi H12 (27/10/2024)
![Bảo Hành Tủ Lạnh Sharp Ủy Quyền Tại Hà Nội [0941 559 995]](https://suachuatulanh.org/wp-content/uploads/bao-hanh-tu-lanh-sharp-2-300x180.jpg)
